‘Hoe De Wever de N-VA omvormt van volkspartij tot partij van de upper class’

Of het nu om de binnenlandse politiek gaat, de Europese politiek, of over de onderhandelingen over een transatlantisch vrijhandelsakkoord, Bart De Wever vormt zijn partij in snel tempo om van een volkspartij naar een partij van de upperclass. Dat is uiteraard zijn goed recht. Maar het zou hem sieren dat ook gewoon toe te geven, vindt Peter Mertens.

Aan L’ Echo vertelde Bart De Wever op 23 mei jongstleden: ‘Vandaag naderen we het uur van de waarheid voor zij die zeggen dat ze vooral de rijken willen doen bijdragen. Want de echte vraag is: hoe? Ik zeg het u: er is geen antwoord op die vraag. En ik ga zelfs verder: elk voorstel dat de 1 procent rijksten doet bijdragen, zal door de N-VA gesteund worden. Zonder reserve en met enthousiasme. Alleen, ik heb ze nooit gezien, die voorstellen, want ze bestaan niet.’

Het zijn grote woorden van de schaduwpremier. Ik kan begrijpen dat de N-VA-voorzitter ons onderhoud is vergeten, op 28 mei vorig jaar. De Wever was toen informateur, en ik mocht langskomen voor de PVDA “De PVDA zette vooral de miljonairstaks in de verf. ‘N-VA beweert een sociale partij te zijn. Dan is nu het moment van de waarheid aangebroken’, aldus Mertens.”, zo klonk het nadien in de pers. Inderdaad, precies een jaar geleden hebben we ons fiscaal dossier voorgelegd, en uitgelegd dat we een miljonairstaks willen die enkel de 2 procent rijksten aanspreekt, en precies niet de middenklasse. Dat is ook één van de grote verschilpunten met alle voorstellen van vermogenswinstbelasting, die 10 tot 15 procent van de bevolking treft.

Het kan zijn dat de schaduwpremier ons onderhoud vergeten is, de man heeft al zoveel functies. Feit blijft echter dat er een wetenschappelijk onderbouwd en uitgewerkt voorstel bestaat, dat enkel de allerrijksten activeert. Dat is nodig en fair. De crisis van de overheidsfinanciën ligt immers niet in het feit dat de burgers te veel geld uit de staatskas hebben gehaald, maar veel meer in de ondermaatse bijdrage van de financiële toplaag, die net het meest heeft geprofiteerd van de crisis. En dus nadert, zoals De Wever het zegt, het uur van de waarheid. Ons fiscaal departement heeft een wetsvoorstel uitgewerkt voor de concrete implentering van de miljonairstaks in ons land. Federaal volksvertegenwoordigers Marco Van Hees en Raoul Hedebouw zullen het wetsvoorstel voor de PVDA indienen. We mogen dus hopen dat de N-VA dat wetsvoorstel “zonder reserve en met enthousiasme” zal steunen. We houden de N-VA-voorzitter aan zijn woord.

Een andere mogelijkheid is dat de Antwerpse burgemeester het voorstel van miljonairstaks wel kent, maar als strateeg eerder bekommerd is de ‘framing’ van deze regering. Dat het de man enkel gaat om volgende boodschap in de hoofden van de burgers te doen binnen dringen: ‘we willen wel de allerrijksten doen betalen, maar het is gewoon niet mogelijk.’ Die setting zou de schaduwpremier goed uitkomen, want de kritiek dat de N-VA steeds sneller vervelt van volkspartij tot een partij van big business klinkt steeds luider. En dat is een beeld waarmee de Vlaams-nationalisten erg verveeld zitten. Want had Bart De Wever op die verkiezingsavond van 25 mei 2014 niet uitgeroepen tot “dé volkspartij” van Vlaanderen?

De zelfverklaarde volkspartij kreeg met haar inspiratieloze politiek heel snel een enorme dynamiek van onderuit te verwerken. Een golf van sociaal verzet spoelde door het land, met de vakbonden als ruggengraat. En er kwam een nooit geziene samenwerking tussen meer dan 1.000 sociale middenveldorganisaties in de schoot van de burgerbeweging Hart boven Hard. Op 14 december verklaarde Bart De Wever in De Zevende Dag: “Zij willen het beeld creëren dat mijn partij de partij van de 1 procent zou zijn, de superrijken die aan alles ontsnappen. Dat beeld klopt niet. We doen wat nodig is.” De schaduwpremier kondigde toen een grote media-campagne aan, en die kwam er eind april dit jaar ook met de ‘helfies’. Prijskaartje: 1 miljoen euro aan belastinggeld, om te vertellen dat de N-VA niet de partij is van de upper class, maar wel de “de motor van vooruitgang” (sic).

Ondertussen zijn de tienduizenden handjes van burgers inderdaad de ‘helfies’ geworden van het nieuwe regeringsbeleid. Met uitgestrekte handpalm betalen ze deze crisis. Van de deeltijds werkende vrouw die haar werkloosheidsuitkering van 240 euro verliest, over het gezin dat op twintig jaar tijd 34.000 euro zal verliezen door de indexsprong, tot de ouders die de crèche duurder voelen worden.

Op het zelfde moment verliest de overheid miljarden euro’s aan de allerrijkste Belgische families, holdings en bedrijven die via fiscale optimalisatie de belastingen ontwijken in Luxemburg en Zwitserland. Het ene leak-dossier volgt het andere op, maar de daadkracht om daar streng tegen op te treden ontbreekt. Die daadkracht is er wel wanneer het gaat om werklozen te controleren op hun elektriciteitsgebruik. Misschien woont er wel ten onrechte iemand in, weet je wel. Onderzoeksrechter Michel Claise, een van de belangrijkste magistraten van ons land, legde vorige maand de vinger op de wonde: “Het is onbegrijpelijk dat men werklozen gaat straffen met boetes die ze toch niet kunnen betalen, terwijl er geen enkel programma wordt opgezet om de grote fiscale criminaliteit te bestrijden.” En zo geraakt de N-VA toch niet af van dat beeld van de-partij-van-de-één-procent.

Op 6 november 2014 trokken 120.000 mensen door de straten van Brussel om een rechtvaardig begrotingsbeleid te vragen. Eén van de sleutelpunten was de eis voor een vermogensbelasting, een eerlijke taks-shift van de schouders van de werkende klasse naar de schouders van de financieel over-vermogenden. In december schermde de regering nog met de invoering van een minuscule vermogensbelasting. Nadien werd het idee verschoven naar de begrotingscontrole van maart, en einde mei liet Michel Delbaere van Voka aan Le Soir weten dat er wat hem betreft geen taks-shift nodig is.

Niet alleen de afwezigheid van een vermogensbelasting mag rekenen op het grote contentement van Voka. Ook de andere regeringsmaatregelen stellen de patroons-organisatie tevreden. “Maar liefst twaalf van de zeventien belangrijkste eisen van Voka werden overgenomen in het Vlaams regeerakkoord. En acht van de tien belangrijkste eisen van Voka werden volledig of deels overgenomen in het federaal regeerakkoord.”, schrijft Voka in haar magazine deze maand.

Wat dat betekent legde ACV-voorzitter Marc Leemans eind april in Humo uit: “De indexsprong. Het optrekken van de pensioenleeftijd. De afbouw van de sociale rechten. De uitholling van de sociale zekerheid. Ja: deze regering volhardt in de sociale horror. Voor gewone mensen betekent haar beleid een substantiële achteruitgang. En het is geen evenwichtig verhaal dat de lasten de lusten gelijk verdeelt, want er staat niets tegenover.” Het mag duidelijk zijn dat de aanbevelingen van de andere sociale partners in dit land, met name het ACV en het ABVV, niet op dezelfde instemming mochten rekenen van deze regering. Zo wordt de N-VA steeds meer een Voka-partij dan een volkspartij, en daar kunnen zelfs voor één miljoen euro ‘helfies’ niet bij helpen.

Als alternatief op de taks-shift trachtte de nieuwe regering de Kaaimantaks en de Karaattaks te verkopen als een vorm van rijkentaks. “Er is de soort perceptie dat er een kaste is die niks betaalt. Dat is een perceptieprobleem, en niet de realiteit. We nemen maatregelen zoals de Kaaimantaks en de bankentaks’, verkondigde Bart de Wever op 11 december aan Terzake. Het rookgordijn dat de schaduwpremier daarmee trachtte aan te leggen trok snel op omdat beide belastingen in de feiten een goedkope formule bleken om de grote fiscale fraude toe te dekken. Voor de Kamercommissie Financiën noemden de professoren Michel Maus (VUB) en Denis-Emanuel Philippe (ULg) de Kaaimantaks “een maat voor niets”. Belastingplichtigen die een Kaaimantaks betalen kunnen niet langer het voorwerp worden van extra fiscale controles. Als ze eenmaal een kleine belasting hebben betaald op een deel van hun tegoeden, ontsnappen ze meteen aan mogelijk bijkomende controles. Dat lijkt verdacht veel op fiscale amnestie vooraf.

Datzelfde geldt ook voor de Diamanttaks, of Karaattaks, die er nota bene kwam op vraag van de diamantsector zelf. De diamantvennootschappen zouden niet langer belast worden op hun winsten, maar op basis van een forfaitaire 0,55 procent van hun omzet. De Karaattaks zou met andere woorden leiden tot een definitieve vrijstelling, waardoor belastingcontroleurs niet langer hun neus zouden mogen steken in allerhande vormen van fiscale fraude of mogelijk criminele activiteiten (denk maar aan het dossier Omega Diamonds). Na de kritiek van de Raad van State moest de regering wel terugplooien: de Karaattaks zal er voorlopig niet komen. Maar de operatie is wel duidelijk: in plaats van een taks-shift om de schouders van de financiële elite aan te spreken, is deze regering meer bezig met een taks-shift op maat van diamantairs en financiële wetsomzeilers.

Dat de N-VA in ons land een politiek beleid kiest uit de bakkerij van Voka en de grote geldgroepen is één zaak. Een andere zaak is te weten of de partij in Europa, waar er echt om de knikkers wordt gespeeld, een andere politiek voor staat. Op de transfermarkt van de politiek kocht De N-VA destijds Johan Van Overtveldt weg bij Trends. “Mijn keuze is tot op zekere hoogte een gok “, liet Van Overtveldt toen weten, “want ik ken het politieke milieu enkel van langs de zijlijn.” Van op de zijlijn werd de hoofdredacteur van Trends meteen geparachuteerd tot minister van Financiën. En nauwelijks een half jaar later maakt de nieuwkomer in de politiek dan ook deel uit van de Eurogroep, die de ministers van Financiën verzamelt.

Wanneer de Eurozone zichzelf vijf jaar na het faillissement van Lehman Brothers halsstarrig vast houdt aan de botte bezuinigingen, spant Van Overtveldt zich in om zo hard mogelijk achter Wolfgang Schäuble, de Duitse minister van Financiën, te lopen. “Als we nu op de eisen van Griekenland ingaan, zullen ook andere landen zich niet meer geroepen voelen om afspraken te respecteren”, vertelde onze minister van Financiën gisteren in De Zevende Dag (7 juni 2015). “Griekenland moet binnen het afgesproken programma blijven. Het kan niet zijn dat we nu plots een heel andere weg inslaan.”, aldus Van Overtveldt op de VRT. En hij besloot: “Wij blijven bereid om te onderhandelen, maar dan wel binnen het kader van het programma zoals we eerder waren overeengekomen.”

‘We zijn bereid te onderhandelen, maar alleen als er een akkoord komt over ons programma’. Voor minister Van Overtveldt bestaat het politieke universum uit de dwingende richtlijnen van het ‘Memorandum of Understanding’ van de Trojka, dat als een molensteen rond het land aan de Egeïsche zee hangt en de Griekse economie in een uitzichtloze recessie deed belanden. Buiten dit universum mag niet gedacht worden. Tussen lijdzame vernederingen en groeiende colère riep de moe getergde Griekse met de verkiezing van Syriza een duidelijk ‘halt’ aan de politiek van de Commissie en de markten, van het IMF en de banken. De Europese Unie, en de ministers van Financiën, hadden dit democratisch signaal kunnen aangrijpen om de harde besparingspolitiek van Europa bij te stellen. Het tegendeel gebeurde. De Unie schoot in een kramp, en als spreekstalmeester van die kramp kwam onze minister gisteren op de nationale televisie. Wanneer er een einde zou komen aan de wurggreep op Griekenland, is het hek van de dam, zo klinkt het. Dan kan er eindelijk buiten het bestaande politieke denken gedacht worden, en dan kan er opnieuw ruimte komen voor een sociale en ecologische politiek, en dan kan de Griekse regering het programma uitvoeren waarvoor ze verkozen is.

Ook hier primeren de belangen van de grootste lobby’s uit Frankfurt, Parijs en Brussel. Er wordt geen democratische ruimte toegestaan, en een volk dat aangeeft dat de opgelegde parameters economisch, sociaal en humanitair niet meer draaglijk zijn wordt de soevereiniteit ontnomen. De tijd dat ’taaie tante’ Nelly Maes voor de Volksunie in het Europees Parlement haar duivels ontbond tegen dit soort neo-aristocratische Europese politiek lijkt definitief voorbij voor de N-VA. De Vlaams-nationalisten hebben hun kadrering aangepast aan de dominante neoliberale koers. Wat buiten de geconstrueerde normaliteit valt, wordt weggezet als ‘populistisch’ of ‘extreemlinks’. Wat binnen de zandbak van het besparingsbeleid past, wordt opgeleukt met adjectieven als ‘redelijk’ en ‘verstandig’.

‘We schrijven vanavond geschiedenis van een Vlaanderen dat rechtop loopt, een Vlaanderen dat zelfbewust zijn eigen toekomst kiest’, vertelde Bart De Wever in zijn overwinningstoespraak op 25 mei 2014. In het Europees parlement kozen de Vlaams-nationalisten, na enige aarzeling, niet voor de fractie van Europese regionalisten (EVA), maar voor de aartsconservatieve en Euro-kritische ECR-fractie (Europese Conservatieven en Hervormers) van de Britse premier David Cameron. Vlaanderen zou rechtop lopen, en daar moesten Mark Demesmaeker, Sander Loones, Helga Stevens en Anneleen Van Bossuyt voor zorgen.

Snel zou blijken dat Vlaanderen volgens de N-VA niet alleen rechtop kan kopen, en de Europese Unie evenmin. Volgens Sander Loones, ook ondervoorzitter van de N-VA, heeft de Europese Unie een looprekje nodig. En dat looprekje is het Transatlantische Vrijhandelsverdrag, beter bekend onder haar afkorting TTIP. Van het ‘zelfbewuste Vlaanderen’, is geen sprake meer. De Europese belangen, ook die van Vlaanderen, moeten aan de Amerikaanse belangen worden gekoppeld. Er was een tijd dat zo’n pro-Amerikaanse opstelling in de Vlaamse beweging op heel wat tandengeknars kon rekenen. Maar zie, ook de Vlaamse leeuw heeft haar gebit bijgevijld, en voortaan geldt het TTIP als de norm, en al de rest als ‘linkse bangmakerij’ (sic!).

Bijna twee miljoen Europeanen hebben ondertussen het burgerinitiatief ondertekend dat vraagt om het Europese mandaat in de onderhandelingen stop te zetten. Toch blijft ook de N-VA zich inspannen om de terechte bekommernissen van burgers, boeren, en andere Europeanen die zich afvragen wat men zoal in de achterkamertjes aan het bekokstoven is, van tafel te vegen. Neen, er is echt niets aan de hand, zegt de partij, in een dossier dat lijdt onder de omerta van haar gezagdragers. “TTIP raakt niet aan de openbare dienstverlening in het onderwijs of de gezondheidszorg, het Europees voorzorgsprincipe blijft overeind en niemand hoeft te vrezen dat hormonenvlees of chloorkippen straks onze Europese markt overspoelen.”, zo vertelde Loones vorige week in een persbericht.

Dat verhaaltje werd ondertussen al tientallen keren ontkracht. Vorige week nog door een erg interessante tribune van Sacha Dierckx van de progressieve denktank Poliargus in De Standaard: “De Commissie beweert dat het akkoord de mogelijkheid biedt om wereldwijd de toon te zetten met hoge normen. Het is zeer onwaarschijnlijk dat de VS zijn normen zal aanpassen aan de Europese regelgeving. Uit vrijgegeven documenten blijkt dat er niet eens gestreefd wordt naar harmonisering naar de hoogste norm. Hoe het TTIP dan ooit tot een wereldwijde “goudstandaard” op vlak van milieu, voedsel- en arbeidsveiligheid en consumentenbescherming zou leiden is een groot raadsel.”

Het TTIP zal wellicht ook gevolgen hebben ook voor de loon- en arbeidsvoorwaarden van de werknemers uit ons land, en uit de Europese Unie, die nu in rechtstreekse concurrentie moeten gaan “met de Amerikaanse werknemers, die vaak veel minder sterke vakbonden hebben, minder collectieve arbeidsovereenkomsten, minder sociale bescherming en een veel lager wettelijk minimumloon.” Met TTIP zal de Europese Unie het hek van het kippenhok open zetten voor de vossen. Dat is een politieke beslissing. Men kan er donder op zeggen dat binnen een aantal jaren die beslissing als een ‘natuurwet’ wordt afgekondigd, als een heilig soort gegeven waar niets aan te doen is. Hetzelfde perverse gegeven hebben we meegemaakt toen de financiële sector werd geliberaliseerd. Vandaag kunnen we het TTIP nog tegen houden

Meer nog, de N-VA, die zo op de autonomie van de volkeren hamert, verdedigt in het Europese halfrond ook enthousiast het ISDS-mechanisme. Dat zijn private rechtbanken, bevolkt met zakenadvocaten, die geschillen zullen mogen beslechten tussen Amerikaanse multinationals en Europese staten (en andersom). Dat legt een hypotheek op de democratische legitimiteit van elke regering. “Wat zal een Amerikaans bedrijf weerhouden om een Europees land te vervolgen, omdat het bijvoorbeeld het minimumloon optrekt, met als argument dat een dergelijke maatregel zijn winsten onder druk zet?”, zo vroeg onderzoekster Susan George zich onlangs op deze pagina’s af Alleen al om die peperdure rechtszaken te ontlopen, kan het zijn dat regeringen ‘pre-emptive’ bepaalde sociale en ecologische wetgevingen zullen vermijden.

Ook in dit dossier kiest de ‘Vlaamse volkspartij’ ongegeneerd de kant van ‘big business’, en dat mag je best Amerikaans uitspreken. Op 28 mei dit jaar deed de N-VA wat alle traditionele partijen deden: ze stemde vrolijk mee voor de invoering van de private ISDS-rechtbanken. Enkel de Europese fracties van consequent-links (GUE.NGL, waar de PVDA mee samen werkt) en De Groenen (met Groen en Ecolo) stemden tegen. In haar persbericht benadrukte de N-VA, bij monde van Sander Loones: “Eindelijk laten de Europese socialisten de populistische heksenjacht achter zich. Ik ben erg blij dat zij zich nu inschrijven in een constructief debat. Ik hoop dat ook sp.a en PS het voorbeeld van hun Europese collega’s volgen en dat dit het einde betekent van de misplaatste bangmakerij.”

“Het is er goed ingehamerd: dat verhaal van de superrijken die aan alles ontsnappen en vooral dat deze coalitie dat ook wil. En zeker de N-VA.”, vertelde Bart De Wever op 26 december aan NewsMonkey. Misschien is dat ‘verhaal’ er niet ‘ingehamerd’, maar wel degelijk de reflectie van het gevoerde beleid. Of het nu om de binnenlandse politiek gaat, de Europese politiek, of over de onderhandelingen over een transatlantisch vrijhandelsakkoord, Bart De Wever vormt zijn partij in snel tempo om van een volkspartij naar een partij van de upper class. Dat is zijn goed recht. Het zou hem sieren dat ook gewoon toe te geven, in plaats van zich te verbergen achter de zoveelste communicatielijn.