Natuurlijk is het voor iedereen perfect mogelijk om (een paar keer per week) vegetarisch te eten. Maar tussen de theorie en de praktijk gaapt een grote afgrond, aldus Ann Peuteman.
In mijn column op deze site stelde ik gisteren dat mensen die amper rondkomen, vaak geen andere mogelijkheid zien dan spotgoedkoop vlees van mindere kwaliteit te kopen. De reacties bleven niet uit. Zo schreef de vereniging Effectief Altruïsme Vlaanderen in een opiniestuk op Knack.be dat groenten sowieso goedkoper zijn dan vlees. In de krant De Standaard luidde het dan weer dat je perfect een voedzame vegetarische maaltijd op tafel kunt zetten voor 1 tot 3 euro per dag. Maar tegelijkertijd kwamen er ook veel reacties van zogenaamde ervaringsdeskundigen. Daaruit bleek vooral dat er – zoals zo vaak – een grote afgrond gaapt tussen de theorie en de praktijk.
De theorie: ‘Als je het vlees gewoon weglaat, hou je nog altijd een voedzame maaltijd over.’
De praktijk: Voor veel mensen zou dat betekenen dat er alleen nog aardappelen op hun bord liggen. Een heel populaire goedkope maaltijd is bijvoorbeeld frieten met stoverij uit blik. Daarbij dient de saus als groente. Hetzelfde geldt voor aardappelen met balletjes in tomatensaus. Al tikte een lezeres me in dat verband al op de vingers: ketchup bij die balletjes is volgens haar goedkoper dan de versie met tomatensaus.
De theorie: ‘Je hoeft geen dure vleesvervangers te kopen om vegetarisch te eten.’
De praktijk: Het is niet evident om jarenlange (ongezonde) eetgewoontes te doorbreken. Mensen hebben het over het algemeen moeilijk met etenswaren die ze niet kennen. Daarom is de overstap naar (af en toe) vleesloze maaltijden een pak makkelijker als wat er op het bord ligt nog een beetje lijkt op wat je gewend bent. Zeker als er kinderen mee-eten. Dat wil zeggen: een veggieburger in plaats van een hamburger, groenteballetjes in plaats van gehaktballetjes, wokreepjes in plaats van kip.
De theorie: ‘Bij de Aldi kost een kilo tofu 5,16 euro. Daar doe je een hele week mee.’
De praktijk: In budgetsupermarkten is het vegetarische aanbod doorgaans heel beperkt en worden er meestal geen producten als tarwekiemen of noten verkocht. Ook mensen in armoede willen niet alleen gezond maar vooral ook lekker en afwisselend eten. Ze vinden dat ze daar evenveel recht op hebben als alle anderen, en dat is natuurlijk zo. Ook wie arm is, mag van zijn maaltijden genieten en hoeft niet te eten wat hij niet lekker vindt. Wat sommigen ook suggereren: met ondankbaarheid heeft dat niets te maken. Daarbij komt nog dat een nieuwe culinaire weg in slaan tijd en energie kost, en laat dat net zijn wat veel mensen in armoede niet op overschot hebben.
De theorie: ‘Groenten zijn goedkoper dan vlees en dus kunnen armen vegetarisch eten.’
De praktijk: Mensen uit lagere socio-economische klassen zien dat vaak anders. Volgens de Gezondheidsenquête van het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid consumeren ze in verhouding meer vet vlees, wit brood en boter terwijl ze minder volle graanproducten, fruit en groenten eten. Velen van hen vinden dat heel normaal en gaan ervanuit dat vegetarische (en exotische) maaltijden niets voor hen zijn. Ze beschouwen het zelfs als iets elitairs. Laten we vooral ook niet vergeten dat je pas vrijwillig afstand kan doen van vlees eten als je je elke dag een varkenslapje of kippenboutje kunt veroorloven. Als dat niet zo is, beschouw je vlees als een luxeproduct en moet het wel vreemd zijn om te zien hoe anderen het massaal afzweren. Vandaar ook de vele smalende reacties op lovenswaardige initiatieven als Dagen Zonder Vlees en Tournée Minerale. ‘Wat gaan ze ons nog afpakken? Onze frieten?’
In theorie kan iedereen dus (een paar keer per week) vegetarisch eten – als we even niet te veel rekening houden met kleuren en smaken. En dat zou ook een goede zaak zijn: zowel voor de volksgezondheid als voor het milieu. Maar in de praktijk is er voor veel mensen die het niet breed hebben wel degelijk een hoge drempel om op vleesloze maaltijden over te schakelen. Of die tastbaar is of alleen in hun hoofden bestaat, doet er niet eens toe. In elk geval zullen we de drempel niet verlagen door te roepen dat iedereen maar tofu van de Aldi moet kopen.
Vegetarisch koken
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
