‘Het volk wil niet gebukt lopen en daarom moet justitie de rug rechten’

Voormalig rechter Walter De Smedt hekelt de afkoopwet. “Justitie moet de rug rechten en zich niet bukken telkens het dossier te zwaar weegt”, zegt hij.

Justitieminister Koen Geens schrijft op Knack.be een passievol betoog voor de vrijheid, de gelijkheid en de veiligheid van alle burgers. Hij wijst terecht op de tegenstelling tussen enerzijds het oordeel met de duim van het Volk en anderzijds het krachtig wij-gevoel : I am Spartacus, Je suis Charlie, Ik ben een Koptische christen. ” Wij zijn onderling minder lotgenoot dan de slaven, maar even divers van origine en even solidair, zij het zonder risico op een kruisdood”. Volgens de minister passen de snelheid en de hartstocht niet bij de rechtsstaat: ”

Zo mogelijk nog belangrijker dan snelheid en efficiëntie zijn immers de maatstaf van de correcte procedure die de rechten van de verdediging eerbiedigt en bovenal de maatstaf van de rechtvaardigheid…. Ook is van tel waarom iemand gelijk krijgt. Of alle betrokkenen een eerlijk proces hebben gekregen. Of de uitkomst rechtvaardig is. Niemand wil immers het lot van de gladiator ondergaan: snel of arbitrair veroordeeld worden, terwijl het zwaard van de overwinnaar op je keel is gericht”.

Hij eindigt zijn paaspreek met de juiste boodschap: ” Het komt erop aan de veiligheid en de vrijheid die we in de tweede helft van die eeuw zo moeizaam bevochten, te koesteren en te vergroten”. Dat de minister tijdens dit paasweekend tot inkeer komt en hij in zijn preek ” Urbi et Orbi” de grootste waarden van de mensheid voorop stelt, siert hem. Maar op de christelijke kalender is het maar één maal per jaar Pasen. Ook op de andere dagen moet de pachter zijn ganzen hoeden.

Boven of beneden

Je kan vanop de kansel naar beneden kijken: de blik op het verdrukte of gehongerde volk: ” In een moderne democratische rechtsstaat zijn alle mensen gelijk voor de wet. Er is vandaag geen plaats meer voor slavernij, en zelfs niet meer voor tweederangsburgers”. Vanuit een ministerieel kabinet moet je ook naar boven kijken: naar wie blijkbaar boven de wet is gaan staan. Ook die dossiers liggen bij de inkomende post en zijn nog steeds niet van de ministeriële schrijftafel geraakt: Optima, Kazachgate, en nu als dringend Belfius en Arco.

Het eerlijk proces, de maatstaf van rechtvaardigheid en de gelijkheid onder alle burgers zijn de waarden die ook daarin de bovenhand moeten krijgen. Geens weet perfect wat daarvoor nodig is: ” De gouverneur van Palestina ten tijde van Augustus, Pontius Pilatus, had geen ruggengraat. Toen de Joodse schriftgeleerden, de Farizeeërs en het plebs de kruisiging van Jezus eisten, waste hij zijn handen in onschuld”.

Ruggengraat

Het is erg onvoldoende op de waarden te wijzen die moeten worden geëerbiedigd. Je moet het ook doen en dat iedere dag opnieuw en in om het even welk dossier. Dat justitie nu al een kwarteeuw krom loopt wegens de nalatigheid van wie er verantwoordelijk voor is, kent maar één weg om er uit te geraken: justitie moet de rug rechten en zich niet bukken telkens het dossier te zwaar weegt. Dat is wat, zoals het nu reeds uit de lopende parlementaire onderzoeken blijkt, niet gebeurde. In al deze netelige zaken heeft justitie zich gebukt en steeds gebeurde dat voor het grote geld. Het gaat hierin immers om slechts één vraag: Kan rechtvaardigheid al dan niet worden afgekocht?

Afgekocht

De wet op de uitgebreide minnelijke schikking is er inderdaad niet zomaar gekomen. Het was een logisch gevolg van de bankencrisis en van wie daar schuld aan had. Om aan boetedoening te ontsnappen, werd er door wie daarvoor kon aangesproken worden als snel bedacht hoe hij daar kon aan ontkomen: hoeveel moet dat kosten? Wat is de prijs van de rechtvaardigheid? Het Antwerps parket maakte er een ” diamantoorlog” van. De Antwerpse procureur-generaal werd onderhandelaar en lobbyde samen met de advocaten om van de schikking een wet te maken. Zijn Brusselse ambtgenoot paste deze zelfs toe nog voor er over was gestemd.

In het onderzoek naar het optimale rendement van de Gentse bankier Piqueur is er minder eensgezindheid. Terwijl hij door de onderzoeksrechter in Gent wordt vervolgd , wordt hij door koophandel in Brussel tegen de schuldeisers beschermd. Een uitspraak van het hoogste Belgische Grondwettelijk Hof rechtte de rug: de afkoopwet werd afgekeurd. Binnen een goede maand is het één jaar geleden dat dit Hof de afkoopwet strijdig met het gelijkheidsbeginsel verklaarde. Wat deed de justitieminister daarmee: hoeveel uitgebreide minnelijke schikkingen werden intussen voor de strafrechter gebracht?

In december 2016 besliste het Europees Hof van justitie dat de waarborgregeling voor de coöperanten van Arco niet geldig is en de Belgische regering de Arco-coöperanten dus geen vergoeding mag geven volgens de regeling van de staatswaarborg. Gaat minister Geens onze winstgevende staatsbank Belfius verpatsen om voor de gedupeerde ACV-ers een plan B te bedenken?

Spuugzat

Het volk is het terecht spuugzat: voor wie is de preek van justitieminister Geens bedoeld? Wie gelooft nog de mooie woorden vanop de kansel terwijl de farizeeërs in de tempel mogen blijven? Of spreekt de minister in de biechtstoel tegen zichzelf: eens gebiecht mag je het opnieuw doen, de handen gewassen in onschuld. Kijk naar wat over de grote plas gebeurde en let op de Franse verkiezingen volgende zondag: het volk wil niet gebukt lopen en daarom moet ook justitie de rug rechten. Maak recht wat krom is : het is de essentie van justitie en van wie er de politieke verantwoordelijkheid voor draagt.