Het rondreizende circus: ondermijnen media-advocaten de geloofwaardigheid van justitie?

Sven Mary, Walter Van Steenbrugge, Hans Rieder, Jef Vermassen: in mediagenieke strafzaken duiken steevast dezelfde strafpleiters op. Ze schrikken niet terug voor een controversiële mening en spuien stevige oneliners voor de camera’s, vaak tot ergernis van confraters en magistraten. Naar aanleiding van ‘Operatie Schone Handen’ in het voetbal licht Knack de media-advocaten door.

De parallel tussen prostitutie, drugshandel en voetbal zijn de advocaten, die als kakkerlakken van tussen de stenen komen kruipen als de mannen van het grote en foute geld hen nodig hebben.’

Met dat citaat van sportjournalist Hans Vandeweghe opende Hugo Lamon, advocaat en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies, onlangs zijn wekelijkse column op Jubel, het digitale platform voor de juridische wereld. Hij uitte daarmee zijn ongenoegen over het gedrag van sommige collega’s tijdens het lopende gerechtelijk onderzoek naar zwart geld en matchfixing in het Belgische voetbal. Lamon is bijlange niet de enige advocaat of magistraat die zich ergert aan wat sommigen ‘het rondreizende circus van de strafpleiters’ noemen.

Dat ‘circus’ bestaat uit een select groepje van een tiental advocaten die steevast opduiken bij spectaculaire strafzaken: van de ‘parachutemoord’ en de ‘kasteelmoord’ over de terreurdossiers rond Syriëstrijders tot het proces rond de Limburgse drugsclan Aquino.

Wat hebben die topadvocaten met hun mediaoptredens al bereikt in grote dossiers? Ze versterken alleen het beeld van de ongeloofwaardigheid van justitie.

En nu dus ook bij de operatie ‘Schone Handen’ in het Belgische voetbal. De speurders waren nog niet klaar met hun huiszoekingen of enkele ‘media-advocaten’ stonden al klaar met straffe verklaringen. Zoals Walter Van Steenbrugge, advocaat van Club Brugge-trainer Ivan Leko. Terwijl zijn cliënt in het gerechtsgebouw van Tongeren werd ondervraagd door de onderzoeksrechter, verklaarde hij doodgemoedereerd aan enkele tv-ploegen dat Leko een flinke trainer was en een integer man. Leko had niet als verdachte, maar als getuige probleemloos twintig vragen van de onderzoeksrechter beantwoord. Van Steenbrugges woorden waren nog niet koud of Leko kreeg te horen dat hij verdacht werd van het witwassen van geld en een nacht in de cel moest doorbrengen.

Een van de spilfiguren in de zaak lijkt voetbalmakelaar Mogi Bayat te zijn. Die had, aldus de speurders, de gewoonte om peperdure horloges uit te delen in ruil voor ‘bewezen diensten’. Zijn advocaat, Jean-Philippe Mayence, verklaarde evenwel dat zijn cliënt enkel de lege verpakkingen verzamelde als hobby. ‘Zoals anderen munten of postzegels verzamelen, dat mag toch?’

Didier De Quevy, advocaat van de geschorste scheidsrechter Sébastien Delferière, verklaarde in Le Soir dat zijn cliënt helemaal niet wist dat Dejan Veljkovic een makelaar was toen die voor hem één procent korting bedong bij de aankoop van een auto. ‘Hij heeft die toevallig ontmoet en wist zelfs niet dat hij een spelersmakelaar was.’ Het zijn dankbare citaten voor de eindejaarconferences.

1. WAAROM DUIKEN ALTIJD DEZELFDE ADVOCATEN OP?

Volgens sommigen om dezelfde reden waarom mensen als Rik Torfs of Jonathan Holslag om de haverklap in praatprogramma’s opduiken: ze zijn verbaal sterk, spuien mooie oneliners en schrikken niet terug voor een controversiële mening.

Woordvoerder Lamon van de Vlaamse Balies ziet nog een andere reden: ‘De cliënten van deze strafpleiters zijn vaak zogenaamde one-shotters, mensen die niet iedere dag in contact komen met het gerecht. Ze worden opgepakt en moeten snel op zoek naar een goede advocaat. Voor sommigen is dat hetzelfde als een bekende advocaat.’

Het simpele feit dat die advocaten geregeld op tv komen, zorgt al voor een toestroom van klanten

‘Een advocaat is zoals een dokter: je hebt hem het liefst zo weinig mogelijk nodig’, zegt VUB-professor en fiscaal advocaat Michel Maus. ‘Die ene advocaat die af en toe in de media komt, denken mensen vaak, zal wel een goede zijn. Als ze voldoende geld hebben, bellen ze die gewoon. Net zoals iemand met hartproblemen het liefst door dokter Pedro Brugada behandeld wordt.’

Het feit dat altijd dezelfde namen opduiken in de media creëert volgens erevrederechter Jan Nolf een soort monopolie. ‘Die advocaten voeren op die manier permanent reclame voor hun diensten. Ze komen in primetime op de televisie, en nog gratis ook. Zelfs als het publiek zich daaraan ergert, blijft dat reclame, want bad publicity bestaat niet.’

‘De meest efficiënte reclame is nog altijd tv-reclame’, bevestigt een oud-topmagistraat. ‘Het simpele feit dat die advocaten geregeld op tv komen, zorgt al voor een toestroom van klanten. Het is overigens ook geen geheim dat sommige advocaten reclame maken in de gevangenis. De mond-tot-mondreclame speelt een rol, maar ik ken er ook die hun visitekaartje vooraan in boeken van de gevangenisbibliotheek laten stoppen.’

‘De advocaat is een ondernemer die zichzelf mag verkopen’, zegt woordvoerder Lamon. ‘Daar bestaan weliswaar deontologische regels voor, maar die worden nog te vaak geschonden, ook in de voetbalzaak.’

‘Je hebt ernstige strafpleiters zoals Kris Luyckx, Walter Damen en Jan De Man‘, zegt de oud-topmagistraat. ‘Maar supergladde advocaten zoals Jef Vermassen, Walter Van Steenbrugge, Sven Mary en Hans Rieder verleggen de deontologische grenzen met hun mediaoptredens en spectaculaire uitspraken. Ze zijn gericht op sensatie en daarmee belemmeren ze de goede werking van het gerecht. Dat is in het voetbaldossier ook weer het geval.’

2. WAT MOGEN ADVOCATEN ZEGGEN IN DE MEDIA?

‘Zolang iemand niet in verdenking wordt gesteld, is er juridisch eigenlijk niets gebeurd’, stelt Lamon. ‘Dan geldt het vermoeden van onschuld en zouden er ook geen verklaringen afgelegd mogen worden. Twintig jaar geleden zei een advocaat: “De zaak is in handen van het gerecht. Geen commentaar.”‘

Dat is vandaag ondenkbaar, beseft Lamon, zeker in een zaak als het voetbalschandaal waarbij vaak bekende personen zijn opgepakt. Dan vindt de samenleving het normaal dat daarover wordt bericht. ‘Je krijgt een spanningsveld: het recht van het publiek om geïnformeerd te worden tegenover de bescherming van mensen die worden opgepakt voor verhoor en mogelijk niets misdaan hebben. Anderzijds zijn de media zo hijgerig dat iemand die wordt opgepakt voor verhoor bijna meteen op de brandstapel dreigt te belanden.’

Werd vroeger tegen mediaoptredens in toga weleens opgetreden door de Orde van Advocaten, vandaag zijn ze schering en inslag. Lamon: ‘De toga is het symbool van de immuniteit van de advocaat. Als je pleit in toga mag je bijna alles zeggen. Zelfs dingen die je, als je ze zou herhalen buiten de rechtszaal of in de media, een strafrechtelijke vervolging zouden opleveren. Het enige wat je in de rechtszaal eigenlijk niet mag doen, is zogenaamd “kwaadwillig de monarchie of het gevestigd gezag” aanvallen. (lacht) Maar buiten de rechtszaal geldt die immuniteit niet en dus raad ik aan om geen verklaringen in toga te doen. Maar het is ook niet meer formeel verboden.’

De media zijn zo hijgerig dat iemand die wordt opgepakt voor verhoor bijna meteen op de brandstapel dreigt te belanden.

Overigens mag een advocaat natuurlijk altijd als specialist commentaar leveren op zaken waarbij hij zelf níét betrokken is. Dat maakt deel uit van zijn maatschappelijke rol.

De oud-topmagistraat verwijst naar de wet-Franchimont, die uitdrukkelijk zegt dat zowel de verdediging als het Openbaar Ministerie (het ‘parket’) publieke verklaringen mag afleggen over lopende dossiers. Voorwaarde is wel dat ‘het openbaar belang’ dat vereist en dat het gebeurt met respect voor het geheim van het onderzoek. ‘Als blijkt dat het gerecht zijn werk niet goed doet, kun je dat als advocaat in de media aanklagen, maar alleen met ernstige aanwijzingen en niet zomaar met wat losse spectaculaire beweringen. Maar die gladde media-advocaten noemen gewoon álles een inbreuk op de rechten van de verdediging. ‘

Advocaat Hans Rieder liet in het onderzoek naar matchfixing zelfs de Tongerse onderzoeksrechter Joris Raskin wraken en noemde hem in de rechtbank ongeschikt wegens mogelijke belangenvermenging. ‘Rieder ging met die wraking ver over de schreef’, vindt de oud-magistraat. ‘Wie publiek beweert dat een magistraat niet integer is, moet daar ernstige argumenten voor hebben, maar die geeft Rieder niet. Het is een verdachtmaking met verstrekkende gevolgen. Hij maakt niet alleen de individuele magistraat verdacht in de ogen van het publiek, maar heel de justitie.’

Advocaat Maus wijst op de inzet van de grote middelen in operatie ‘Schone Handen’, met meer dan honderd speurders en tientallen huiszoekingen. ‘Zo wordt de verwachting gewekt dat het om een grote criminele zaak gaat. Het kan dat het parket dan overdreven verklaringen aflegt om die inzet van middelen te verantwoorden. Het gevolg daarvan is wel dat een van de verdachten, scheidsrechter Bart Vertenten, geframed wordt als potentiële crimineel, terwijl dat nog niet bewezen is.’ Dat verklaart volgens Maus ook waarom Hans Rieder onderzoeksrechter Raskin neerzette als iemand die niet integer is en aan belangenvermenging doet. ‘Het is een beetje oog om oog, tand om tand. De onderzoeksrechter framet mijn cliënt, dan doe ik hetzelfde met hem.’

Ook al heeft het hof van beroep de wraking inmiddels bevestigd, toch was het volgens Maus beter geweest om het wrakingswapen niet zo snel boven te halen. ‘De advocaat had dat misschien beter pas tegen het einde van het onderzoek gedaan. Ik heb dat wapen in mijn carrière slechts één keer gebruikt. Dat zal meteen de laatste keer zijn geweest. Door een rechter te wraken, loop je een groot risico. Ik heb nadien ondervonden dat de door mij gewraakte rechter in andere zaken waarin ik betrokken was zeer zware straffen uitsprak.’

3. ZIJN MEDIAVERKLARINGEN EEN POGING OM DE PUBLIEKE OPINIE TE BEÏNVLOEDEN?

Erevrederechter Jan Nolf vindt van wel. ‘Als een assisenzaak plots voorafgegaan wordt door een ‘spontane’ betoging met witte ballonnen of ontmoetingen met politici, dan heb ik daar vragen bij: stuurt de advocaat dat aan? Ik verdenk er sommigen wel van. Een advocaat moet niet de publieke opinie, maar de rechtbank overtuigen. De vrees van veel advocaten is overigens dat het bespelen van de publieke opinie averechts werkt bij rechters die vaak niet hoog weglopen met de pers.’

Nolf vindt dat de pers door sommige advocaten wordt misbruikt. ‘Cliënten horen niet gebruikt te worden als reclamevehikel. Wat mij verbaast, is dat journalisten zelf nauwelijks kritisch weerwerk bieden. Ik krijg soms de indruk dat journalisten meer verslaafd zijn aan die oneliners dan de strafpleiters zelf.’

Niet alleen in de voetbalaffaire gebeuren deontologisch dubieuze zaken. De oud-topmagistraat haalt Jef Vermassen als voorbeeld aan: ‘Hij komt met eclatante verklaringen over de Bende van Nijvel, maar die zijn zo vaag dat ze alleen meer vragen oproepen. Hij komt nooit met bewijzen van wat dan ook, maar suggereert dat hij elementen heeft die de zaak kunnen oplossen. Na een paar weken zakt dat in als een kaartenhuis en verschuilt hij zich achter zijn beroepsgeheim of het geheim van het onderzoek. Als je, zoals Rieder of Vermassen, in de media komt met zulke verklaringen of regelrechte beschuldigingen, heb je twee mogelijkheden. Ofwel zeg je niet alleen A maar ook B. Ofwel speel je je informatie in alle discretie door aan justitie om ze grondig te onderzoeken en respecteer je het geheim van het onderzoek.’

Ik krijg soms de indruk dat journalisten meer verslaafd zijn aan die oneliners dan de strafpleiters zelf

Een ander voorbeeld waren de verklaringen van Sven Mary in de media over zijn cliënt Salah Abdeslam, verdacht van de terroristische aanslagen in Parijs (2015) en Brussel (2016). Hij sprak namens zijn cliënt zonder dat die daar controle over had. Een advocaat moet in zulke situaties altijd terughoudend zijn en daarom legde de Brusselse stafhouder hem spreekverbod op. Zoiets is heel uitzonderlijk in ons land.

Hugo Lamon wil zich niet uitlaten over concrete dossiers, maar hij is ervan overtuigd dat advocaten soms een beroep doen op media-adviseurs. Daar waren aanwijzingen voor in de zaak van de kasteelmoord, maar geen sluitende bewijzen. Volgens Lamon heeft dat evenwel geen invloed op de rechtspraak.

Michel Maus vindt dat rond de media-advocaten ‘een zekere romantiek’ hangt. ‘Sommigen worden beschouwd als nieuwe helden. Kijk maar naar de rij handtekeningenjagers wanneer Jef Vermassen een nieuw boek presenteert. Velen van hen zijn zeker geen slechte advocaten, maar op een examen zouden veel ‘gewone’ advocaten zeker even goed scoren als die zogenaamde topadvocaten.’

Jan Nolf wijst erop dat de media-advocaten vaak niet alleen specialisten in hun vakgebied zijn, maar ‘ook een ploeg medewerkers hebben die soms op een heuse studiedienst lijkt’.

De oud-topmagistraat relativeert: ‘Wat hebben die topadvocaten met hun mediaoptredens al bereikt in grote dossiers? Ze versterken alleen het beeld van de ongeloofwaardigheid van justitie.’

4. MAG EEN ADVOCAAT ZICH LATEN BETALEN MET MISDAADGELD?

‘Een advocaat hoeft de herkomst van het geld waarmee zijn cliënt betaalt niet na te gaan’, zegt de oud-magistraat. ‘Hij is geen fiscaal ambtenaar. Binnen de witwaswetgeving heeft een advocaat in bepaalde gevallen wél de plicht om verdacht geld te melden. Maar de witwascel heeft nog niet veel meldingen van advocaten ontvangen, hoor ik. Ik ken bijvoorbeeld advocaten die aan de coke zitten en drugdealers verdedigen. Hoe zouden die betaald worden? In natura?’

Advocaten kunnen van tevoren een forfaitair bedrag afspreken met hun cliënt, maar het vaakst wordt een uurtarief aangerekend. Hugo Lamon: ‘Mijn tarief staat op mijn website (150 euro per uur, nvdr). Ik schat dat in ons land de uurtarieven variëren tussen de 70 en 700 euro.’

Een advocaat hoeft de herkomst van het geld waarmee zijn cliënt betaalt niet na te gaan.

Het is bekend dat strafpleiters vaak betaald worden met cash geld of via buitenlandse rekeningen, door familieleden van verdachten of nog niet opgepakte medeplichtigen. Moet die geldkraan dicht? Nee, vinden sommigen, want zo schend je de rechten van de verdediging. Ja, zeggen anderen, want je kunt nog altijd een beroep doen op een pro-Deoadvocaat.

‘Ik denk niet dat de Aquino’s een beroep op gratis rechtsbijstand hebben gedaan’, schampert Nolf. ‘Ik vermoed dat ze beschikten over een netwerk dat de factuur voor hen betaalt. Dat is niet verboden, maar zelfs uitdrukkelijk wettelijk geregeld in het Burgerlijk Wetboek: ‘Betaling met indeplaatsstelling’. Als daar witwassen bij zou komen kijken, zou het parket niet nalaten dat te vervolgen, mag ik toch hopen?’

Er circuleert volgens Lamon ook zwart geld onder advocaten. ‘Niets menselijks is hen vreemd. Ik denk wel dat het nu veel minder gebeurt dan toen ik 32 jaar geleden als jonge advocaat mijn carrière begon. Je moet bovendien een onderscheid maken tussen zich laten betalen met zwart geld en zich in het zwart laten betalen. Advocaten moeten zwart geld, net als andere Belgen, melden aan de witwascel.’

De oud-topmagistraat: ‘Door de nieuwe btw-plicht voor advocaten is zwartwerk zelfs nog vergemakkelijkt, vind ik. Als een cliënt 21 procent kan besparen op de factuur van zijn advocaat zal hij gemakkelijker voorstellen om maar een deel officieel te betalen. De btw ontduiken is zowat een nationale sport.’

5. HOE DENKEN DE ANDERE COLLEGA’S OVER DE MEDIA-ADVOCATEN?

‘Natuurlijk zijn er advocaten die jaloers op hen zijn’, zegt Lamon. ‘Waarom zij altijd en ik nooit? Anderen hebben principiële bezwaren. Ik heb zelf ook geen boodschap aan dat getoeter in de media. Door zo te handelen wordt onze beroepsgroep ook wel gestigmatiseerd en in de perceptie gereduceerd tot strafzaken. Je mag niet vergeten dat strafpleiters slechts een kleine minderheid vormen in het leger van advocaten, en daarbinnen zijn de media-advocaten ook nog eens een kleine groep.’

Ook de topmagistraat zegt dat de media-advocaten wel over de tong gaan onder magistraten: ‘Maar dat speelt niet mee in de beoordeling van hun dossiers. De openbaarheid van het proces en strikte procedureregels dwingen magistraten tot onafhankelijkheid. Daar verandert de show van media-advocaten helemaal niets aan.’

Waarom duiken altijd dezelfde strafpleiters op?

Sven Mary: Wie door hard werk succes oogst in zijn vak, zal top of mind zijn bij potentiële cliënten. Dat lokt vreemd genoeg afkeurende reacties en zelfs ridicule kritiek uit bij een aantal advocaten die niet tot die groep behoren, al zouden ze dat graag willen. In voetbaltermen: iedereen wil bij FC Barcelona spelen, helaas is dat niet iedereen gegeven.

Moeten strafpleiters terughoudender zijn in de media?

Mary: De rol van de advocaat is te waken over de belangen van zijn cliënt en hem een stem te geven telkens als dat nodig is. De nieuwste trend is blijkbaar om zonder kennis van zaken commentaar te geven. Zo wordt het brede publiek bestookt met foute informatie of onwaarheden. Het is je verdomde plicht als advocaat om dat maximaal te corrigeren, zodat mensen niet onterecht aan de schandpaal worden genageld. Misschien was een tv-optreden ooit mooi meegenomen, maar in alle bescheidenheid: die reclame heb ik echt niet meer nodig.

Beïnvloeden strafpleiters de publieke opinie?

Mary: Zijn mediaoptredens van het Federaal Parket geen pogingen om de publieke opinie te beïnvloeden? Neem het voetbaldossier. Een persconferentie geven terwijl mensen nog worden ondervraagd en de onderzoeksrechter nog niet heeft beslist wie in verdenking wordt gesteld en wie aangehouden wordt: kan dat? Het zijn de rechters en niet de publieke opinie die je als advocaat moet overtuigen. Ik blijf ervan overtuigd dat onze magistraten, hoe moeilijk het soms ook kan zijn, zich niet laten beïnvloeden.

Bent u ooit benaderd met zwart geld? Sommige advocaten vinden betaling met misdaadgeld kunnen om het recht op verdediging te garanderen.

Mary: Elke strafrechtadvocaat zal weleens een voorstel hebben gekregen voor een handje contantje-betaling. Ik kan enkel voor mezelf spreken als medezaakvoerder van een bvba. Voor mij en mijn vennoot geldt maar één regel: cliënten weten vooraf dat ze een factuur krijgen die via de officiële kantoorrekening moet worden betaald.

Advocatenkantoor: Sint-Gillis

verdedigt in operatie Schone Handen voetbalmakelaar Karim Mejjati, rechterhand van voetbalmakelaar Mogi Bayat.

Advocaat van:

– terreurverdachte Salah Abdeslam

– Sharia4Belgium-kopstuk Fouad Belkacem

– Silvio Aquino van de Aquino-drugsbende

– ‘ontsnappingskoningen’ Ashraf Sekkaki en Murat Kaplan

– probeerde in de zaak van de kasteelmoord de voorzitter van de Raadkamer te wraken.

Hoe komt het dat altijd dezelfde strafpleiters opduiken?

Jef Vermassen: Omdat er niet zo veel gespecialiseerde strafpleiters zijn. Veel confraters in andere specialiteiten vinden strafrecht niet meer dan wat gebabbel, maar dat klopt niet. Wij moeten ons voortdurend bijscholen en de strafprocedures zijn moeilijker dan velen denken. Vooral de laatste tijd is ze nog veel ingewikkelder geworden. Daarom zie je de laatste jaren ook steeds meer advocaten optreden die gespecialiseerd zijn in procedurekwesties. Dat is nieuw.

U hebt het dan onder meer over Hans Rieder?

Vermassen: Hij is daarvan het gezicht. Ik merk dat hun focus op procedures soms succes heeft, maar vaak ook niet.

Moeten strafpleiters zich terughoudender opstellen tegenover de media?

Vermassen: We moeten ons houden aan deontologische regels, maar als het Openbaar Ministerie informatie lekt, moet ik mijn cliënt verdedigen en een tegenwicht of recht van antwoord bieden. Ook al om te voorkomen dat sommige journalisten zelf als onderzoeksrechter gaan handelen.

Willen strafpleiters daarmee de publieke opinie beïnvloeden?

Vermassen: Ik probeer het niet te doen. Ik vraag me de laatste tijd wel af of we het principe van het geheime onderzoek ten koste van alles moeten behouden. Dat druist soms in tegen het belang van de samenleving. Neem nu de Bende van Nijvel. Ik ben daarin een soort vaderlandse biechtvader geworden. Veel mensen vertrouwen het gerecht niet. Ze sturen hun opmerkingen of getuigenissen naar mij door, maar willen vaak niet dat die bij justitie terechtkomen. Ik ben dan gebonden aan het beroepsgeheim en ben met die informatie weinig of niets. In dit dossier is het toch merkwaardig dat het Openbaar Ministerie weinig positieve informatie openbaar maakt. Het Openbaar Ministerie beweert dat Christiaan Bonkoffsky niet ‘de reus’ van de bende was, maar het zegt er wel niet bij waarom hij dat niet is. Waarom niet? Ik vind dat wie A zegt ook B moet zeggen, anders zorgt dat voor desinformatie.

Bent u ooit benaderd om in het zwart betaald te worden?

Vermassen: Bijna nooit. Dat komt omdat ik nu vooral slachtoffers verdedig. De meesten van mijn cliënten hebben ook een rechtsbijstandverzekering. Ik denk dat het vooral in drugszaken is dat er nog zwart geld circuleert, maar daarin treed ik zelden op.

Mogen advocaten betaald worden met misdaadgeld om het recht op verdediging te garanderen?

Vermassen: Dat gaat te ver.

Advocatenkantoor: Lede

Advocaat van:

– ruim honderd assisenzaken

– Freddy Horion

– familie van slachtoffer in de parachutemoord

– ouders van kleuter die werd vermoord door Hans Van Themsche

– ouders van Annick Van Uytsel, slachtoffer van Ronald Janssen

– dokter Ghyselinck, hoofdverdachte in de kasteelmoord.

– David Van de Steen, slachtoffer van de Bende van Nijvel

– Raf Aquino van de Aquino-drugsbende

Hoe komt het dat altijd dezelfde strafpleiters opduiken?

Walter Van Steenbrugge: Strafzaken zijn vaak erg mediatiek. Dat leidt voor ons tot enige bekendheid, waardoor mensen sneller geneigd zijn om een beroep op ons te doen. Maar je moet het ook goed doen. Ik merk dat jonge advocaten via het pro-Deosysteem bij onze groep proberen te komen en met hun plakboek gaan leuren in de gevangenis. Velen zijn geroepen, maar weinigen zijn uitverkoren.

Moeten strafpleiters zich terughoudender opstellen tegenover de media?

Van Steenbrugge: Ik ben ertegen dat advocaten hun zaak zonder enige aanleiding pleiten in de media. Maar dat mag niet worden veralgemeend. Een advocaat is er voor zijn cliënt. Als iemand als Ivan Leko voor de hele wereld gebrandmerkt wordt als een matchfixer of fraudeur, waardoor hij zelfs ontslag riskeert, dan moet je als advocaat aan damage control doen. Ik heb vele mails gekregen met kritiek op mijn optreden, maar die mensen hebben een gebrek aan dossierkennis.

U was wel héél snel om te reageren.

Van Steenbrugge: Nee, want die namiddag stonden al tientallen berichten over Leko op de sociale media. Ik heb pas woensdagavond gereageerd. De schade was te groot.

U schendt daarmee het geheim van het onderzoek.

Van Steenbrugge: Mensen die dat zeggen, kennen te weinig van het strafrecht. Wij kunnen het geheim van het onderzoek niet schenden, hoogstens het inzagerecht misbruiken.

Willen strafpleiters met hun verklaringen in de media de publieke opinie beïnvloeden?

Van Steenbrugge: Dat zal wellicht soms gebeuren, ook om rechters te beïnvloeden. Ik vind dat sommige collega’s veel te snel spreken en daardoor in de eerste plaats de zaak van hun cliënt schaden.

Bent u ooit benaderd om in het zwart betaald te worden?

Van Steenbrugge: Ik denk dat dit effectief gebeurt, maar niet alleen bij strafpleiters, ook bij andere soorten advocaten en vrije beroepen. Af en toe komen mensen met cash geld naar mijn kantoor. Die wijs ik de deur. De dag dat wij een cashloze maatschappij hebben, zal voor mij professioneel de mooiste dag uit mijn leven zijn.

Mogen advocaten betaald worden met misdaadgeld om het recht op verdediging te garanderen?

Van Steenbrugge: Dat is een beetje ongenuanceerd, maar het geld dat ik ontvang via de bank, kan ik niet volledig controleren naar herkomst. Natuurlijk is het recht op verdediging heel belangrijk, en om dat te kunnen waarborgen moet er een betaling tegenover staan. Het is naïef te denken dat er nooit geld met een misdaadkleurtje op onze bankrekeningen wordt gestort.

Advocatenkantoor: Mariakerke

– verdedigt in de operatie Schone Handen Ivan Leko, trainer van FC Brugge.

Advocaat van:

– slachtoffers van misbruik in de kerk

– Evert de Clercq, verdachte in de kasteelmoord

– vetmester Alex Vercauteren in het proces Van Noppen (hormonenzaak)

– sporters Iljo Keisse, Wout van Aert en Junior Bauwens

Waarom duiken altijd dezelfde strafpleiters op?

Hans Rieder: Waarom engageert iemand die in een complex, beladen en gemediatiseerd onderzoek verwikkeld is advocaat A en niet advocaat B? Omdat hij erop vertrouwt dat advocaat A alle kwaliteiten heeft om te helpen. Ongetwijfeld zijn jarenlange ervaring in complexe zaken en onverzettelijk streven naar rechtsexcellentie in het belang van de cliënt, de reden waarom advocaat A gevraagd wordt.

Moeten strafpleiters terughoudender zijn in de media, zoals Hugo Lamon van de Orde van Vlaamse Balies zegt?

Rieder: Van Hugo Lamon, die zichzelf onophoudelijk met overijverig pathos in de media poogt te manoeuvreren, heb ik geen lessen te krijgen. Een advocaat waakt boven alles over het belang van zijn cliënt, en de deontologie kan daaraan nooit afbreuk doen. Lamon en anderen hebben blijkbaar nog niet het genoegen gehad om gearresteerd te worden, monddood te worden gemaakt of de goorste leugens over zichzelf te moeten lezen. Ze hebben nog niet meegemaakt hoe sommige actoren van justitie bewust foute informatie de wereld insturen om iemand ten gronde te richten, terwijl betrokkene zelf niet kan reageren. Zeker dan moet de advocaat de stem van de cliënt zijn. Dat is zijn plicht.

Zijn die mediaoptredens ‘reclame’ voor u?

Rieder: Wanneer ik de pers te woord sta, ben ik aan het werk. Ik doe dat niet voor mijzelf, maar voor mijn cliënt. Wie rondstrooit dat het louter voor mijn eigen imago is, heeft geen benul van wat bijstand aan een cliënt inhoudt. Ik móét de fundamentele rechten van mijn cliënt behartigen, omdat disfuncties in het systeem die rechten bedreigen.

Beïnvloeden strafpleiters de publieke opinie?

Rieder: Wie dat beweert, heeft medische zorg nodig en ridiculiseert de rol van rechters. De publieke opinie is geen rechter en als advocaat moet je alleen de rechter overtuigen. In de rechtszaal wordt het verschil gemaakt, niet in de krant. De publieke opinie mag zich gelukkig prijzen dat ons land persvrijheid kent en moet ook weten dat die persvrijheid alleen bestaat als alle standpunten aan bod komen en de stem van de zwakkere niet wordt doodgezwegen, zoals sommigen liever zouden hebben.

Bent u ooit benaderd met zwart geld?

Rieder: Elke advocaat wordt betaald door de cliënt zelf als hij dat kan, of door de staat als hij dat niet kan. Ik heb geen weet van onderzoek van de Orde van Vlaamse Balies naar zwart geld, Ik vermoed dus dat er geen probleem is. Voor mij is het simpel: al mijn cliënten weten vooraf dat ze van mijn vennootschap een factuur krijgen.

Advocatenkantoor: Gent en Brugge

– verdedigt in operatie Schone Handen scheidsrechter Bart Vertenten.

Advocaat van:

– kunstenaar Jan Fabre

– Optima-topman Jeroen Piqueur

– verdachte Pierre Serry in de kasteelmoord

– oplichter Jean-Pierre Van Rossem

– vetmester Alex Vercauteren in het proces Van Noppen