In onderwijs is de overheid de traagste schakel van onze maatschappij, zegt Jong VLD-voorzitter Maurits Vande Reyde in het Schaduwparlement. Het wordt hoog tijd dat onderwijsstructuren de creativiteit van leerkrachten en jongeren volgen. Als de overheid dat weigert, zullen anderen dat in de plaats van de politiek gaan doen.
De kans is groot dat u vroeger hebt geleerd over dingen als de opdeling van de economie in landbouw, industrie en diensten. U deed dat waarschijnlijk in vakken van ongeveer een uur, met op het einde een belletje, om dan weer naar een ander vak te gaan. Uw ouders deden dat ook zo. En het ergste van allemaal: uw (toekomstige) kinderen gaan krak hetzelfde doen. Ze leren dezelfde inhoud, op dezelfde manier, in een totaal veranderende wereld. Dat is hallucinant.
Het onderwijs vandaag is straks echt Guantanamo Bay voor tieners
Onderwijs is de traagste schakel geworden in onze maatschappij. Daar mogen we ons stilaan grote zorgen over maken. De onderwijshervorming van het secundair onderwijs die de Vlaamse regering deze week goedkeurde nam 15 jaar in beslag. Er zitten goede elementen in, maar fundamenteel verandert er eigenlijk niets. Alles blijft in hokjes zitten. Elk uur een vak, elk twee jaar een richting, en als je éénmaal gekozen hebt, blijft het nog steeds moeilijk om iets anders te doen. Dat is totaal voorbijgestreefd.
Ondernemer Peter Hinssen noemde onderwijs onlangs nog het “Guantanamo Bay voor tieners”. Ik vrees dat hij gelijk heeft. Jongeren vandaag worden aan veel meer informatie blootgesteld dan vroeger. Ze leren zichzelf vaardigheden op duizenden manier die allemaal sneller, uitdagender en meer begeesterend zijn dan het onderwijs hen voorschotelt. In een interview met Bloovi praat Hinssen over de transitie waar het onderwijs nu voor staat.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ik sta er versteld van welke linken mijn eigen neef en nichtjes kunnen leggen, “geleerd via Youtube”. Het onderwijssysteem is totaal niet aangepast aan die nieuwe, creatieve denkpatronen. Alles verloopt in afgescheiden hokjes van één uur en richtingen van twee jaar. Voor godsdienst alleen al bestaan er zes verschillende vakken. Dat is geen omgeving die creatief denken stimuleert, die linken leert leggen. Integendeel: in onze moderne netwerkmaatschappij is het onderwijs een zorgwekkend anachronisme geworden.
De beslissing van de Vlaamse regering ging over de structuur van studierichtingen. Nog erger is het gesteld met de inhoud. De eindtermen waarop leerlingen beoordeeld worden zijn nu al meer dan 20 jaar quasi onveranderd. Geen wonder dat het niet aansluit met moderne competenties. Niets over pakweg het verschil tussen fake en echt nieuws. Evenmin over hoe kinderen moeten omgaan met social media. Een breed talenpakket dat rekening houdt met veranderende geopolitiek? Nee, klassieke talen blijven de norm. Omdat het nu éénmaal altijd zo geweest is. Zelfs het invoeren van een vak coderen, waar minister voor digitale agenda Alexander De Croo hevig voor pleit, duurt een eeuwigheid.
Onderwijzers en scholen doen gelukkig hun best om de logheid van de eindtermen te omzeilen in hun leerplanen. En het onderwijs moet inderdaad niet elke keer krabben wanneer het jeukt in de rest van de samenleving, zoals onderwijsexpert Roger Standaert onlangs nog zei. Toch zou geen enkel zinnig mens willen werken voor een organisatie waar opleidingsdoelstellingen 20 jaar onveranderd blijven. Het is alsof Microsoft zijn technici opleidt in Windows 95. We denken graag dat ons onderwijs ongelofelijk performant is. Helaas is het performant in een voorbijgestreefd universum. Dat een steeds grotere bore-out bij jongeren daar het gevolg van is: eerlijk, ik sta er niet versteld van.
Kinderen in het eerste middelbaar zullen op pensioen gaan in 2068. Ze zullen nog steeds op dezelfde manier geschoold worden als in 1901.
Hoe kan het anders? Misschien neemt de politiek gewoon te veel hooi op zijn vork. Waarom moeten eindtermen in het middelbaar via het parlement en zijn moeizame politieke evenwichten passeren? Onderwijs is van iedereen: laat iedereen dan ook gewoon onderwijs zijn. Een staal van ondernemers, jonge creatives, leerkrachten, onderwijsexperten, werknemers en werkgevers kunnen waarschijnlijk beter oordelen over welke moderne competenties relevant zijn om jongeren te vormen. En liefst sneller dan ééns om de 20 jaar. Voor het beroeps-en hoger onderwijs worden competenties trouwens nu al regelmatig aangepast aan maatschappelijke evoluties, los van politieke beslissingen. In het algemeen onderwijs blijft de klok echter eeuwig stilstaan. Dat is niet langer aanvaardbaar.
Als de politiek niets doet, zullen anderen het sowieso in hun plaats doen. Minister-president Geert Bourgeois stelde vorige week nog het ‘recht op uitdagen’ voor: kan je iets beter en goedkoper dan de overheid, dan krijg je er de kans en budget voor. Wel, in het middelbaar onderwijs valt er alvast één en ander uit te dagen. Vroeg of laat zullen ouders en jongeren zich massaal wenden tot alternatieve manieren van lesgeven. Universiteiten staan al langer onder druk van online opleidingen. Geen louche diplomasites, wel livestreaming van de beste lesgevers. Een Leuvense start-up biedt 15.000 euro aan studenten om hun klassiek hoger onderwijs in te ruilen voor on-the-job-training. Diezelfde disruptie gaat er in het middelbaar onderwijs ook komen. De klassieke manier gaat dan plots hopeloos voorbijgestreefd zijn als het blijft steken in een politiek moeras.
Hoe en waarover jongeren moeten opgeleid worden: toegegeven, het is geen makkelijke opdracht. Hoe weten we welke competenties relevant gaan zijn over 30 jaar, als we niet eens weten welke jobs er zullen bestaan binnen 5 jaar? Die onzekerheid leidt nu tot hopeloos veel conservatisme. Politici willen vooral behouden wat goed genoeg is geweest voor hen. Een zeer gevaarlijke denkfout. Vraag het maar aan de honderden grote bedrijven die de afgelopen jaren van de kaart geveegd zijn door disruptie.
Kinderen in het eerste middelbaar zullen op pensioen gaan in 2068. Ze zullen nog steeds op dezelfde manier geschoold worden als in 1901. Het onvermogen van de politiek om daar na 15 jaar discussie iets aan te doen is schuldig verzuim tegenover toekomstige generaties. Ik denk dat ons onderwijs de creativiteit van jongeren slecht bedient. Het is niet klaar voor de toekomst: eentje die politici niet zullen meemaken, maar jongeren wel. Het onderwijssysteem moet fundamenteel hervormd worden om daar een antwoord op te bieden.
Het Schaduwparlement van Knack.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier