Het nieuwe kiezen: ‘Stem op een standpunt in plaats van op een gezicht’

Jan Stevens

09-07-2019, 19:00 Bijgewerkt op: 21-01-2021, 07:53

Bij elke verkiezing groeide bij Rudy van Belkom de frustratie. In 100 ideeën voor een betere wereld deelt hij zijn idee voor een betere wereld.

‘Bij verkiezingen hebben we allemaal één stem die wij Nederlanders om de vier jaar, en jullie Belgen om de vijf jaar kunnen uitbrengen’, zegt toekomstonderzoeker Rudy van Belkom. ‘Aangezien ik het meestal maar voor zestig procent eens ben met de partij waarvoor ik stem, is mijn ene stem in realiteit ook amper zestig procent waard. Die stem verwatert nog meer nadat partijen een nieuwe regeringscoalitie gevormd hebben. De invloed van een individuele burger op het beleid is dus bijzonder klein.’

Dat verklaart volgens Van Belkom mee het tanende vertrouwen in de politiek. Om dat tij te keren, bedacht Van Belkom een alternatief, ‘modulair’, kiessysteem: ‘Het Nieuwe Kiezen’.

Van Belkom: ‘In mijn modulaire kiessysteem kunnen mensen per thema kiezen voor die partij die er het best bij aansluit. Zo ontstaat een totaal ontzuilde manier van stemmen waarin de inhoud centraal staat en kiezers moeten beginnen na te denken over wat zij belangrijk vinden.’

Nu heeft iedereen één stem. Door per thema te stemmen hebben we allemaal meer stemmen te verdelen?

Rudy Van Belkom: Daar komt het wel op neer. Wie 100 procent achter één partij kan staan, mag zijn stem gerust uitbrengen zoals we dat nu gewoon zijn. Maar mensen die het voor het ene thema eens zijn met de ene partij en voor het andere met een andere, kunnen hun stem opsplitsen.

Het nieuwe kiezen: 'Stem op een standpunt in plaats van op een gezicht'

Hoe worden de thema’s gekozen?

Van Belkom: Onze huidige ministeries draaien al rond grote thema’s. We kunnen die gewoon overnemen, of eerst een rondvraag organiseren onder het volk.

Is er in uw systeem nog plaats voor een regering zoals we die nu kennen?

Van Belkom: Per thema stemmen wil ook zeggen per thema regeren. Een van de gevolgen is dat het principe van meerderheid tegenover oppositie in de Kamer van Volksvertegenwoordigers inhoudsloos wordt. De Kamer zal dan vervangen moeten worden door themakamers, gebaseerd op de verkiezingsuitslagen. In ons plan stuurt de partij met de meeste stemmen per themakamer de minister. De ministers van alle themakamers samen vormen die regering.

Zullen er ook coalities gesloten moeten worden per thema?

Van Belkom: Daar zal het wellicht op neerkomen. Dat hoeft niet per se een grote coalitie voor een hele regeerperiode te zijn. Er kunnen bijvoorbeeld verschillende kleinere coalities gesloten worden die de stembusuitslag verfijnder vertegenwoordigen.

Wordt uw modulaire kiessysteem niet vooral heel ingewikkeld?

Van Belkom: In een bedrijf heb je ook verschillende afdelingen die allemaal samen naar hetzelfde doel werken. Natuurlijk zal het mensen meer tijd kosten om zich te oriënteren. Maar daar is niets mis mee, integendeel. Nu primeert al te vaak het onderbuikgevoel.

Een langere versie van dit interview vindt u in de special 100 ideeën voor een betere wereld, waarin toekomstdenkers, wetenschappers en filosofen uitleggen hoe de mensheid er radicaal op zou kunnen vooruitgaan. De special kwam tot stand in samenwerking met Theater aan Zee en is te verkrijgen tijdens het festival (vanaf 31 juli), online of in de krantenkiosk (vanaf 11 juli). Het nummer telt 100 blz. en kost 9,95 euro.