‘Het is officieel: de single is, tegen wil en dank, een nieuwe doelgroep’

‘Om een einde te maken aan het fiscaal apartheidsregime moeten we af van alle samenlevingshokjes. Geen gedoe dus met single-reflex of gezinsvriendelijke fiscaliteit’, schrijven Maurits Vande Reyde en Alexandra d’Archembeau (Jong VLD).

Beleidsmakers hebben sinds kort ontdekt dat veel fiscale maatregelen in het nadeel zijn van alleenstaanden zonder kinderen. Singles zijn daarmee de zoveelste doelgroep geworden. Om een einde te maken aan het fiscaal apartheidsregime moeten we echter net af van alle samenlevingshokjes. Dat schrijven Maurits Vande Reyde (voorzitter Jong VLD, single) en Alexandra d’Archembeau (bestuurslid Jong VLD, single) in de wekelijkse bijdrage aan het Schaduwparlement.

Stel u even deze fictieve situatie voor: een internet-installateur die na het recht trekken van al uw kabels vraagt hoe kroostrijk u bent. Aan de hand daarvan berekent hij een maandelijkse korting. Want niet enkel op uw surfverbruik, zelfs op de éénmalige installatiekosten krijgt u een vermindering voor iedere Saar, Jente en Emma die thuis rondloopt. Dat zou natuurlijk compleet absurd zijn.

Nochtans weten we al langer dan vandaag dat belastingregels helaas wel volsteken met dat soort onzin. Politieke partijen hebben in het verleden blijkbaar gezamenlijk beslist het gezin als fiscale norm te nemen en zijn sindsdien, pampers en papfles in de lucht, vrolijk op dat conclaaf voortgegaan. Daardoor zitten alleenwoners zonder kinderen bij ons nu met de hoogste belastingdruk ter wereld.

Meerderheid

Sinds kort begint het beleidsmakers echter te dagen dat singles best talrijk zijn, straks misschien zelfs de meerderheid. Dus komt er tegen de talrijke discriminaties eindelijk wat verweer. De alleenstaande wordt de laatste maanden zelfs verheven tot de nieuwste doelgroep wiens miezerig bestaan mits dringende politieke actie vooruitgeholpen moet worden. Een “single-reflex” werd al in het leven geroepen, hoera.

Sta ons toe om daar wat sceptisch over te zijn. Neem nu bijvoorbeeld de kritiek van S.PA afgelopen week over de nieuwe prijs voor water. Die is het meest nadelig voor wie zonder partner leeft. Want zowel voor uw verbruik als door het simpele feit dat u over een wastafel met afvoer beschikt, betaalt u minder naargelang uw nageslacht groot is. Daar wordt terecht tegen geprotesteerd.

Diezelfde S.PA klaagde enkele maanden geleden echter niet over singles, wel over co-ouders als de grote dupe van krak dezelfde waterfactuur. Hun voorstel was toen om kinderen in co-ouderschap twee domicilies te geven, zodat er dubbel geprofiteerd kon worden van de kinderkorting. Een korting die ze nu dus discriminerend vindt voor singles. Tiens. Op hun jaarlijkse ledendag pleitten ze dan weer voor een taxshift volledig in het teken van, jawel: de gezinnen. En het hele gratis-beleid, dat nu gelukkig stilaan verdwijnt, stond bol van de kinderkortingen. Gratis elektriciteit, gratis water: alles was gratis, maar nog net wat meer gratis wanneer er kinderschoenen op het rek stonden.

Hokjesdenken

Het lijkt er dus op dat het vooral kwestie is om zoveel mogelijk samenlevingsvormen te bedienen, een kwaal waar overigens alle politieke partijen mee kampen. Nu eens de gezinnen, dan weer de singles, straks het polygamische-trio. Je kan er dan ook geld op inzetten dat er binnenkort één of andere fiscale aftrek op tafel komt, speciaal voor kinderloze alleenstaanden, om even later dan weer het nieuw-samengestelde gezin of de co-ouderschap moeder uit te roepen tot nieuwe paria van de onrechtvaardige fiscaliteit.

Laat dat eeuwige hokjesdenken in verschillende samenlevingsvormen nu net de kern van het probleem zijn. We leven in een fiscaal apartheidsregime en zolang we onderscheid blijven maken op basis van hoe en met wie we ons leven doorbrengen, kunnen we dat onmogelijk omverwerpen.

De huidige focus op singles mag dan goed bedoeld zijn, het volstaat niet. Er is veel meer nodig. Bestaande regelgeving moet volledig herschreven worden. Onderscheid tussen single, getrouwd, verloofd of het is een beetje ingewikkeld moet compleet verdwijnen. Om maar een voorbeeld te geven: successierechten zijn het afgelopen jaar sterk gedaald en dat is een goede zaak. Maar nog steeds zit er een huizenhoog verschil tussen wie aan gezin en familie kan schenken en wie niet. Daarvoor bestaat anno 2016 geen enkele zinnige reden. Dat is niet meer van deze tijd.

Elke single kent wel die goed bedoelde bezorgdheden van naaste en verre familie tijdens de feestdagen: “nog steeds single?”, meestal gevolgd door een “hoe komt het?”, soms door een “niet dat daar iets mis mee is natuurlijk”. Voor beleidsmakers moet dat soort vragen compleet irrelevant zijn. Geen gedoe dus met single-reflex of gezinsvriendelijke fiscaliteit: gewoon een zo laag mogelijke individuele belastingdruk, los van doelgroepen. Op naar een fiscale reflex die helemaal samenlevingsneutraal is. De Vlaamse scriptieprijs wacht op de moedige thesisstudent die er werk van maakt.