‘Het is niet omdat je dominee bent dat je alles zeker weet’

Dominee Petra Schipper blikt terug op de vele ontmoetingen die ze had met leerlingen van de klassen die het afgelopen jaar op bezoek kwamen.

Het zullen er nu in totaal zo’n 40 geweest zijn, in de voorbije 3 jaar dat we dit doen. We, dat zijn de grote middelbare school hier om de hoek en de beide kerken van het dorp. Veertig schoolklassen van de eerste graad middelbaar in drie jaar tijd. Zo’n 800 leerlingen tot nu toe tussen 12 en 14 jaar van het ASO: Latijnse, Moderne, Technische richtingen.

In het kader van het huidige en belangrijke streven naar Interlevensbeschouwelijke Competenties binnen het levensbeschouwelijk onderwijs gaan jongeren op “inleefbezoek” in diverse gebeds- en andere huizen.

In ons geval (want in een dorp heb je niet alle soorten levensbeschouwelijke plekken binnen handbereik): eerst naar de katholieke kerk en aansluitend naar de protestantse, of andersom. Op voorhand of na afloop gekaderd in de godsdienstles met extra informatie.

Bijna geen enkele leerling heeft ooit een protestantse kerk van binnen gezien, tenzij misschien als kind tijdens het Sinterklaasfeest van de gemeente die het kerkgebouw daarvoor afhuurt. Maar dan let je natuurlijk niet op het gebouw maar op Sinterklaas.

Ik laat ze binnenkomen, geef ze een warm welkom, begin met te zeggen dat ze in een christelijke kerk staan, protestantse versie, met andere woorden dat katholiek en protestant de belangrijkste zaken gemeenschappelijk hebben. En dan mogen ze de kerkruimte binnen en hun ogen de kost geven. Wat zien ze, wat valt hun op, wat is er anders dan ze van een katholieke kerk gewoon zijn of weten?

Sommige groepen rennen meteen enthousiast naar het kinderhoekje, anderen schuifelen eerbiedig het pad tussen de stoelen door. Ze mogen alles verkennen. Dan nodig ik hen uit in een kring rond de tafel vooraan en komt alles eruit. Hun observaties, hun indrukken, hun vragen, hun gevoel ook. “Het is hier licht en kleurrijk, ik vind het hier wel gezellig, ik ben dit niet gewoon.” De observaties rijg ik aan elkaar tot een woord uitleg. Over soberheid, over gelijkwaardigheid van alle gelovigen en hun inbreng op alle niveaus van ons kerkzijn. Over de centrale plek van het Woord, over de actuele zeggingskracht van de Bijbel. Over de waarde van gemeenschap zijn, met elkaar meeleven, een warm welkom bieden. Over hoe en waarom de protestantse beweging ontstaan en apart gegaan is en over de inmiddels weer gegroeide toenadering tussen katholiek en protestant, op wereldschaal en in ons dorp. Dat we een hele weg hebben afgelegd. Maar dat weer echt één kerk worden toch nog niet direct lukt en waarom niet. Over waar het in het geloof om gaat of moet gaan. Over wat we vinden van de wereld. Op de morgen dat Trump verkozen bleek tot president hebben we ook daarover gedachten uitgewisseld. Het leeft enorm.

Openheid en onbevangenheid

Ik demonstreer hun mijn toga, laat hen proberen te lezen in de oude toonbijbel met gothische letters en koperen sloten, ik laat hen de jeugdruimtes zien.

Hun enthousiasme kan niet op. De vragen en opmerkingen blijven komen.

Elke klas is anders en telkens opnieuw word ik erdoor geraakt mijn eigen kerk met hun ogen te mogen zien. Dankzij hun openheid en onbevangenheid. Ze mogen alles zeggen, alles vragen. En dan zie je jezelf ook weer helderder.

“Mevrouw, mogen wij hier ook komen als het misviering is? Staat dit open voor iedereen? Waarom doet u dit? Heeft u de bijbel helemaal uit? Kunt u op dat orgel spelen? Mogen wij ook een liedje zingen? Waarom zijn er geen beelden bij jullie? Hoe ziet God eruit? Denken zwarte mensen dat God zwart is?”

En dan die vraag deze week: “mevrouw, twijfelt u wel eens?” Waarom vraag je dat, jongen? “Ja, kweenigoe, om wat er allemaal aan miserie gebeurt en er wordt zoveel slecht gedaan omwille van de religie.”

Ja jongen, ik twijfel ook. Het is niet omdat ik dominee ben, gelovige van beroep zou je zeggen, dat ik alles altijd al, helemaal en voorgoed zeker weet. Zeker weten is eigenlijk onmogelijk en soms zelfs gevaarlijk, en al helemaal: doén of je het zeker weet. Geloven houdt juist ook in: je eerlijke vragen mogen blijven stellen. Je beseft dan ook dat andere mensen hun eigen zoektocht en ruimte nodig hebben.

Samen zoeken

Geloven doe je samen, het is juist goed om te verschillen, samen heb je een bredere blik en dat samen zoeken is nooit af. Het laat je niet met rust. En als je dan ervaart dat je samen al zoekende en doende iets goeds mag betekenen, dàn voel je soms zomaar dat God er toch wel is.

Samen zoek je hoop en steun in deze moeilijke wereld, je haalt je hart op aan vriendschap en laat je verrassen door wie anders is dan jij.

Ja, hoor, ik twijfel, net als jullie, maar net als jullie ben ik ook enthousiast als iets mij aanspreekt.

“Mevrouw,” zegt een klein meisje naast me in de kring, “ik voel me hier eigenlijk nu al thuis.”

Tot ziens allemaal, jonge mensen van 2016. Neem deze ervaringen maar mee je leven in. Onthoud maar dat verschillend zijn tof kan zijn. Zolang je elkaar maar vragen blijft stellen en open blijft staan. Daar hebben jullie me dit jaar ook weer bij bepaald.

Petra Schipper is dominee van de Protestantse Kerk Boechout (VPKB) en voordien pastor in diverse ziekenhuizen en woonzorgcentra en tevens psychotherapeut.