‘Het is fout om het debat over kernenergie zomaar te vermengen met het debat over de veiligheid’

‘Energie en voedsel bepalen de geopolitiek’, schrijft Louis Ide (N-VA) in het Schaduwparlement. Hij houdt een pleidooi voor meer kernenergie tegen het licht van de huidige internationale politiek.

Veel mensen denken bij het woord kernenergie in eerste instantie aan rampen zoals die in Fuskushima of Tsjernobyl. Maar is dat nu dé reden om komaf te maken met kernenergie?

De meningen zijn verdeeld. In België duikt algauw de typische links-rechts tegenstelling op. De groenen hakken doctrinair in op alles wat met kernenergie te maken heeft. Ze voelen zich gesterkt door de problemen in onze oudere kerncentrales. Ze niet in staat hun oogkleppen af te zetten en een genuanceerd debat te voeren.

Het is eerst en vooral intellectueel fout om het debat over kernenergie zomaar te vermengen met het debat over de veiligheid. Toegegeven, als arts heb ik het voorrecht om de voordelen van kernenergie dagdagelijks aan te wenden in de therapie en in de diagnostiek (bepaalde schildkliertesten worden bijvoorbeeld zo uitgevoerd). Dit zou kunnen verklaren waarom ik open sta voor kernenergie.

Maar er is meer, ik voel me gesterkt door Stephen Tindale. Tindale is de voormalige directeur van Greenpeace in het Verenigd Koninkrijk en pleit onomwonden voor kernenergie. Hij roept op om het debat over energie en veiligheid niet te vermengen. In het boek ’the Geek Manifesto’ becijferde men trouwens hoe relatief veiligheid is. Als we bereid zijn de slachtoffers in de koolmijnen mondiaal in rekening te brengen, dan brengt steenkool het er bijzonder slecht van af. Zelfs windmolens eisen hun doden en meer dan je denkt.

Het boek ‘Sustainable Energy’ van David MacKay bestudeert de energieproblematiek vanuit een wiskundige invalshoek. Mackay vraagt zich af wat de noden zijn aan energie en hoe je die vraag beantwoordt. Zijn antwoord is lapidair samengevat: alternatieve (of hernieuwbare) energie én kernenergie. Volgens MacKay moet alles zoveel mogelijk elektrisch. In één klap los je het CO2 probleem op. Olie, gas, steenkool etc. behoren dan definitief tot het verleden. De moeilijke discussie over schaliegas en de mogelijke impact op het milieu kunnen we dan ook afvoeren. De nieuwe technologieën, zoals de Tesla batterijen, zullen naar alle waarschijnlijkheid voor een flexibiliteit zorgen (alvast voor de huishoudens). Een flexibiliteit die we wel nodig hebben.

En ten slotte kunnen we eindelijk veel meer loskomen van de oliebaxter uit de Arabische landen. De huidige crisis in het Midden-Oosten toont aan hoe noodzakelijk dit is. Deze olieverslaving paralyseert de Westerse landen. Het verhindert hen om een aantal geopolitieke keuzes te maken uit angst om de olieproducerende landen voor de borst te stoten. Het resultaat hiervan is dat de instabiliteit in deze regio blijft toenemen terwijl het Westen vleugellam langs de zijlijn blijft toekijken.

De olieproblematiek beperkt zich trouwens niet tot het Midden-Oosten. Denk maar aan Zuid-Soedan. De humanitaire catastrofe die daar plaatsvond, was absoluut niet terug te brengen tot louter etnisch geweld. De aanwezigheid van olie gaf het conflict al snel een geopolitieke dimensie. Waar aanvankelijk Arabieren en British Petroleum ‘interesse hadden getoond’ in de olierijke gebieden waren het nadien de Chinese oliebelangen die het conflict lieten aanslepen. Europese landen ondervinden in hun energievoorziening steeds meer de concurrentie van Azië. Een eerlijke concurrentie is dit niet.

De Aziatische landen stellen geen eisen op vlak van mensenrechten en democratie. Ik zwijg dan nog over de gasproductie uit Rusland. Wanneer we ons kunnen terugtrekken uit de strijd om fossiele brandstoffen en kiezen voor een combinatie van alternatieve energie en kernenergie, worden we energie-independent. Dit moet geopolitieke gevolgen hebben ten gunste van de wereldvrede.

In deze geglobaliseerde wereld zijn de gevolgen niet alleen voelbaar in de olieproducerende regio’s. Via de vluchtelingencrisis wordt deze problematiek nu ook zichtbaar in onze straten.

Maar wat hier gebeurt, straalt ook uit op de rest van de wereld. De wereldwijde bevolkingsexplosie zorgt er voor dat energievoorziening en voedselvoorziening (inclusief water) de uitdagingen worden voor de toekomst. Beslissingen die wij hier nemen, zullen een enorme impact hebben op de rest van de wereld. Op beide domeinen moeten we durven de juiste keuzes te maken, ook al roepen ze een emotionele weerstand op.

Tindale pleit in dit kader niet enkel voor kernenergie als een duurzame energiebron maar ook voor het gebruik van GGO’s (genetisch gemanipuleerde organismen) als antwoord op de voedselproblematiek. Twee oplossingen met nog enorm veel potentieel. Het zijn twee antwoorden op twee fundamentele punten die de geopolitiek bepalen. Alleen maken we vandaag deze keuzes nog niet, en dat is onbegrijpelijk.