‘Het is altijd wat met die Napoleon’

‘Van Pruisische troepen met een zonnebril tot een dode Napoleon. In 1995 was er weinig heroïek en romantiek bij de reënscenering van 1815’, schrijft Harry De Paepe.

Ik ben ondertussen al ettelijke keren in toch wel absurde situaties beland. Daarbij vraag ik me telkens stilletjes af of ik me niet in een andere realiteit bevind. In 1995 toog ik met m’n ouders bewust naar zo’n tweede wereld.

Door mijn manische interesse in het napoleontische tijdperk kreeg ik ter gelegenheid van m’n verjaardag een ticket naar de uitbeelding van de slag bij Waterloo cadeau. Het leek mij een van de mooiste geschenken ter wereld. Na al die jaren van prutsen met 1:72 maquette soldaatjes (een petieterig formaat) mocht ik naar de grote versie gaan kijken. En die bewogen echt!

Op dat moment was er niet veel sprake van moderne musea rond Waterloo of aan de voet van de leeuwenheuvel. Het was nog een en al afbladderende verf dat de klok sloeg en toch vond ik het fantastisch. ‘Kijk! Een wassen beeld van Napoleon dat er niet eens zo goed op lijkt! Schitterend!’ Alleen het bezoekerscentrum was modern voor die tijd, met een film en een lichtshow op een maquette van de slag.

15 Pruisen met een zonnebril

Eens plaatsgenomen op de tribunes aan het slagveld was ik wel wat teleurgesteld over de afmetingen van een van de replica’s van de hoeves. Dat sommige mannen boven het dak uitstaken deed niet veel eer aan het realisme van de reënscenering. Ook die Pruisische troepen, een vijftiental of zo, deden de realiteit geen recht. Misschien omdat enkele van de acteurs een zonnebril droegen? Maar het veld lag zeiknat. Het had, net als in 1815, de dag voordien hard geregend. Het ‘Dit is fantastisch!’-gevoel bekroop me weer. Maar het hoogtepunt moest nog komen.

Nog voor de kanonnen van de Fransen het spel openden, reed er tussen de mooi uitgedoste cavaleristen en infanteristen een loeiende ziekenwagen het terrein op. Napoleon Bonaparte, althans de man die er toen voor doorging, was geveld door een hartaanval. De stem in de krakende speakers bracht ons in het Frans op de hoogte van het hartprobleem van de grootste protagonist. Tja, de strijd was dus nog niet begonnen en Wellington was al zeker van zijn overwinning. Blücher moest al niet meer op tijd komen. Mocht dit in 1815 gebeurd zijn dan zou het een hoop ellende gespaard hebben, maar ook een hoop heroïek en romantiek. Dat laatste was er in 1995 niet meer bij. Een slag zonder Napoleon was nou ook niet zo boeiend.

Napoleon en zijn wagen

Ik herinner me nog dat we voortijdig de tribune verlieten. Mijn vader wou de stormloop van de toeschouwers naar hun rossen op vier wielen ontwijken. Ik keek toch nog even naar die andere stormloop op het veld. De groep geallieerde nabootsers moest een twee keer zo grote groep Fransen op de vlucht doen slaan. Ach, het realistische gehalte was vanaf die hartaanval toch al weg.

Nu, in 2015, doen er zo’n 7000 mensen mee in de enscenering. Wellicht een pak meer dan in 1995. Het zal het echtheidsgevoel wel vooruithelpen. Hoewel, het lijkt altijd wat met die Napoleon. Naar het schijnt stond zijn auto vlak voor de veldslag verkeerd geparkeerd.

Harry De Paepe schreef op Doorbraak.be een vijfdelige reeks over bijzonderheden rond de slag van Waterloo.