‘Het grootste probleem met Brussel is dat het door Vlaams grondgebied omringd is’

Wat met Brussel als België zou splitsen – een scenario dat volgens Jules Gheude in gang is gezet en onomkeerbaar lijkt?

In het voorwoord van mijn boek ‘De ongeneeslijke Belgische kwaal onder het scalpel van François Perin’ (Uitgeverij Mols, 2007), schrijft wijlen Xavier Mabille, de voorzitter van het gereputeerde politiek en sociologisch onderzoekscentrum CRISP, in verband met een mogelijk uiteenvallen van België : ‘Dat is een hypothese waarvan ik al lang zeg dat je ze zeker niet mag uitsluiten.‘ De man stond bekend om zijn wijsheid.

Sindsdien is het politieke landschap van het land erg veranderd. De N-VA is nu de eerste politieke kracht geworden en deze partij speelt, binnen het Belgische staatsapparaat, een beslissende rol.

De Vlaams-nationalistische ministers gedragen zich loyaal – ze hebben zich ertoe verbonden om enkele jaren communautaire stilte in acht te nemen en voorrang te geven aan de sociaaleconomische dossiers.

Dit belet niet dat ze trouw blijven aan de strategie van hun partij: van Vlaanderen een soevereine staat binnen Europa maken. Vicepremier en minister voor Veiligheid en Binnenlandse Zaken Jan Jambon heeft het onlangs herhaald: ‘Aan ons partijprogramma is geen letter veranderd. De onafhankelijkheid van Vlaanderen blijft mijn doel.‘

Zal de Zweedse coalitie van premier Charles Michel (MR) tot het einde van de legislatuur kunnen blijven? Wie zal het zeggen? Maar één ding staat vast: in 2019 komen de communautaire dossiers weer op tafel.

Er is steeds vaker sprake van een nieuwe staatshervorming, de zevende al. Zie de verklaringen hieromtrent van Hugues Dumont (Facultés Saint-Louis) en Carl Devos (Universiteit Gent).

Aan Franstalige kant blijft men ‘federaal’ reageren, terwijl Vlaanderen, sinds de goedkeuring van de vijf resoluties door het Vlaams Parlement in 1999, duidelijk in de confederalistische lijn ligt.

De weg richting splitsing van België lijkt onomkeerbaar. Regeren is vooruitzien. Daarom hebben we in 2009 de Waalse Staten-Generaal willen bijeenroepen. Dit burgerinitiatief heeft tot drie zeer gedetailleerde verslagen geleid, à charge en à décharge betreffende de mogelijke post-Belgische scenario’s.

Op de 1ste april, heeft Frans Crols mij voor ”t Pallieterke’ langdurig geïnterviewd. In een reactie daarop schreef L’Echo dat de toekomst van Brussel mij koud liet. Ik heb van het recht van antwoord gebruik gemaakt om deze ongefundeerde bewering te weerleggen.

In het debat dat sinds 1982 de communautaristen en de regionalisten verdeelt, heb ik mij altijd aan de kant van de eersten geschaard. De Franstalige Gemeenschap van België – de enige legitieme benaming volgens de Grondwet – was voor mij nodig om het hoofd te bieden aan de Vlaamse terughoudendheid ten aanzien van Brussel als volwaardige deelstaat.

Vandaag is die bedreiging verdwenen. Brussel bestaat als gewest en de Brusselaars willen hun specificiteit meer en meer laten zien. Uit een peiling van RTL/Ipsos in maart 2013, blijkt dat 68% van de Brusselaars voor de onafhankelijkheid kiest als België zou verdwijnen. Zo verkeert de Federatie Wallonië-Brussel, waarvan 61% van de Walen voorstanders zijn, in ernstige moeilijkheden. Aan Vlaamse kant spreken 44% van de Vlamingen zich voor een onafhankelijk Vlaanderen uit, dat Brussel bewaart, terwijl 42% bereid zijn Brussel los te laten.

Het grootste probleem met Brussel is dat het door Vlaams grondgebied omringd is.

Welke internationale regels gelden eigenlijk als een staat verdwijnt ? De internationale verdragen waarmee die staat gebonden was, bv. de aansluiting bij de VN, de NAVO of de Europese Unie, worden niet aan de opvolger(s) overgedragen.

Er is echter een uitzondering op dit principe van tabula rasa. Die betreft de buitengrenzen van de verdwenen staat. Om de buurlanden niet te destabiliseren, past het internationaal recht het beginsel uti possidetis juris toe: je zal bezitten wat je vroeger bezat. Daardoor worden de grenzen onaantastbaar.

Bij de ontmanteling van ex-Joegoslavië heeft de Europese Unie dit principe tot de interne administratieve grenzen uitgebreid (rapport van de Commissie Badinter in 1992). Als België verdwijnt, zou die jurisprudentie kunnen worden toegepast. Zo zouden de drie regio’s (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) in aanmerking komen. De Vlaamse en Franse gemeenschappen kunnen immers niet geografisch worden afgebakend.

Het Vlaams Gewest heeft Brussel tot hoofdstad gekozen. Als Vlaanderen echt zijn onafhankelijkheid wil en hoopt op internationale erkenning, heeft het er geen belang bij een krachtmeting aan te gaan met Brussel als inzet, integendeel.

Zoals Xavier Mabille het uitstekend samengevat heeft: ‘Vlaanderen, of tenminste toch de meerderheid van de mensen en instellingen die in naam van Vlaanderen optreden, zou kunnen beslissen over zijn eigen zelfbeschikking. Maar dat wil niet zeggen dat het tegelijk ook over de toekomst van Wallonië of Brussel zou kunnen beslissen.‘

Een krachtmeting zou een geschil laten ontstaan, dat op internationaal niveau zou moeten worden geregeld.

(1) In februari 2015 verschenen : “François Perin – Une Plume / L’Oeuvre écrite”, Editions de la Province de Liège.