‘Het eigenbeklag van de banken mag nu wel stoppen’

Het eigenbeklag van de banken mag nu wel stoppen, vindt Peter Vanvelthoven (SP.A). ‘Om meer winst te maken of een verdienmodel in stand te houden zijn er trouwens andere mogelijkheden dan de kosten voor de klanten te verhogen of spaarboekjes zo goed als waardeloos te maken.’

Elke grote crisis draagt de kiemen van verbetering en vooruitgang in zich, maar niet zo voor banken blijkbaar. Meer dan 30 miljard heeft de samenleving destijds opgehoest om hen boven water te houden in 2008. Acht jaar later is één van de onthutsende vaststellingen dat er weinig fundamenteel veranderd is. Meer en meer bankiers vervallen opnieuw in hun oude doen en laten. Aan de amorele zucht naar woekerwinst lijkt weer weinig risico verbonden.

Zo boeren onze topbankiers weer goed: dertien onder hen verdienden meer dan 1 miljoen euro in 2014, blijkt uit het jaaroverzicht van bankentoezichthouder EBA. Vier zelfs meer dan 2 miljoen euro. Dat er nog hoop is voor andere topbankiers die de kaap van 1 miljoen dit keer niet haalden, bewijst de stijgende curve. In 2013 waren ze nog maar met 9.

En ook onze banken boerden weer goed. Zo is hun winst de afgelopen jaren stelselmatig toegenomen – intussen tot bijna 10% – terwijl de economie nochtans amper groeit. Het moet zijn dat de marges op leningen weer voldoende groot zijn. Maar die marges alleen volstaan blijkbaar niet, want eerder deze week verlaagde de grootste bank van het land de basisrente op spaarboekjes tot 0,01% of zo goed als niets. Meer nog, het betekent dat je bijna 50.000 euro op je rekening moet staan hebben om zelfs nog maar de bankkosten terug te winnen in rente. En ook dat volstaat niet, want straks moeten we ook allemaal betalen om geld uit de muur te halen.

Opvallend daarbij is telkens dezelfde pathos die banken aan de dag leggen om hun beslissingen toe te lichten. “We kunnen niet anders” tot “Het is de schuld van Europese centrale bank die onze rente verlaagt, dus moeten we wel volgen” tot “Doen we dit niet, dan kon ons verdienmodel onder druk”. Maar als je de afgelopen jaren je winst hebt opgekrikt met 10% en je toppers beloont met meer dan 1 miljoen euro, lach je dan de mensen niet vierkant uit hun gezicht?

Ik wil graag dat bedrijven winst maken. Ja, ook de banken. En wie hard werkt, mag goed verdienen. Geen enkel probleem. Maar dat eigenbeklag mag nu wel stoppen. Om meer winst te maken of een verdienmodel in stand te houden zijn er trouwens andere mogelijkheden dan de kosten voor de klanten te verhogen of spaarboekjes zo goed als waardeloos te maken. De toplonen beperken bijvoorbeeld? Of een keer geen dividend voor de aandeelhouders?

“It is well enough that people of the nation do not understand the banking and monetary system. For if they did, I believe there would be a revolution before tomorrow morning“*, zei de Amerikaanse industrieel Henry Ford ooit. Vergis u niet, de mensen snappen het nu maar al te goed. Elke discussie over grootbanken hoeft niet langer tot de makkelijkste oplossing te leiden, met name dat zij de rekening betalen. Het kan anders en vooral eerlijker. Ook zij vinden dat.

*’Het is maar best dat de mensen niet begrijpen hoe het bancair en monetair systeem werken. Mocht dat wel het geval zijn, dan was het nog voor morgenvroeg revolutie.’