Het dilemma van Charles Michel

‘Premier Charles Michel probeert dezelfde koers uit te gaan door beter te communiceren. Maar hij zal uiteindelijk moeten kiezen: de prijs betalen voor consensus of zijn wil doordrukken.’ Olivier Mouton over het dilemma van de eerste minister.

De eerste minister probeert zijn koers te bewaren door beter te communiceren. Toch komt zijn vuurproef eraan. Na het kerstbestand zal hij moeten kiezen: de prijs betalen om de weg naar consensus terug te vinden of zijn wil doordrukken.

Op politiek en sociaal vlak zal het kerstbestand waarschijnlijk nog nooit zo welkom geweest zijn. De vakbondshelden zijn moe en trekken zich terug om weinig enthousiast het overleg een kans te geven. Momenteel is het echter absoluut niet uitgesloten dat de straatprotesten begin januari weer oplaaien.

De eerste minister en zijn regering willen immers niet van koers wijzigen. In een zuivere communicatie-oefening dinsdag op RTL-TVI deed Charles Michel een zoveelste oproep tot overleg en stelde hij voor aan de sociale partners samen een “strategie voor tewerkstelling” uit te werken in ruil voor sociale vrede. Daarentegen is er geen sprake van terug te komen op de meest bekritiseerde maatregelen zoals de indexsprong of het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar. De eventuele maatregelen die een betere fiscale rechtvaardigheid waarborgen zullen pas later komen, voor zover dat ze sereen kunnen uitgewerkt worden en dat de budgettaire context het toelaat.

Eigenlijk heeft Charles Michel het spel goed gespeeld. Hij heeft geduldig gewacht tot de sociale beweging een hoge borst opzette en uitgeput was voor hij weer een identiek menu op tafel legde. Sinds het begin bestaat er een soort overleg om het bereik van de betwiste maatregelen te betwisten en ze zelfs in de tijd te spreiden. Nu woensdag heeft een belangrijke vergadering van de groep van 10 plaats om de contacten voort te zetten die de laatste weken achter de schermen plaatsvonden en de discussie af te lijnen. Toch zullen de actoren van de frontale confrontatie van de afgelopen weken elkaar niet onbezorgd terugzien.

In een exclusief onderhoud dat Le Vif/ L’Express in zijn editie van donderdag zal publiceren komt de eerste minister in detail terug op zijn waanzinnig jaar en benadrukt hij zijn vastberadenheid om door te gaan met zijn programma. Michel toont zich begripvol voor de ongerustheid van de sociale bewegingen maar benadrukt de noodzaak van de bocht en maakt vooral zijn intentie bekend de maatregelen beter uit te leggen om komaf te maken met de tendentieuze berichtgeving van de oppositie en van sommige “politiek gëinstrumentaliseerde vakbonden (lees het ABVV)”. “De recepten van de socialistische partij hebben niet gewerkt” verklaarde hij.

Een welgekomen kerstbestand

Dankzij het kerstbestand zal iedereen de onuitgegeven context van de verkiezingen van 25 mei laatstleden, met asymmetrische meerderheden aan Franstalige kant en een sinds een kwarteeuw unieke polarisatie, kunnen verwerken. Die twee maanden van confrontatie zijn niet voor niets geweest, verre van. Burgers en werknemers hebben hun ongerustheid, hun bezorgdheid en hun prioriteiten kunnen uitdrukken. De regering is zich bewust geworden van de omvang van de malaise en trok conclusies uit haar initiële communicatiefouten. De oppositie heeft de toon van haar frontale aanvallen van de eerste weken getemperd. Het is alsof iedereen die tijd nodig had om zijn plaats in een ingrijpend gewijzigd plaatje terug te vinden.

De communicatieoperatie van Michel wil ook de vakbonden voor blok zetten en hun echte vastberadenheid om voor tewerkstelling te ijveren op de proef stellen. Bepaalde mensen uit de regeringskringen vinden namelijk dat de vakbonden van de sociale malaise en de torenhoge werkloosheid leven. In werkelijkheid zouden vakbonden dus geen enkele baat hebben aan efficiënte oplossingen.

Eerste barsten in de meerderheid

Bij de evaluatie van de actieweken zullen de vakbonden waarschijnlijk de eerste barsten in de meerderheid vooropstellen. Vreemd genoeg lijkt CD&V verzwakt en niet op zijn gemak tegenover twee onverzettelijke partijen, N-VA en Open VLD. Bij gebrek aan een reële opening vanuit de regering kan de vuurproef de malaise van de christendemocraten nog verergeren terwijl de PS aan de CD&V wil tonen dat alles eenvoudiger zou zijn met hen. “Het grote verschil tussen vandaag en zes maanden geleden is dat het land in zware spanning leeft” hamerde Elio Di Rupo, voorzitter van de PS, die de afwezigheid van opening van de regering Michel betreurt. Vertaal: we zijn het alternatief.

We zitten halverwege. Er blijven nog een groot aantal hindernissen over. De komende weken zullen we weten of eenieder in rust en discretie zijn verantwoordelijkheids-en openingszin zal terugvinden. Het overleg heeft geen recht tot falen: een herneming van de stakingen en schermutselingen in januari doen de maatschappij geen goed en veroorzaken grote schade aan de economie en het imago van het land.

Voor Charles Michel begint de echte vuurproef, een sleutelperiode waarin hij zal moeten kiezen : een prijs betalen om de weg van het consensus terug te vinden of zijn wil doordrukken.