‘Het basisinkomen is het oorkussen van de duivel’

‘Er lopen nogal wat rattenvangers op kop in de stoet van de gebakken luchtbrigade over het basisinkomen’, vindt Jean-Marie Dedecker. ‘De meritocratie met een gezonde arbeidsethos is een waardige staatsvorm. Gelijke kansen voor iedereen, maar dit betekent per definitie niet gelijke uitkomsten.’

Ons land is nagenoeg wereldkampioen in de herverdeling. Ze roomt meer dan de helft van het inkomen van de burger af met een overheidsbeslag van een kleine 54%, en onze sociale uitgaven t.b.v. 31 % van het BBP zijn de hoogste van de wereld na Frankrijk en Finland. Toch klinkt de roep naar een billijker verdeling en minder ongelijkheid luider dan ooit te voren. In de onverdroten ijver en het streven naar gelijkheid komt de stelling van een basisinkomen voor iedereen aangerold als een gebedsmolentje. Loon zonder arbeid is de natte droom van elke Oblomov.

Basisinkomen betekent dat je een inkomen krijgt van de staat op basis van burgerschap, niet omdat je een prestatie geleverd hebt, financieel bijgedragen hebt of zelfs behoeftig bent. Eigenlijk is het een verworven geboorterecht, a win for life.

De vrees dat onze arbeid verder geautomatiseerd wordt en dat er daardoor steeds minder mensen toegang zullen hebben tot de arbeidsmarkt ligt aan de basis van een basisinkomen voor iedereen. Doemdenkers zoals het Oxford-duo Frey en Osborne houden het op 47 procent van de jobs, de OESO op negen. Ze zeggen er echter niet bij dat elke welvaart en elke periode telkens nieuwe arbeidsactiviteit creëert. Het is tevens contradictorisch dat diegenen die pleiten voor immigratie de grootste angst hebben voor het verminderen van het aantal arbeidsplaatsen, en nog meer lasten willen leggen op de schouders van minder werkende mensen.

Omgekeerde emancipatie

Het idee van het basisinkomen werd 20 jaar geleden al naar voren geschoven door Roland Duchâtelet, de peetvader van de politieke partij Vivant. De succesvolle ondernemer vond dat je toch niets kan aanvangen met lui die niet willen werken, en dat het beter is ze een basisinkomen te geven dan er tijd en energie aan te verspillen. En met de verlaging van de lasten op arbeid, gecompenseerd door verhoging van de lasten op verbruik zou hij dan de werkloosheid onderaan de treden van de arbeidsladder wegnemen. Ondertussen zijn er al wat varianten op hetzelfde thema bijgekomen. SP.A-voorzitter John Crombez schreef een “ctrl+alt+del-plan” om aan elkeen die 30 uur werkt en aan de jongeren een basisloon van 1.100 euro toe te stoppen. Dit tweeslachtig hersenspinsel is blijkbaar al gedeletet vooraleer het gelezen is, jammer van de bomen die sneuvelden voor het papier.

Manuel Aalbers, hoofddocent sociale en economische geografie aan de K.U.L. stelt voor dat de Europese Centrale Bank aan elke Europese burger 1.000 euro cadeau doet onder het motto ” laat het geld maar rollen en de geldpersen drukken”. Dit moet dan leiden tot inflatie, meer verbruik en meer werkgelegenheid.

Unizo en Open VLD gaan een studietje maken. Dat is altijd de kortste weg om de vis te verdrinken. De Finnen gaan experimenteren met een gratis maandloon van 800 euro. Het Canadese stadje Dauphin deed in 1974 al een vier jaar durend experiment. De stressbarometer daalde samen met het ziekenhuisbezoek, maar de eersten die thuisbleven waren de getrouwde vrouwen. Omgekeerde emancipatie. De Friezen trachten boven de Moerdijk hun “Iepen Mienskip” uit de grond te stampen.

Geïnstitutionaliseerde luiheid

De Zwitsers mochten door een initiatief van BIEN (Basic Income Earth Network) op 5 juni bij referendum stemmen over een Utopia met 2.250 euro zakgeld per maand. Niet minder dan 77% van het alpenvolkje jodelde het voorstel naar de prullenmand. Het koekoeksland heeft één van de hoogste levensstandaarden van de wereld en weet dat geïnstitutionaliseerde luiheid het oorkussen van de duivel is.

Er lopen nogal wat rattenvangers op kop in de stoet van de gebakken luchtbrigade. Ongelijkheideconoom Tony Atkinson pleit ook voor een basisinkomen, maar zijn linkse leerling Thomas Piketty loopt er merkwaardig genoeg niet zo warm voor. Omdat het volgens de economische rockster voorgesteld wordt door erg rechtse mensen die enkel wat cash geld willen toestoppen, zodat men dan zou ophouden met nog meer te vragen. Economische theorieën hebben soms rare kronkels.

Ongelezen boek van Piketty in de kast

Deze profeet van de groeiende ongelijkheid schreef “Kapitaal in 21^ste eeuw“. Zijn bijbel, een verzameling van 800 pagina’s statistieken, kreeg een dweepziek onthaal, maar staat met ongekreukte rug ongelezen in menig linkse boekenkast. De ongelijkheidstheorie van activist Piketty werd al vele keren weerlegd.

Onder andere door UGent- professor Marc De Vos van Itinera die beweert dat zelfs de Amerikanen met ons kunnen wedijveren in gelijkheid als we de excessen van Wall Street en Silicon Valley uit de statistieken halen. Volgens de Kusnetzcurve nemen in een land dat zich economisch ontwikkelt de inkomensverschillen eerst toe om dan vanaf een bepaald punt weer kleiner te worden. ” A rising tide lifts all boats” of inkomend tij tilt alle boten op of toch bijna allemaal.

Wie betaalt de rekening?

Het basisinkomen levert wel wat voordelen op. De werkloosheidsval verdwijnt. Ieder extra gewerkt uur levert een extra inkomen op. De uitkeringsfabriek krimpt en vereenvoudigt. De overheidsadministratie smelt als een boterberg in de zon. Minder stress en meer vrijheid maar ” There is no such thing as a free lunch” zei de Nobelprijswinnaar Economie Milton Friedman, want er is toch altijd iemand die de rekening moet betalen. De budgettaire effecten van het basisinkomen zijn moeilijk te berekenen, zegt zelfs de huiseconoom van de VRT en professor aan de London School of Economics Paul De Grauwe.

Als je iedere Belg 800 euro geeft ben je al vlug 80 miljard kwijt. Dan moet je nog even goed de pensioenen en de ziektekosten blijven betalen. Zelfs als je de helft van de huidige uitgaven zou kunnen schrappen, dan zit je nog met 40 miljard extra uitgaven en een stijging van de belastingdruk met 10 procent op minder schouders die meer lasten moeten dragen. Welke zot wil dan nog werken? Fiscaal jurist Werner Niemegeers berekende de budgettaire kost voor een basisinkomen van 1.200 euro voor elke meerderjarige. Geen pensioenen meer, geen werkloosheids- of ziekte- en invaliditeitsuitkeringen meer, kinderbijslag en leefloon op de schop enz… Zelfs na de besparing van deze uitgaven en de rationalisering van het overheidsapparaat met 25.5 miljard euro, bleef er een gat in de kas van 59.9 miljard euro. Te vullen met nieuwe belastingen!

Val van het Romeinse Rijk

In afwachting van de komst van het Utopia van het basisinkomen zijn er nochtans nog pistes te over om te rationaliseren in het huidig bestel: volgens het Internationaal Monetair Fonds kan de Belgische Sociale Zekerheid 3% BBP besparen door meer herverdelende efficiëntie zonder dat de ongelijkheid toeneemt. Doen.

Bij de val van het Romeinse Rijk lag een derde van de bevolking aan de dis. Als je iets wil dan moet je het verdienen, zei mijn vader zaliger: wie kan, moet werken. Wie niet kan, moet geholpen worden en wie niet wil moet gestraft worden. De meritocratie met een gezonde arbeidsethos is een waardige staatsvorm. Gelijke kansen voor iedereen, maar dit betekent per definitie niet gelijke uitkomsten.

Een gegarandeerd basisinkomen neemt de incentive weg om te werken. We krijgen brood op de plank door het egoïsme van de bakker en niet door zijn altruïsme. De econoom Adam Smith wist dat in de 18^e eeuw al. De editorialist van de Financial Times stelt het nog scherper: ” That people are selfish and that business pursue profit is not the fault of economics but of human nature.” In het arbeidersparadijs op aarde, de Unie der Socialistische Sovjetrepublieken, was iedereen gelijk, tot bleek dat- bij de val van de muur- de ene meer gelijk was dan de andere en dat men vooral rijk was in armoede. Het economisch paradijs was een kerkhof, en bovenal ideologisch en humanitair bedrog.

De enige landen waar een basisinkomen “werkt” zijn de Arabische Emiraten. Elke boreling krijgt een staatstoelage van de wieg tot in het graf. Luiheid wordt er gestimuleerd om de bevolking braaf te houden met politiek snoepgoed uit de olie- en de gaskraan in een godvrezende dictatuur. Nagenoeg alle arbeid wordt er verricht in het rechteloze kafalasysteem door slaven, geïmporteerd uit Nepal, Bangladesh & Co. De laatste West-Europese staat die slavenarbeid afschafte was het Vaticaan in 1796. Laat ons het zo houden. De basisinkomendromers kunnen ons alleen maar een economische nachtmerrie bezorgen.