‘Hervormingen Vlaamse regering zijn gemiste kans om iets te doen aan de onderwijskloof’

‘De sociale partners wordt wel eens verweten dat zij de boel niet vooruit helpen. Die vlieger gaat niet op als het gaat over de onderwijskloof en de originekloof’, schrijft Caroline Copers (ABVV). ‘Hier moeten we vooral vaststellen dat Vlaanderen vooral geen rekening houdt met wat de sociale partners voorstellen.’

Fons Leroy van de VDAB en socioloog Luc Sels(K.U.Leuven) trokken onlangs aan de alarmbel. De positie van laaggeschoolden op onze arbeidsmarkt wordt stilaan wel erg nijpend. Zonder overdrijven spreken zij – terecht – over een heuse onderwijskloof. Minstens even prangend is de “originekloof”, gaan ze verder, want de tewerkstelling van mensen met een migratieachtergrond is in Vlaanderen erg slecht en zelfs een pak slechter dan in de rest van Europa. Conclusie: er zijn nieuwe remedies nodig.

Gemiste onderwijskansen

De sociale partners wordt wel eens verweten dat zij de boel niet vooruit helpen. Die vlieger gaat hier echter niet op. Als het over de onderwijskloof en de originekloof gaat, moeten we vooral vaststellen dat Vlaanderen vooral geen rekening houdt met wat de sociale partners voorstellen.

Watervaleffect

De hervorming van het onderwijs is duidelijk een gemiste kans om iets te doen aan de onderwijskloof. Ondanks het pleidooi van zowel vakbonden als werkgevers voor een brede eerste graad, bleef die hervorming steken in een halfslachtig compromis. Door het behoud van de tussenschotten aso, tso en bso en het watervaleffect komt er geen opwaardering van de technische richtingen. Bijgevolg ook geen toename van technisch geschoolde jongeren richting knelpuntberoepen waar de arbeidsmarkt en de sociale partners al jaren om schreeuwen.

Het nieuwe systeem van duaal leren, een idee dat op zich iedereen genegen is, wordt dan weer snel snel doorgevoerd zonder aandacht voor de waarschuwingen van alle sociale partners (en een pak andere stakeholders) om dit vooral doordacht en stapsgewijs te doen, zodat de slaagkansen niet onder nul zouden duiken.

Jobs voor laaggeschoolden

Tot daar dus de plannen om de onderwijskloof op lange termijn aan te pakken en dat is erg jammer. Maar ook het remediëren op korte termijn blijft achter. In de hervorming van het doelgroepenbeleid werd de vraag van de sociale partners om sterker in te zetten op de loonkostmaatregelen voor laaggeschoolden uiteindelijk afgezwakt. De consensus om méér te doen voor laaggeschoolden wordt zo, op een symbolische euro na, dode letter.

De roep om ook in te zetten op een premie of korting voor langdurig werklozen werd na een lange calvarietocht dan toch als principe aanvaard, maar de invulling hiervan blijft uit. Het is overigens maar de vraag of Vlaanderen klaar zal zijn om het nieuwe systeem van de rsz-doelgroepenbeleid voor jongeren, ouderen en mensen met een handicap te laten starten, want de deadline van 1 juli 2016 komt nu wel erg dichtbij. Op 10 juni werd het uitvoeringsbesluit hiertoe goedgekeurd, maar het is afwachten of het ook de Europese toets zal doorstaan.

Dovemansoren

Wat de originekloof betreft, waar Vlaanderen volgens de cijfers pas echt in een rodelantaarnpositie zit, is het zo mogelijk nog erger gesteld. Werkgevers en vakbonden stelden samen dat middelen voor diversiteitsbeleid best gericht worden ingezet en dat het effect ervan moet gemonitord worden. Met de ‘inkanteling’ van 10 miljoen euro diversiteitsmiddelen in de KMO-portefeuille (zonder duidelijk zicht op waarvoor ze gebruikt zullen worden) viel die vraag in dovemansoren.

Net zoals het advies om de definitie van het begrip “mensen met een migratieachtergrond” niet aan te passen, om de diversiteit van de tewerkstelling bij de overheid te meten trouwens. En net zoals de recente consensus over de nood aan een gecoördineerd beleid ten aanzien van de integratie van vluchtelingen op onze arbeidsmarkt.

Consensus tussen vakbonden en werkgevers

Ja er zijn nieuwe remedies nodig. Maar die nieuwe remedies kan je niet uitwerken zonder sociale partners. Toch niet als je enige kans op slagen wil. En dat er te weinig geluisterd wordt, verhoogt ook de druk op dat sociaal overleg.

Als er zo weinig resultaat te halen valt uit de consensus tussen vakbonden en werkgevers – een consensus die er op een aantal dossiers nog steeds is in Vlaanderen – dan geraakt de meerwaarde van het compromis stilaan ondermijnd. Een arbeidsmarkt zonder breed gedragen oplossingen en zonder overleg die naam waardig zal de zaken alvast niet vooruit helpen.