Hasselt is niet meer gezellig: het definitieve einde van het Stevaert-tijdperk

Met de afschaffing van de gratis bussen begraven de politieke erfgenamen van Steve Stevaert zijn grootste symbooldossier. Burgemeester Hilde Claes geeft uit pure financiële noodzaak de voorkeur aan de middelmaat van een busticketje van 0,60 euro boven de wereldklasse van een groene stad met gratis openbaar vervoer.

Het socialisme zal gezellig zijn, of het zal niet zijn. Het is één van de vele oneliners waarmee Steve Stevaert eerst burgemeester en daarna onsterfelijk werd in Hasselt.

Bij de verkiezingen van 1994 gaven de Hasselaren Steve Stevaert na 164 jaar katholiek bestuur een mandaat om spectaculaire beslissingen te nemen, historische veranderingen door te voeren en een eigenzinnig beleid op poten te zetten.

Stevaert nam die kans met beide handen aan. Hij deed Hasselt van de centrumstad met de hoogste schuld uitgroeien tot de stad met de laagste belastingen en realiseerde tegelijkertijd de Groene Boulevard waar stadsplanners van heinde en verre met grote ogen naar kwamen kijken.

Stevaert maakte Hasselt hip en begerenswaardig. Een fijne stad om in te wonen. Een fijn adres op een visitekaartje. En gezellig.

De absolute kroon op zijn beleid, hét grote symbooldossier waarmee hij tot in verre uithoeken van de wereld de krantenkoppen haalde, waren de gratis bussen in Hasselt. De stad betaalde de Lijn een vast bedrag per jaar en iedereen mocht voor niets de bus op. Nooit gezien. Nergens.

Bij de verkiezingen van 2000 deed Stevaert wat niemand – en al zeker Willy Claes niet – hem voor deed en wat niemand – en al zeker Hilde Claes niet – na hem deed. Hij haalde een absolute meerderheid.

De gratispolitiek van Stevaert werd een nieuw lemma in encyclopedieën. Tegelijkertijd werden de gratis bussen het dossier waarvoor hij de meeste kritiek kreeg van alle politieke partijen, behalve de zijne.

Maar niet in Hasselt. In het gezellige Hasselt zijn zelfs mensen die nooit de bus nemen, voorstander van de gratis bussen.

Het is dan ook op het eerste zicht totaal onbegrijpelijk dat het huidige stadsbestuur onder leiding van burgemeester Hilde Claes de gratis bussen afschaft. Ook omwille van de prijs van een busticket: dat kost voortaan 0,60 euro. Kan het nog knulliger?

Het moge duidelijk zijn: een stad die kampioen is in het verzinnen van onbenulligheden die gedefinieerd worden als overlast om bestraft te worden met GAS-boetes tot 350 euro (waar in Vlaanderen is het nog verboden om op de leuning van een bankje te zitten of toeschouwers van een carnavalstoet te laten schrikken?) en die daarna ook nog eens de gratis bussen afschaft, is geen gezellige stad.

Wie met een oppervlakkig oog naar de gemeentepolitiek in Hasselt kijkt, zou in de beslissing een afrekening met Steve Stevaert kunnen vermoeden. De definitieve breuk met de pater familias die wel de deur naar het stadhuis opende maar nu niet meer nodig is. Louter symbolisch is er op deze interpretatie weinig af te dingen.

Wie wat aandachtiger de agenda van het stadsbestuur volgt, ziet iets anders. De afschaffing van de gratis bussen is geen politieke beslissing maar een besluit ingegeven uit pure financiële noodzaak. Uit armoede zeg maar. Het definitieve einde van het Stevaert-tijdperk is een spijtig gevolg van de economische crisis. Hasselt kan het gewoon niet meer betalen.

Hasselt moet keuzes maken. De stad kan slechts met de grootste moeite de pensioenen van de ambtenaren betalen en wil daarnaast toch een aantal grote projecten realiseren: de inrichting van de Blauwe Boulevard aan de Kanaalkom, de herinrichting van de stationsomgeving en de modernisering van het rioleringsnetwerk. Daarnaast zet de stad nieuwe gebouwen neer voor de Universiteit Hasselt en moet er eindelijk een binnenzwembad komen dat de hoofdplaats van Limburg waardig is.

Aan de beslissing om de gratis bussen af te schaffen, ging een simpel rekensommetje vooraf. Tot nu toe betaalde de stad ieder jaar 1,8 miljoen euro aan De Lijn. De vervoersmaatschappij kampt zelf met stijgende kosten en minder inkomsten en verhoogt de factuur voor Hasselt in één klap tot 2,8 miljoen euro. Op een stadsbegroting van 130 miljoen euro, waar personeelskosten de grootste uitgavenpost zijn, is dat een ondraaglijke last. Vijftig ambtenaren ontslaan om de rest van de Hasselaren gratis met de bus te laten rijden, is geen optie.

Daarom komen er ook nieuwe belastingen: de opcentiemen gaan omhoog en er wordt een toeristenbelasting ingevoerd. De Hasselaren moeten voortaan ook huisvuilbelasting betalen, een bedrag per gezin en daarnaast nog een bijkomend bedrag per gezinslid. Ook dat was een symbooldossier voor Stevaert. Hij haatte huisvuilbelastingen.

Liever een zwembad dan gratis bussen dus. Liever de middelmatigheid van een busticketje voor 60 eurocent dan de wereldklasse van een groene stad met gratis openbaar vervoer.

Het grootste symbooldossier van de politieke erfenis van Steve Stevaert heeft de economische crisis niet overleefd.