‘Gwendolyn Rutten blijft zich boos maken, maar altijd nét niet boos genoeg’

‘De onstuimige discussie over de kernuitstap dreigt nog maar eens vast te lopen’, schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck. ‘Sinds de leiders van de N-VA besloten hebben dat ze onaantastbaar zijn, hebben ze nog minder oog voor hun coalitiepartners dan gewoonlijk.’

Schadeclaim: tien miljoen dollar. Vergrijp: andere mening. Absurd hoog is de som die energie-onderzoeker Mark Jacobson eind vorig jaar heeft gevraagd van Christopher Clack, een andere Amerikaanse energie-expert. Jacobson, van de prestigieuze Stanford-universiteit, heeft meermaals uitvoerig beargumenteerd dat water, wind en zon de Verenigde Staten volledig van energie kunnen voorzien in 2050. Clack, ook niet bepaald een academische nul, betwist die donkergroene stelling samen met twintig andere prominente wetenschappers in een paper in een toptijdschrift.

Het idee van ‘100 procent schone energie’ wordt in de VS onder meer aan de man gebracht door groene superhelden als Bernie Sanders en Hulk-vertolker Mark Ruffalo, maar is volgens Clack en co. te optimistisch. Clack verwijt Jacobson methodologische fouten. Tegenover diens hernieuwbare energie stelt hij een ‘brede portfolio’ van oplossingen voor, inclusief kernenergie. Dat dreigt hem nu 10 miljoen dollar te kosten, voor laster en meineed. Het is een nieuwe stap in een van de vele cultuuroorlogen die het Westen in brand dreigen te steken. Zelfs in een kapotgejuridiseerde samenleving als de Amerikaanse leidde de schadeclaim tot grote koppen in TheWashington Post. Elders werd de demarche van groene jongen Jacobson ‘compleet obsceen’ genoemd. Maar er staat veel meer dan de waarheid op het spel. De belangen zijn gigantisch. Veel te groot om aan wetenschappers over te laten, zo lijkt het.

Dat is in België niet anders. Ook al heeft Gwendolyn Rutten (Open VLD) vooralsnog geen geld geëist van N-VA-voorzitter Bart De Wever, de onstuimige discussie over de kernuitstap dreigt ook hier nog maar eens vast te lopen. Sinds de leiders van de N-VA besloten hebben dat ze onaantastbaar zijn, hebben ze nog minder oog voor hun coalitiepartners dan gewoonlijk. Het huiselijke geweld van de Sudan-rel, waarin Theo Francken Charles Michel afblafte als een kind dat zijn huiswerk niet had gemaakt, was nog niets vergeleken bij de eigengereidheid waarmee De Wever de plannen voor het energiepact in de vuilnisbak kieperde. De wet en het regeerakkoord verplichten de regering tot een kernuitstap in 2025, en de CD&V, de MR en de Open VLD zijn helemaal mee, maar De Wever houdt het regeren voor bekeken en wil de discussie over de verkiezingen van 2019 tillen. Rutten blijft zich maar boos maken, maar altijd nét niet boos genoeg om de regering te laten vallen. Dit weekend zei ze dat er ‘een serieus woordje’ gesproken zal moeten worden als de N-VA bij haar verzet blijft.

Serieuze woorden kwamen er vooral van BASF-baas Wouter De Geest, midden december. De ceo van het chemiebedrijf met 5000 werknemers ten noorden van de Antwerpse haven sprak klare taal: ‘Ofwel gaan we massaal energie invoeren uit het buitenland’, zei hij in De Tijd, ‘ofwel beginnen we vandaag nog met het ontwerp, de inplanning en de bouw van negen gascentrales.’ Voor dat laatste is het eigenlijk al bijna te laat, zo liet hij uitschijnen. En eigenlijk zijn die gascentrales ook niet echt een geweldige oplossing: ze produceren veel CO2, en was het nu niet de bedoeling om die uitstoot af te bouwen? Tenslotte, zo opperen anderen, zijn wetenschappers er ook niet helemaal uit – niet in Amerika en niet hier. Een tussenoplossing dan, met minstens twee actieve kernreactoren? De Geest noemde het ietwat ongelukkig de ‘minimale nucleaire optie’.

‘Keine Experimente’ is een beroemd geworden verkiezingsslogan van de Duitse CDU uit 1957. Hij vat goed de houding van De Wever van vandaag samen. Het is niet uitgesloten dat er ondanks zijn woorden dit jaar nog een energiepact komt, en hij liet dit weekend zelfs nog de deur op een kier voor een volledige uitstap. Maar het blijft onverantwoord interessant tot op het einde: sluiten we of sluiten we niet? Investeerders en internationale concerns van groene energie worden weer eens geconfronteerd met de wispelturige Belgische politiek. Die maakt een verstandig energiebeleid zowat onmogelijk. De N-VA verschilt in niets meer van andere machtspartijen: alleen de korte termijn telt.

En de regering zelf dan? Kibbelen is het al lang niet meer, ‘de nucleaire optie’ ligt nu al sinds Nieuwjaar op tafel, en ze zal niet meer verdwijnen. Het is duidelijk wie de grootste knop heeft. Maar het is niet minder duidelijk dat niemand hem echt wil indrukken. Alleen een onnoemelijk accident kan de regering-Michel in de lucht doen vliegen.