De Big Brother Awards vestigen elk jaar de aandacht op de grootste privacyschenders. Dit jaar was er vooral kritiek op ‘Gulzige data-apps’ en voor ‘scholen die leerlingen screenen op radicalisering’.
Met de Big Brother Awards worden jaarlijks de grootste privacyschenders “beloond”. De uitreiking is een initiatief van de Liga voor Mensenrechten, in samenwerking met de Kinderrechtencoalitie, Orde van Vlaamse Balies, Vlaamse Vereniging van Journalisten, Ligue des Droits de l’Homme, European Digital Rights, datapanik.org, Mediawijsheid en de Koninklijke Vlaamse Stadsschouwburg. Een maand lang kon er gestemd worden via de website www.bigbrotherawards.be.
‘Gebruikers weten niet precies welke data apps verzamelen’
De publieksprijs ging naar de ‘gulzige data-apps’. De Orde van Vlaamse Balies, die de nominatie mee ondersteunde, nam de apps op de korrel omwille van hun massale gegevensverzameling, hun vaak ondoorzichtig privacybeleid en de lakse houding van de consument over deze die gegevensverzameling.
‘Apps kennen u en weet waar u zich bevindt. Het privacybeleid is vaak weinig transparant over de redenen en de wijze waarop zoveel persoonsgegevens worden ingewonnen. En gebruikers zijn er zich te weinig van bewust of nemen het gewoon niet ernstig’, waarschuwen de Vlaamse advocaten.
Dat signaal viel niet in dovemansoren: het publiek geeft nu te kennen dat ze zich wel degelijk zorgen maakt over de omvattende graaicultuur van de data-apps.
Vorig jaar won de smartphone al de juryprijs op de Big Brother Awards. De publiekprijs was toen voor Yves Liégeois. voor zijn uitspraken over een DNA-databank voor baby’s. De vroegere procureur-generaal van Antwerpen stuurde daarover een boos ‘recht op antwoord’ aan de Liga voor Mensenrechten.
‘In hoeverre mogen kinderen een mening uiten?’
Dit jaar ging de juryprijs naar scholen die leerlingen screenen, ook online, op zoek naar sporen van radicalisering. Die problematiek werd genomineerd door de Kinderrechtencoalitie.
De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen is een netwerk van 26 niet-gouvernementele organisaties die in de brede zin actief zijn rond kinderrechten. Haar voornaamste taak bestaat uit het toezien op de naleving van het VN-Kinderrechtenverdrag in België.
Wat is op school nog het verschil tussen ‘waken en bewaken’ vraagt de Kinderrechtencoalitie zich af: ‘wat is dat dan: ‘radicaal gedrag ? Hoe radicaal ? Mogen kinderen nog een mening uiten ?’
Volgens de jury neigt dit fenomeen naar sociale surveillance: ‘gebruik van nieuwe technologieën – die maatschappelijk gedragen zijn – om die aan te wenden op een wijze die totaal over de schreef gaat van wat acceptabel is. Bovendien heiligt het doel de middelen niet. Er is sprake van een serieuze inbreuk op vertrouwen tussen school en leerling. Als je angst en achterdocht creëert bestaat bovendien het gevaar dat kinderen dit gaan zien als een basiswaarde.’
De jury bestond uit radiomaker Jan Hautekiet, webpionier Ben Caudron, prof. Leo Van Audenhove (VU Brussel), Wim Vandenbussche (Datapanik.org), en Franck Dumortier (Universiteit Namen).
Privacy verus de vrije pers
De uitreiking werd voorafgegaan door een debat over ‘surveillance en journalistiek’.
De toenemende communicatiesurveillance bedreigt immers ook de vrije pers: hoe is het nog mogelijk om discrete contacten te hebben met vertrouwelijke bronnen ?
Antwerps onderzoeksrechter Paul Van Santvliet (ook voorzitter van de zgn BIM-commissie die toezicht houdt op de inlichtingendiensten) zette de waarborgen voor pers en burger op een rijtje. “Ik heb in die 5 jaar geen enkele keer het gevoel gehad dat de veiligheidsdiensten bewust over de schreef gaan. Er zijn natuurlijk fouten gebeurd, maar niet bewust”.
Lars Bové, onderzoeksjournalist en auteur van ‘De geheimen van de Staatsveiligheid’ was er niet zo gerust in. Bij bekritiseerde de non-communicatie van onze Staatsveiligheid in vergelijking met de meer open Duitse praktijk.
Terreurdreiging
Verder werd er in vijf ‘Privacysalons’ werd met experten gediscussieerd samen met de Ligue des droits de l’homme, European Digital Rights, Orde van Vlaamse Balies, Vlaamse Vereniging van Journalisten en de Kinderrechtencoalitie.
Het ‘Privacysalon’ met European Digital Rights behandelde het impact van de draconische maatregelen tegen terreurdreiging op onze privacy. Bedrijven verlenen graag hun medewerking om meer gegevens over te maken dan strikt noodzakelijk.
In het ‘Privacysalon’ met de ‘Ligue des droits de l’homme’ kwam de Algemene Nationale Gegevensbank aan bod. Volgens privacywakers zoals Raf Jespers (auteur van Big Brother in Europa) maakt die een bedreiging uit van het vermoeden van onschuld. Met die archieven moeten we tot 30 jaar lang leven, en dat heeft veel weg van levenslang.
Levenslange waakzaamheid voor onze privacy was hier vanavond alvast dé boodschap, benadrukte Liga-voorzitter Jos Vander Velpen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier