Groeihormoon voor cosmetische doeleinden is een brug te ver

Ouders van kleine, maar verder kerngezonde kinderen, die een kinderarts opzoeken voor een behandeling met groeihormonen, weten niet waaraan ze beginnen. Jarenlang dure hormonen inspuiten leidt tot amper 3 à 5 cm lengtewinst.

Ouders zijn vaak ongerust in geval zoon of dochterlief erg klein van stuk is. Kleine volwassenen, kleine mannen in het bijzonder, zijn ongelukkiger dan hun langere leeftijdsgenoten, zo denken ze. Het klopt dat kinderen die erg klein zijn voor hun leeftijd soms het mikpunt vormen van pesterijen of pijnlijke opmerkingen. Kleine mensen lijken ook meer risico te lopen op psychosociale problemen. Geraakt zo’n kleine kerel later wel aan een lief?

Sommige ouders staan al vroeg bij de kinderarts en wensen een oplossing. In de Verenigde Staten is een groeihormoonbehandeling voor kinderen met een gewoon kleine gestalte een courante therapie. Bij ons is dat gelukkig niet het geval.

Geen handicap
Iedere aanvraag voor groeihormoontherapie wordt in België volgens zeer strikte criteria geëvalueerd door de Belgische Studiegroep voor Pediatrische Endocrinologie. Daar bestaat heel wat controverse rond het toedienen van groeihormonen aan gezonde, kleine kinderen. Klein zijn kan in sommige gevallen wel tot hoofdbrekens leiden, maar studies die aantonen dat kinderen met een kleine gestalte vaker gepest worden en later meer psychosociale problemen ontwikkelen, zijn de voorbije jaren weerlegd door onderzoek dat erop wijst dat deze kinderen het doorgaans prima stellen en zich echt niet ongelukkiger voelen dan andere.

De oorspronkelijke studies waren gebaseerd op die populaties van kinderen die zich met hun ouders aanmelden in een ziekenhuis voor een groeihormoonbehandeling. Bij hen ziet men logischerwijze vaker problemen. Hetzelfde onderzoek in de algemene populatie toont echter aan dat mensen met een kleine gestalte het over het algemeen prima doen. Voor de meeste mensen is klein zijn helemaal geen handicap.

In de baarmoeder
Een kleine gestalte kan natuurlijk het gevolg zijn van probleem tijdens de foetale ontwikkeling of tijdens de zwangerschap, ook zonder dat er sprake is van een syndroom of één of andere afwijking. Vaak hebben deze kinderen ook een laag geboortegewicht. Voor hen kan een behandeling met groeihormonen wel zinvol zijn. Wanneer een jongen kleiner dan 1,65 meter of het meisje kleiner dan 1,50 meter dreigt te worden, kan vanaf 4 jaar een behandeling gestart worden. Dat resulteert dan in gemiddeld 6 tot 10 cm lengtewinst.

Een behandeling met groeihormoon moet wel worden verdergezet tot de rijping van het skelet voltooid is. Meisjes worden meestal behandeld tot 16 jaar en jongens tot 17 jaar. Dat betekent dat zo’n kind minstens 6 tot 8 jaar hormonen krijgt toegediend. Wordt de therapie vroegtijdig onderbroken, dan leidt dit tot een groeivertraging, wat natuurlijk niet wenselijk is. De toegediende doses groeihormoon worden meestal goed verdragen. Soms stelt men een lichte overgroei vast van handen, voeten, en soms neus. Of er op termijn een verhoogd risico op kanker bestaat, weet men niet. Tot nog toe zijn er geen argumenten die daarop wijzen.

Kostelijke zaak
Een groeihormoonbehandeling is erg duur en kan oplopen tot 10.000 euro per jaar. Terugbetaling is enkel voorzien voor volgende 5 indicaties met kleine gestalte : SGA, groeihormoondeficiëntie, chronische nierinsufficiëntie, het syndroom van Turner (een X -chromosoomafwijking) en het syndroom van Prader-Willi (een genetische afwijking). Het succes van de behandeling is wisselend. Gegevens omtrent groeihormoonbehandeling van de kinderen die onder de terugbetaalde indicaties vallen, worden door de kinderartsen- endocrinologen bijgehouden in een centraal register.

Gezonde kleine kinderen
Gezonde maar erg kleine kinderen vallen buiten de terugbetaalde indicaties. Wanneer ouders toch aandringen, gaat het vaak om meer dan louter esthetische hinder: soms wordt het kind gepest of uitgesloten van bijvoorbeeld bepaalde sportactiviteiten. In geval een kind effectief lijdt onder de kleine gestalte en een zeer kleine volwassen lengte wordt verwacht, wordt wel een groeihormoontherapie overwogen. Die moet dan voor de puberteitsspurt gestart en jarenlang toegediend worden zonder onderbreking. Een zeer dure aangelegenheid. Dat allemaal voor een bescheiden effect van 3 tot 5 cm, en zeer uitzonderlijk 7,5 cm. Een groeihormoonbehandeling heeft immers minder effect bij kinderen die zonder aantoonbare reden klein van stuk zijn.

Marleen Finoulst