Graag een beetje fatsoen, heren politici

Fatsoen is iets anders dan in maatpak rondlopen en geen kersenpitten rondgooien op straat. Fatsoen in de politiek staat gelijk aan zindelijkheid en zorgvuldigheid. Fatsoen in justitie staat gelijk aan onafhankelijkheid en neutraliteit.

In één enkel weekje tijd bleek het plots weer ontluisterend anders dan in het soort van verkiezingsbeloftes dat nochtans nooit over vervaldatum mag gaan.

Twee voorbeelden.

In het VRT-radionieuws van 10 uur maandagmorgen werd de burgemeester van Tielt-Winge geïnterviewd over de opvolging van de lokale vrederechter. Burgemeester Rudi Beeken – beroepshalve advocaat nota bene – wond er geen doekjes om. Letterlijk: “Ik verwacht niet dat er overmorgen een nieuwe vrederechter zal benoemd zijn. Zo’n benoemingen maken soms deel uit van politieke onderhandelingen en die moeten – denk ik – nog beginnen“.

Voilà, het is gezegd, en niet door zomaar iemand. Rudi Beeken (OpenVLD) werd twee maal burgemeester, nu herkozen na een turbulente periode die hem twee keer voor de correctionele rechtbank in Leuven bracht en telkens schuldig bevonden, de eerste keer voor diefstal, de volgende keer voor valsheid in geschrifte. Het is dus een taaie overlever met lange en hoge politieke steun. Ook een man met oog voor details, want recent werkte hij zich in het nieuws voor GAS-boetes voor inwoners die in zijn gemeente niet het (gratis bedeeld) wit-op-blauw huisnummer aanbrachten. (Knack 18 april jl.) Zelfs zijn lokale OpenVLD jongeren riepen hem sindsdien op tot meer soepelheid.

De essentie echter: dat het bestaan of de werking van de Hoge Raad voor de Justitie – die sinds het Dutroux-drama objectieve voordrachten moet uitvoeren voor de magistratuur – blijkbaar compleet voorbijgaat – wegens kennelijk niet relevant – aan de advocaat-burgemeester is ronduit hallucinant. Volgens deze politicus is er dus niets veranderd: als politieke bekentenis van een insider kan dat tellen: “ongezouten en gepeperd” blokletterde ooit zijn verkiezingsaffiche.

“Blind vertrouwen in justitie, daar gaan we niet meer voor, ook niet in de Hoge Raad voor de Justitie” schreef uw justitiewatcher in zijn 10 prioriteiten voor justitie (Knack 7 mei jl.)

Ondertussen blijkt die Hoge Raad wel wat orde op zaken te stellen. Volgens een met niét zoveel woorden en met veel vertraging op 8 mei in het staatsblad gepubliceerde beslissing van 26 maart jl. is de voorzitter van de Franstalige benoemingscommissie – eindelijk – nu zonder wedde geschorst na al sinds mei 2013 op non-actief gezet te zijn. Het blijft wachten op de start van haar strafproces voor het Brusselse hof van beroep wegens valsheid in geschrifte ten tijde van haar voorzitterschap van de rechtbank van Nijvel.

Michèle Loquifer, echtgenote van PS ex-minister, voorzitter en Eurocommissaris Pbilippe Busquin geniet in dit proces nog steeds het vermoeden van onschuld maar staat alvast symbool voor de blijvende politisering van benoemingen in justitie.

Al maandenlang werd de Franstalige benoemingscommissie door advocate Blanmailland voorgezeten, zonder dat dit ergens officieel meegedeeld was terwijl zelfs door haarzelf collectief ontslag van de HRJ overwogen werd (Knack 25 oktober 2013)

Uiteindelijk werd omwille van de hervorming van justitie de historische benoemingsreeks van nieuwe korpschefs toch maar in draf afgewerkt.

Jammer: justitie die niet informeert noch transparant is, zal nooit geloofwaardig zijn.

Dat is even waar voor de politiek die onpartijdig administratieve beslissingen moet nemen. Een twijfelachtig voorbeeld daarvan is het Tomorrowland-dossier.

Op pagina 7 van de beleidsverklaring van de Boomse burgemeester Jeroen Baert (N-VA) was al op 19 december 2013 te lezen dat het gemeentebestuur toestemming heeft gegeven voor een “eenmalige jubileum editie” waarbij een “forse vergoeding bedongen werd”. Op de gemeenteraad van dezelfde dag in Rumst, vermeldde burgemeester Weckhuyzen (CD&V) een bedrag van 527.214 euro.

De gemeenten Boom en Rumst verleenden de milieuvergunningen klasse 2 midden februari 2014, terwijl de deputatie de milieuvergunning klasse 1 toekende voor een periode van 20 jaar – een unicum tot dusver. Twintig jaar vooruitzien voor milieu: dat vergt profeten.

Nu het festival doorgaat, mag provinciaal gedeputeerde Bruno Peeters (N-VA) voor 42.000 euro aan vrijkaarten voor Tomorrowland uitdelen. Door PVDA+ werden ze alvast geweigerd en Groen zal zich wel de gratis Tomorrowland tickets voor Kristof Calvo herinneren: cadeautje van de tabakslobby, gevolgd door voorbeeldige excuses.

In België blijft het wachten op wat de Centrale Dienst voor Bestrijding van Corruptie hier mee zou aanvangen naar aanleiding van de klacht(en) van de gedupeerden, vertegenwoordigd door advocaat Griet Cnudde.

Lacht heel de wereld ons uit met dit “zuur verzet”, zoals Sven Ornelis tweet ? Niet zo zeker.

Tomorrowland is een Amerikaanse firma, waar daarmee minder lachend dan hier omgegaan wordt onder de ‘Foreign Corrupt Practices Ac’t (FCPA) van 1977. Die verbiedt “any offer, payment, promise to pay, or authorization of the payment of money or anything of value to any person, while knowing that all or a portion of such money or thing of value will be offered, given or promised, directly or indirectly, to a foreign official to influence the foreign official in his or her official capacity“.

Van twee, één. Ofwel betekenden die bedragen en “gratis” tickets voor een industriële evenementenreus als Tomorrowland enkel fooi of toemaatjes achteraf die vooraf geen invloed hadden. Daar zijn in Antwerpen precedenten van. Ofwel maakten die tegenprestaties wel deel uit van overeenkomsten, en dan heeft ieder element daarin zijn belang. Het is ook niet omdat belangenvermenging ‘open en bloot’ zou gebeuren, dat ze netjes zou staan.

Misschien hadden de betrokken politici beter De Juristenkrant van 2007 gelezen over het verhaal van een rechtbankvoorzitter die voor zijn magistraten vier zitjes op de eretribune kreeg, netjes per match te verdelen voor iedereen. De manager van AAGent, zag er geen graten in, want “de ideale gelegenheid voor magistraten om uit hun ivoren toren te komen”.

Volgens De Juristenkrant was Armand Vandeplan – voorzitter van het Antwerps integriteitsbureau en oud-magistraat – daar zeer scherp voor: het gaat immers ook over de aantasting van de ‘schijn van onpartijdigheid’.

Ook politici die een deel uitmaken van de ketting van de administratieve rechtspraak handelen als rechters. Misschien beseffen sommigen dat niet scherp genoeg.

Tot in het Vlaanderen van de 19^de eeuw beloofden politici worsten voor wie hen koos. Ze kregen in de loop van hun mandaat vaak een fles wijn en stuk wild in ruil – net als dat bij rechters lang geprobeerd werd.

Is die oude tijd wel voorbij ? Het is alleszins hoog tijd voor fatsoen, zindelijkheid, zorgvuldigheid en ethiek. Zoek die waarden dan ook maar nog even op in de partijprogramma’s. En kijk vooral hoe daar ondertussen mee omgegaan is.

Anders vervuilen milieuvergunningen straks nog de politiek.