‘Goede voornemens waarmaken is niet de sterkste kant van de Open VLD’

De meeste nieuwjaarsbrieven waren al een tijdje voorgelezen, maar traditioneel lieten de politieke partijen nog wat op zich wachten met hun goede voornemens. Vooral de nieuwjaarsspeech van Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert verdient aandacht. Niet alleen omdat die partij met Alexander De Croo de premier levert, maar ook omdat de liberalen al meer dan twintig jaar onafgebroken deel uitmaken van de federale regering en we dus hun woorden naast hun daden kunnen zetten. In de nieuwjaarsbrief van Lachaert was het goede voornemen dit jaar:

Een belastingplafond van 50 procent, voor elke vrouw en elke vent.

Het verlagen van de belastingen is altijd al het voornaamste voornemen geweest van de liberalen. Dertig jaar geleden luidde het in de beginselverklaring van de Open VLD: ‘Niemand kan worden gedwongen meer voor de overheid te werken dan voor zichzelf.’ Het zou bij elke goede gelegenheid worden herhaald, en tijdens de nieuwjaarsreceptie vorige week formuleerde Lachaert het zo: ‘Het kan niet zijn dat wie werkt soms meer dan 50 procent van zijn of haar loon moet afdragen.’ In een toelichting aan de VRT verklaarde hij: ‘In ons land geeft 97 procent van de mensen die werken op een deel van hun loon meer dan de helft af in de vorm van sociale bijdragen en belastingen. Daar moet een maximum van 50 procent op staan, voor beide samen.’ Lachaert wil dat zelfs in de grondwet beitelen.

De Open VLD is samen met haar Franstalige tegenhanger, de MR, de enige partij die tussen juli 1999 en vandaag onafgebroken in de federale regering zat. Al die tijd is ze er niet in geslaagd om ervoor te zorgen dat alle werkende mensen minder dan 50 procent van hun loon moeten afdragen. Enkele jaren geleden, toen ze nog voorzitter was van de Open VLD, verklaarde Gwendolyn Rutten: ‘Wij leven in een bijna communistisch land, met een overheidsbeslag van meer dan 50 procent en burgers die de helft moeten afgeven van wat ze verdienen.’ Als een liberale voorzitter constateert dat we in ‘een bijna communistisch land’ leven, dan zegt hij of zij tegelijk dat het resultaat van meer dan twintig jaar regeringsdeelname van de Vlaamse liberalen ontluisterend is.

De voorbije weken viel de Open VLD ook op door zich als enige partij heftig te verzetten tegen de btw-verlaging van 21 naar 6 procent om de hoge energiefacturen van de gezinnen te milderen. Op zich is het merkwaardig dat een liberale partij zich verzet tegen een belastingverlaging. ‘Boerenbedrog’, noemde Open VLD-fractieleider Maggie De Block de btw-verlaging zelfs want ‘je gaat een gat van 2 miljard in de begroting maken, maar hoe ga je dat weer aanvullen? Wie je nu iets geeft, zul je nadien harder moeten belasten.’ Dat hoeft natuurlijk niet per se, als je de overheidsuitgaven zou verminderen.

Wat het nog opmerkelijker maakt: een jaar geleden kreeg de horecasector met de volle steun van de Open VLD een btw-verlaging van 21 naar 6 procent om de gevolgen van de coronapandemie te verzachten. Dat was een problematische maatregel, niet alleen omdat de overheid minder inkomsten kreeg, maar ook omdat brouwers als AB InBev ervan profiteerden om hun groothandelsprijzen te verhogen, zodat noch de caféhouders, noch de consumenten veel aan de btw-verlaging hadden, zoals onder meer de Gentse econoom Gert Peersman herhaaldelijk uitlegde. Een btw-verlaging op de energiefactuur vindt de Open VLD een groot probleem, de btw-verlaging op drank en voeding in de cafés helemaal niet. Het zegt misschien iets over de lobbykracht van Horeca Vlaanderen. De ceo van Horeca Vlaanderen, Matthias De Caluwé, was ooit nog gemeenteraadslid voor de Open VLD in Kapellen. Naar verluidt zou hij in de toekomst een mooie plaats op de kieslijst van de Vlaamse liberalen kunnen krijgen.

In elk geval is consequent zijn niet de sterkste kant van de Open VLD. Goede voornemens waarmaken is dat evenmin. Het is zeer de vraag of de partij de komende jaren werk zal maken van een verlaging van de belastingen en sociale zekerheid tot minder dan 50 procent voor iedereen die werkt. Nog eerder heeft de muis een nieuw huis en de krokodil een nieuwe bril.