God is geld

Witte rook? Applaus op het Sint-Pietersplein, extra bijlage van kranten en magazines. Waar de mensen zich druk over maken.

Is de keuze van een nieuwe paus nu echt zo belangrijk? Of er nu een blanke, zwarte, gele, groene, bruine of rode kerel aan het hoofd van het grootste indoorcircus ter wereld komt te staan, het zal een grijsaard zijn. Al zal hij de curie ontkruiden, de pil en abortus zijn pontificale zegen geven, homo’s omarmen en het celibaat verbieden, waar het werkelijk om draait, daar zal hij zich ver van houden. En dat is das Kapital van het Vaticaan.

Het enige waar hij zich in verband met die affaire mee zal bemoeien, als hij geen watje is, is de storm die er de voorbije jaren rond het kapitaal van de Roomse Kerk is ontstaan trachten te versmoren, tot er niemand nog een woord aan spendeert. Want het Vaticaan is een internationaal bedrijfsconcern. Welnu, voor elke commissaris, en zeker voor de voorzitter van de Raad van Bestuur van een concern, is het een gruwel dat er in de kasboeken wordt gesnuffeld door ‘onbevoegden’. Hoeveel commissarissen er zijn? Zoveel als er curiekardinalen zijn. Bennito Musolini mag dan dit concern binnen de Vaticaanse muren hebben klem gezet, hij was een dommerik in de derde macht. Want door die zet heeft hij van het concern een ministaat gemaakt waar niemand nog vat op heeft.

Door het witwassen van maffiageld door de Vaticaanse banken probeert de Italiaanse justitie een beeld te krijgen van de financiële transacties, maar het lukt haar niet. Doordat het enerzijds een internationaal erkende staat is en de macht van de Italiaanse justitie niet over de kerkmuren kan kijken. Anderzijds omdat er meer kasboeken zijn dan kardinalen, en dat de ene boekhoudafdeling niet weet hoeveel de andere er heeft. Bovendien bestaat er een grijze zone over de eigen inkomsten, waaronder die van de Vaticaanse musea, en die uit gelieerde bedrijfstakken, zoals Opus Dei, de Ridders van Malta, de Rozenkranzers, de bisdommen, de kerkfabrieken, de abdijen met hun vele gepachte gronden en bedevaartsoorden waar kaarsen, missen, aflaten verkocht worden, de schenkingen uit offerblokken et cetera.

Een belangrijke bron van inkomsten zijn de aandelen in of de giften van bedrijven. Het Vaticaan is aandeelhouder van onder meer Fiat en de helft van de jaarlijkse winst van C&A gaat naar de Vaticaanse kluizen. Erfenissen zijn een belangrijke bron van inkomsten die via duistere wegen in het Heilig Hart van Rome belanden. Denk maar aan wat koningin Fabiola heeft trachten te fiksen. En denk niet dat zij en haar acolieten geen manier zullen vinden om hun doel te bereiken.

14-miljard euro aan zwart geld wordt er jaarlijks door de Pauselijke kassa’s geïncasseerd. De opbrengst van de Sint-Pieterspenning bedraagt om en nabij de 70 miljoen. Voor 25 euro kan de toerist een perkamentachtig prentje kopen met de pauselijke zegen. Jaarlijkse opbrengst naar schatting 7,5 miljoen euro. Volgens een vertrouwelijke bron vertrekt er van onder het hoofdaltaar van de kerk Paus Nikolaas V een ketting van kluizen die eindigt onder de verblijven van de Zwitserse wacht. Er ligt geen dollar, geen euro in maar twee ton goud. In Rome zelf bezit het Vaticaan honderden panden, waarvan verdiepingen verhuurd worden aan bedrijven. Andere panden zijn dan weer woonblokken met winkels en appartementen voor particulieren. Het Vaticaan is de grootste makelaardij in onroerend goed ter wereld

Het bestaan van die grijze zone is mede mogelijk geworden omdat niemand in het Vaticaan die het kapitaal beheert, gestudeerd heeft aan een businessschool. Maar wat blijkt? Dat juist die situatie een voordeel is en die wil men volgens de analytische, niet de populistische, Vaticanwatchers behouden. De kerkstaat is m.a.w. een offshore-paradijs midden in Europa.

Aan het in kaart brengen en ordenen van de Vaticaanse financiële instellingen en het ontrafelen van het netwerk aan financiële transacties zal de nieuwe paus zich niet wagen. Ook al zal het een jongeman zijn. Een paus is nu eenmaal een vorst met een louter ceremoniële functie. Zelfs al was hij lid van de curie, eenmaal de pauselijke ring, de staf van het bisdom Rome en driekroon gekregen, krijgt de kerel kost en inwoon voor de rest van zijn dagen, maar mag hij enkel nog de zegen geven en in de processie voorgaan, en, allez, vooruit, eens een brief schrijven. Want de show must go on, en liefst met veel theatraal gevoel, terwijl de commissarissen zwart maken wat wit is, via duistere kanalen waar ze gaandeweg zelf geen stroming meer in vinden. De enige en ware heilige weg naar de hemel.

Guido Lauwaert