Zo ondersteun je iemand met een depressie

Een depressie is moeilijk voor de persoon die ermee te maken heeft, maar ook voor de omgeving. Hoe kun je helpen en steunen? Wat zeg je wel, wat beter niet?

Maar liefst 20 procent van de vrouwen en 10 procent van de mannen krijgt ooit te maken met een vorm van depressie: ze voelen zich gedurende een korte of langere tijd somber, futloos en neerslachtig. Soms is de impact op hun leven zo groot dat ze niet of nauwelijks in staat zijn hun dagelijkse activiteiten op te nemen. Ook voor de omgeving is dat een uiterst moeilijke en verwarrende periode. Als een vriend of familielid in een depressie zit, voel je je vaak machteloos en weet je niet goed wat je wel of niet kunt zeggen. Je wilt graag helpen en ondersteuning bieden. Maar hoe?

Luisterend oor

Het lijkt vanzelfsprekend, maar is het in de praktijk niet altijd: bied een luisterend oor. Laat de persoon praten over wat hem bezighoudt en nodig hem uit zijn gedachten en gevoelens te vertellen, zonder die meteen weg te praten of in te vullen hoe hij zich moet voelen. Geef de volledige aandacht. Ga rustig zitten, leg je telefoon weg en maak oogcontact. Als hij iets zegt wat hem zwaar valt, moedig dan aan door te zeggen: ‘Het is vast moeilijk voor je om dit te vertellen’ of ‘Bedankt dat je zo open bent’.

Zuinig met adviezen

Adviezen, hoe goedbedoeld ook, helpen meestal niet en werken vaak zelfs averechts. Tegen iemand met een depressie zeggen dat hij zich ‘erover moet zetten’ of ‘niet zo negatief mag denken’ leidt er vaak alleen toe dat hij zich nog slechter gaat voelen. Zelfs een opmerking als ‘sporten zou je goeddoen’ kan, hoe terecht ook, al snel opgevat worden als een verwijt. En daarbij, je depressieve vriend of familielid beseft dat zelf ook wel, maar het lukt hem of haar niet meer.

Vermoeidheid, apathie en vergeetachtigheid zijn geen onwil, maar symptomen van de depressie. Schroef je verwachtingen dus bij en wees niet te kritisch over zaken die misgaan. Wie depressief is, heeft sowieso al veel last van zelfverwijten en machteloosheid. Een kritische houding van de omgeving maakt dat alleen erger. Wat je dan wél kunt doen? Zeg: ‘Ik wil er voor je zijn als je me nodig hebt’ of ‘Ik vind het erg dat je je zo rot voelt’. Of vraag: ‘Is er iets waarmee ik je kan helpen?’ Je hoeft niet zelf met een oplossing te komen.

Houd contact

Een persoon met een depressie heeft de neiging zich af te zonderen. Probeer het contact zo goed mogelijk te onderhouden, om te voorkomen dat hij nog meer geïsoleerd raakt. Blijf uitnodigingen sturen voor etentjes of feestjes, ook al weet je dat de kans dat hij komt bijzonder klein is. Stuur af en toe een sms’je of een mailtje, gewoon om te zeggen of te laten zien dat je aan hem denkt. Spring regelmatig binnen voor een babbeltje. Of stel voor om een wandeling te maken. Desnoods zonder veel te praten; in stilte samen wandelen en de buitenlucht opsnuiven is ook al mooi.

Bied praktische hulp

Voor een persoon met een depressie kunnen kleine taken soms onoverkomelijk lijken. Je hoeft hem niet ongevraagd alles uit handen te nemen, maar af en toe praktische ondersteuning bieden is al heel wat. Neem een stukje van de administratie voor je rekening, repareer een lekkende kraan of werk een mandje strijk weg. Hulp zit vaak in kleine dingen.

Informeer je

Het is niet makkelijk om je in te leven in een persoon die depressief is. Je kunt gefrustreerd raken als je adviezen voortdurend botsen op weerstand en norsheid. Je kunt je afgewezen voelen als je opbeurende woorden telkens stoten op een ‘laat me met rust’. Of je voelt je eenzaam omdat je depressieve partner alleen op zichzelf gericht is. Daarom is het goed om je te informeren over de symptomen, het verloop van de klachten en de behandelingsmogelijkheden. Lees erover, praat erover met je huisarts, zoek op het internet naar info, tips en getuigenissen. Het kan je helpen om te begrijpen wat er speelt en een aantal zaken in het juiste perspectief te zien. Inzicht in de ziekte – want een depressie is een ziekte – kan helpen om niet ontmoedigd te raken en het niet persoonlijk te nemen.

Geef je grenzen aan

Omgaan met een persoon die depressief is kan uitputtend zijn en je eigen leven compleet op zijn kop zetten. Af en toe afstand nemen is nodig, zeker als het gaat om iemand uit je naaste omgeving, zoals je partner, je kind of een ouder. Probeer niet te verbergen dat er problemen zijn. Zorg ervoor dat je een vangnet hebt om op terug te vallen en je hart te luchten als het je soms te veel wordt. Neem voldoende tijd voor jezelf en voor ontspannende activiteiten, om te voorkomen dat je zelf overbelast of opgebrand raakt. Pas als je eigen batterijen goed opgeladen blijven, kun je er ook zijn voor iemand anders.

Zoek deskundige hulp

Schakel professionele hulp in of stimuleer je dierbare om in behandeling te gaan. Leg uit dat het heel moeilijk is om een depressie in je eentje te overwinnen en dat er therapieën en medicijnen bestaan om hem te ondersteunen. Een afspraak bij de huisarts is een goede eerste stap. Ga eventueel mee als de drempel te hoog is.

Pols ook naar zelfmoordgedachten en neem die ernstig. Depressieve mensen die over zelfdoding praten doen dat niet om aandacht te vragen. Geef ruimte en vertrouwen om erover te praten. Doe eventueel een beroep op Zelfmoord 1813 als je je zorgen maakt.