In haar praktijk ziet loopbaancoach Sandra Peeters hoe vrouwen worstelen met werk en menopauze. Ze pleit dan ook voor een menopauzebeleid in bedrijven. In een voorstel tot resolutie pleiten Karin Brouwers en Maud Vanwalleghem (CD&V) en enkele collega-senatoren voor een maatschappijbrede sensibilisering over de menopauze. ‘Zelfs in de medische wereld schiet de kennis nog tekort.’
Uit Nederlands onderzoek bleek dat de combinatie werk en menopauze 60 procent van de vrouwen zwaar valt. 54 procent van de ondervraagden gaf aan minder productief te zijn op het werk. Eén op de tien vrouwen neemt zelfs ontslag als gevolg van de menopauze, zo bleek onlangs nog uit een factcheck van Knack. Dat cijfer kwam dan wel uit Brits onderzoek, er is geen reden om aan te nemen dat de situatie in België anders zou zijn.
De resultaten van de geciteerde onderzoeken bevestigen in ieder geval wat loopbaancoach Sandra Peeters in haar praktijk ziet. ‘Ik krijg nogal wat vrouwen over de vloer die in een loopbaanbegeleidingstraject stappen omdat ze minder goed functioneren in hun job. Ze slapen slecht, hebben minder energie en last van concentratieproblemen en stemmingswisselingen. Door die klachten kunnen ze het werktempo niet meer aan, hebben ze minder plezier in hun job en vragen ze zich af of ze nog wel op de juiste plek zitten. Niet toevallig gebeurt dat vaak wanneer de menopauze zich aandient. Ik ken geen enkel bedrijf waar dat onderwerp openlijk besproken wordt, laat staan dat er begrip of begeleiding is voor werkende vrouwen die worstelen met menopauzesymptomen. Het gevolg? Heel wat vrouwen in die fase beslissen om hun job op te geven, of ze worden ontslagen omdat ze niet meer functioneren zoals vroeger. Zonde, want op die manier gaan veel talent en ervaring verloren, en blijft de genderkloof bestaan.’
CD&V-senator Maud Vanwalleghem beaamt: ‘Uit Brits onderzoek is gebleken dat de helft van de vrouwen in de menopauze of perimenopauze, de overgangsfase die aan de “echte” menopauze voorafgaat, symptomen ondervindt die hun werk ernstig bemoeilijken. Als je die cijfers doortrekt naar de Belgische bevolking, dan gaat het om meer dan 370.000 vrouwen in België.’ Toch blijft de menopauze een taboe, zeker op de werkvloer. Zo bleek uit dezelfde Britse studie dat 26 procent van de werkende vrouwen in de menopauze zich weleens ziek meldt als gevolg van de symptomen, maar dat slechts 30 procent van die vrouwen de menopauze opgeeft als reden voor de afwezigheid.
Op 8 februari diende Vanwalleghem, samen met CD&V-collega Karin Brouwers en enkele senatoren van verschillende partijen, een voorstel tot resolutie in waarmee ze het debat over een beter menopauzebeleid op gang willen brengen. ‘Op dit moment weten we amper wat de impact van de menopauze is op vrouwen’, zegt Vanwalleghem. ‘Dat geldt niet alleen voor ons land. De Eurocommissaris voor Gelijkheid, Helena Dalli, stelde onlangs nog aan de kaak dat er geen cijfers beschikbaar zijn over de impact van de (peri)menopauze op Europese vrouwen.’ Om te beginnen is er dus meer onderzoek nodig, vindt Vanwalleghem. ‘Wat zijn de kosten van de menopauze voor de gezondheidszorg? Welke symptomen komen het vaakst voor? Welke behandelingen bestaan er? En waarom worden hormoonsubstitutiebehandelingen niet terugbetaald?’
De senatoren pleiten ook voor sensibilisering, niet alleen bij het brede publiek, maar ook in de medische wereld. Want zelfs daar is de kennis nog beperkt, beklemtoont Vanwalleghem. ‘Nochtans is het belangrijk dat menopauzeklachten zo snel mogelijk worden herkend, zodat een eventuele behandeling op tijd kan worden opgestart, waardoor die ook effectiever zal zijn.’ Volgens Sandra Peeters worden menopauzesymptomen vaak verward met die van burn-out of depressie, waardoor nogal wat vrouwen met een verkeerde diagnose naar huis worden gestuurd.
Geen ziekte
Dat het thema leeft, blijkt uit de vele reacties die Vanwalleghem kreeg op het voorstel, al waren die niet allemaal lovend. ‘Menopauze is geen ziekte’, was de kritiek die een paar keer terug kwam. ‘Dat klopt, en ik begrijp dat vrouwen die zelf weinig klachten hebben al die aandacht voor de menopauze niet nodig vinden, of zelfs vrezen voor stigmatisering.’
Misschien hebben die vrouwen wel een punt. Tijdens hun loopbaan nemen vrouwen al bevallingsverlof op, er gaan nu ook stemmen op voor menstruatieverlof – dat in enkele landen al bestaat. Tel daarbij de vraag naar menopauzemaatregelen op het werk en je kunt je afvragen of vrouwen zichzelf niet uit de markt prijzen. Loopbaancoach Sandra Peeters vindt van niet: ‘We kunnen niet ontkennen dat er lichamelijke en hormonale verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Die realiteit ontkennen en per se willen meedoen met de jongens helpt vrouwen niet vooruit.’
Vanwalleghem deelt die mening. ‘Vrouwen moeten niet meedraaien in een neutrale wereld, gebouwd op de mannelijke standaard’, vindt ze. ’Hormonen fluctueren nu eenmaal tijdens een vrouwenleven. Ik denk dat het averechts werkt om dat te ontkennen en vrouwen die hier echt mee worstelen in stilte te laten lijden. Weten dat het daaraan kan liggen als je even wat minder goed functioneert, en daar niet op afgerekend worden, betekent al veel. Vrouwen zouden dan net op goodwill en begrip moeten kunnen rekenen.’
Is dat laatste niet wat naïef? Bedrijven zijn tenslotte geen liefdadigheidsinstellingen. ‘Je kunt het ook omdraaien’, werpt Vanwalleghem tegen. ‘Als je al veel hebt geïnvesteerd in iemand is het ook economisch interessanter om die aan boord te houden. De realiteit is trouwens dat de tewerkstellingsgraad omhoog moet en we dus iedereen nodig hebben, ook vrouwen in die soms moeilijke fase van hun leven.’
Veilige sfeer
Hoe zo’n menopauzebeleid op het werk er in de praktijk uit moet zien, daarover hebben de initiatiefnemers van de resolutie nog geen concrete ideeën geformuleerd. Als de menopauze inderdaad zo’n taboe is, dan is het wel de vraag of vrouwen staan te springen om hun persoonlijke ervaringen te delen met leidinggevenden of hr-medewerkers. Sandra Peeters begrijpt die reserve. ‘Maar als je vermoeid overkomt, minder goed presteert, weleens iets vergeet of kortaf bent, dan merkt je baas dat ook wel. Dan kun je beter open kaart spelen. Belangrijk is dat menopauzeklachten in een veilige sfeer besproken kunnen worden, bij voorkeur met medewerkers die daarvoor opgeleid zijn.’
Ageism
Recent onderzoek heeft aangetoond dat leeftijd de belangrijkste discriminatiefactor is op de arbeidsmarkt. Is het dan een goed idee om nog maar eens de nadruk te leggen op mogelijke problemen van een deel van de oudere werknemers? ‘Die discriminatie is er sowieso, en die begint al vroeg’, zegt Peeters. ‘Voor heel wat jobs wil men liefst geen mensen van boven de 40. Dat is jammer, maar ik denk niet dat de discriminatie zal afnemen door problemen dood te zwijgen.’
Nieuw evenwicht
Bij de vrouwen die ze begeleidt ziet Peeters in ieder geval dat aandacht en begrip net zorgen voor opluchting. ‘Het gaat trouwens niet om een onoplosbaar probleem. Ten eerste zijn de symptomen meestal tijdelijk. Bovendien zijn er ook oplossingen. Sommige vrouwen zijn bijvoorbeeld gebaat met hormoonsubstitutie. Bij veel vrouwen zie ik dat hun prioriteiten veranderen in die fase en dat ze op zoek gaan naar een nieuwe balans. Sommige vrouwen beslissen dat ze een minder veeleisende of een heel andere soort job willen. Dat je even wat minder energie hebt, hoeft niet noodzakelijk te betekenen dat je gas terug neemt op het werk. Evengoed zie ik vrouwen die voluit voor hun carrière blijven gaan maar een paar hobby’s schrappen of meer hulp inschakelen in het huishouden.’
Vrouw en gezondheid
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier