Voor zwaarlijvige mensen kan een vermageringsoperatie de beste oplossing zijn. Maar na de ingreep vergt het inspanningen om het nieuwe gewicht te behouden.
In België zijn er zowat 50.000 mensen met een body mass index (BMI) hoger dan 40. Ze hebben morbide obesitas: ernstig overgewicht dat gepaard gaat met gezondheidsrisico’s, zoals een te hoge bloeddruk, diabetes, slaapapneu en een levensverwachting die 10 tot 15 jaar korter is dan de gemiddelde. Sommigen van hen proberen echt wel te vermageren, maar slagen daar slechts moeizaam in. Verbeteringen zijn bovendien vaak tijdelijk. “Met al mijn diëten samen ben ik in totaal wel 300 kilo kwijtgeraakt, maar die kilo’s kwamen er telkens weer bij, met nog wat extra kilo’s bovenop”, zegt reclameman Jean Hins. “Toen ik 175 kilo woog, kon ik de trap niet meer op zonder buiten adem te zijn. Ik moest écht iets doen.”
Dat is ook de mening van Joëlle Salmain, een kleuterjuf. “Ik heb vetverbranders ingenomen, een soepdieet gevolgd, heb me ingeschreven bij Weight Watchers… Zonder succes. Als je veel te veel weegt – ik woog 150 kilo – stelt 10 of 20 kilo verliezen niet zo veel voor. Om me op te peppen deed ik mezelf dan een pleziertje: een steak met frieten, een stuk taart, en de kilo’s kwamen er weer bij. Het resultaat? Slaapapneu en steeds meer moeite om mijn werk naar behoren te doen. De bariatrische chirurgie is geen gemakkelijkheidsoplossing, maar op de duur wel de enige oplossing.”
Wat is bariatrische chirurgie?
Maagring (gastroplastiek). Er wordt een ring geplaatst rond het bovenste deel van de maag, die de hoeveelheid die je nog kunt eten beperkt. Studies tonen een verlies van overgewicht van 50 tot 60% aan binnen 2 jaar. De optie was lange tijd populair, maar is dat vandaag niet meer, vanwege bepaalde verwikkelingen op de lange termijn (ontstekingen, verplaatsing van de ring, onvoldoende gewichtsverlies).
Gastric sleeve. De chirurg verwijdert 60 tot 80% van de maag en maakt van de rest een soort buismaag of ‘sleeve’, met een diameter van 1,5 à 2 centimeter. Je kunt minder voedsel innemen. Bovendien vermindert het hongergevoel, omdat het deel van de maag dat het hongerhormoon greline produceert, wordt verwijderd. Gewichtsverlies van 60 tot 80% van het overgewicht binnen 2 jaar.
Gastric bypass. De ingreep wordt beschouwd als de gouden standaard van alle bariatrische ingrepen. Er wordt een klein maagreservoir met een inhoud van 15 milliliter gemaakt onder de slokdarm en een nieuwe maaguitgang die rechtstreeks naar de dunne darm loopt en niet naar de ‘oude’ maag. De voeding wordt zo minder goed opgenomen. Je kunt minder eten en hebt een langdurig vol gevoel.
Biliopancreatische diversie. Deze ingreep, die een gedeeltelijke maagverwijdering combineert met het kortsluiten van een deel van de dunne darm, wordt in België niet vaak uitgevoerd, omdat hij tot ernstige voedingstekorten kan leiden.
Spectaculair resultaat
Obesitas is een chronische ziekte die een levenslange ‘behandeling’ vereist. Zonder duurzame nieuwe eetgewoonten en zonder extra lichaamsbeweging komen de kilo’s er na 5 of 6 jaar ook weer bij.
“Bariatrische chirurgie is de meest efficiënte oplossing op termijn en ook de minst dure voor de samenleving”, meent professor Guy-Bernard Cadière, diensthoofd abdominale chirurgie en directeur van het Brussels Weight Loss Center aan het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel. Cadière verrichtte er in 1992 als eerste ter wereld een bariatrische ingreep via laparoscopie. Spectaculaire resultaten bleven niet uit: 75 à 85% verlies van overgewicht in 3 jaar met een bypass, de meest uitgevoerde ingreep, en 65 à 70% verlies bij plaatsing van een gastric sleeve. De ingreep is niet zonder risico, maar de risico’s wegen niet op tegen die van obesitas.
Toch lost bariatrische chirurgie (afgeleid van het Griekse baros, dat gewicht betekent, en iatros of arts) het probleem niet voor eeuwig op. Professor Cadière: “Obesitas is een chronische ziekte die een levenslange ‘behandeling’ vereist. Zonder duurzame nieuwe eetgewoonten en zonder extra lichaamsbeweging komen de kilo’s er na 5 of 6 jaar ook weer bij.”
Een drastisch dieet hoeft echter niet, evenmin als sportieve krachttoeren. “De eerste maand na de ingreep krijgt de patiënt alleen vloeibare voeding, vervolgens papjes zonder brokken, en tot slot moet hij leren om de juiste keuzes te maken”, zegt dokter Patrick Van Alphen, arts en voedingsdeskundige aan het Brussels Weight Loss Center. “De ingreep helpt daarbij, omdat de patiënt verplicht is om minder en trager te eten. Een extra ‘voordeel’ van een bypass is dat vetten slecht opgenomen worden, waardoor 1 op de 3 bypasspatiënten met een ‘dumpingsyndroom’ geconfronteerd wordt: als ze iets gesuikerds eten, voelen ze zich slecht. Maar ook los daarvan moeten ze om niet weer bij te komen bijzonder waakzaam te zijn.”
Dumpingsyndroom Eten mensen die een bypassoperatie ondergaan hebben toch eens te veel of te zoet, dan krijgen ze met allerlei ongemakken af te rekenen: buikpijn, een opgeblazen gevoel, misselijkheid… De klachten treden ongeveer 15 tot 20 minuten na de copieuze maaltijd op. In dat geval drink je het best veel kleine slokjes plat water en wacht je rustig af tot de klachten voorbij zijn. Volgende keer beter!
Fysieke activiteit Sporten mag, bewegen moet! Je hoeft dus niet intensief te sporten om op gewicht te blijven, het volstaat om dagelijks 30 minuten matig intensief te bewegen. Dat kan door meer lichaamsbeweging in te bouwen in je dagelijkse activiteiten: korte afstanden doe je te voet of met de fiets, neem de trap in plaats van de lift, plan korte avondwandelingen, kies voor een actieve vakantie… Ga je toch voor sport, kies dan een activiteit die je rustig kunt opbouwen, zoals joggen, fietsen, zwemmen of stevig wandelen.
10 tips om na de operatie op gewicht te blijven
1 Gebruik verschillende kleine maaltijden per dag. Geef de voorkeur aan 3 maaltijden, aangevuld met 3 gezonde tussendoortjes.
2 Respecteer het beperkte maagvolume. Pas je eetgedrag aan. Leer inzicht te krijgen in het volume dat je zonder problemen kunt innemen. Veel personen ‘overeten’ door het verzadigingsgevoel te negeren. Stop als je een ‘vol’ gevoel hebt.
3 Kauw steeds goed en langzaam. Neem voldoende tijd om rustig te eten, zowel voor de maaltijden als voor de tussendoortjes. Vermijd stress en onaangename discussies aan tafel. Vermijd ook lezen en tv kijken wanneer je eet.
4 Drink niet tijdens de maaltijd en vermijd bruisende dranken. Drink een half uur voor en na de maaltijd. Probeer frisdranken te schrappen.
5 Kies steeds voor zacht en rijp fruit. Eet iedere dag een stuk fruit, maar zacht en rijp. Schil het en kauw goed, om verteringsproblemen te vermijden.
6 Wees matig met vetten en geef de voorkeur aan onverzadigde vetten. Zeer vette gerechten zijn te mijden, omdat ze zwaarder zijn en moeilijk verteren. Ban niet alle vetten, want je lichaam heeft er ook nodig. Kies zo veel mogelijk onverzadigde vetten.
7 Kijk uit voor tekorten aan calcium en ijzer. Halfvolle en magere melkproducten, kaas en calciumverrijkte sojaproducten zijn belangrijke calciumbronnen; rood vlees, sojaproducten en eidooier zijn goede ijzerbronnen.
8 Leer een onderscheid te maken tussen echte honger en zin in zoetigheden. Zoetigheden mogen geen maaltijd vervangen. Hou er ook rekening mee dat kauwgom veel lucht in de maag kan brengen.
9 Uiteten gaan. Je kunt nog uiteten gaan, maar met mate. Neem bijvoorbeeld twee voorgerechten in plaats van een voorgerecht en een hoofdschotel.
10 Vitamine- en mineralensupplementen. Overleg met je arts of eventuele vitamine- en mineralen-supplementen nodig zijn.
Over eten en diëten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
