Wat mogen we verwachten van het komende griepseizoen? ‘De trends zijn niet erg geruststellend’

Om te bepalen of het griepseizoen in België al dan niet zwaar wordt, geeft de influenza-activiteit op het zuidelijk halfrond doorgaans een indicatie. En die ziet er niet geruststellend uit.

Australië kende in de winter een alarmerende piek van covid-19- én griepgevallen. Het land heeft zelfs het ergste griepseizoen in vijf jaar achter de rug. Een gevaarlijke en dubbele virale  schok, die door gezondheidsexperts een ‘twindemie’ wordt genoemd.

Wat betekent dit voor het griepseizoen in België?

Deze trends doen vrezen dat ook België deze winter met een dubbele epidemie te maken zal krijgen, waarbij een nieuwe golf van covid-19 samenvalt met een opkomend griepseizoen. Omdat er de voorbije griepseizoenen weinig besmettingen waren, is ons immuunsysteem maar zeer beperkt aan griep blootgesteld. Doorgaans pieken de besmettingen pas in januari of februari, maar in de Verenigde Staten is het griepseizoen opvallend vroeg van start gegaan.

‘Het is onmogelijk om precies te voorspellen wanneer het volgende griepseizoen zal beginnen, welke virusstam zal overheersen en hoe ernstig de epidemie zal zijn’, zegt Marc Van Ranst, professor virologie en epidemiologie aan de KU Leuven. ‘De gegevens over de influenza-activiteit op het zuidelijk halfrond zijn niet erg geruststellend, omdat voor het eerst sinds het begin van de pandemie niet alleen griep weer terug was van weggeweest, maar ook het griepseizoen in Australië bijzonder virulent was. Bovendien steeg het aantal gevallen van covid-19 waardoor een ‘twindemie’ van influenza en het coronavirus, en een mogelijke dubbele infectie, een potentieel risico werd.’

Hoe gevaarlijk is zo’n dubbele infectie met griep en corona?

Het risico op co-infectie met corona en griep is reëel. Dat blijkt uit een studie in Wuhan in 2020 waarbij 12 procent van een geselecteerd aantal covidpatiënten ook besmet was met griep.  Je kan een co-infectie oplopen met influenza en een ander virus, bacterie, schimmel of gist omdat de slijmvliezen aangetast en dus gevoeliger zijn. Maar het is niet duidelijk of zo’n dubbele infectie de kans op overlijden of ziekenhuisopname verhoogt.

Toch zullen besmettingen met corona en griep wellicht niet zozeer gelijktijdig, maar eerder sequentieel verlopen, waarbij een patiënt eerst de ene infectie doormaakt en enkele weken later de andere. Wat het effect daarvan is, weten we niet. Het zou kunnen dat het immuunsysteem door de eerste infectie zodanig op scherp staat, dat het tweede virus geen kans meer krijgt. Dat komt omdat een infectie met één respiratoir virus geïnfecteerde cellen aanzet om interferonen vrij te geven die het proces van vermenigvuldiging van alle respiratoire virussen blokkeren, waardoor andere pathogenen het onderspit moeten delven.

Hoe gevaarlijk is griep?

In de meeste gevallen is griep een goedaardige aandoening, maar vooral bij ouderen, zwangere vrouwen en zieke mensen kan griep gevaarlijke complicaties veroorzaken. Dr. Aurore Girard, vicevoorzitter van de huisartsenvereniging Société Scientifique de Médecine Générale (SSMG): ‘Griep richt meer schade aan dan mensen denken. Het kan leiden tot ernstige complicaties, waardoor het risico op een hartaanval en een longontsteking toeneemt, zelfs als de persoon in kwestie in goede gezondheid verkeert. Influenza zorgt tijdens het winterseizoen voor een zware belasting van de gezondheidszorg. Na twee jaar pandemie en gezondheidsmaatregelen is de immuniteit van de bevolking verzwakt, met name van de 65-plussers. En gezien het risico op een dubbele infectie, is een jaarlijkse griepvaccinatie de beste manier om mensen zowel tegen de ziekte als mogelijke complicaties te beschermen. Hoewel het covidvaccin nog altijd voorrang lijkt te krijgen, is het van cruciaal belang om ook tegen griep een duidelijk preventiebeleid te voeren om ervoor te zorgen dat mensen van 65 jaar en ouder elk jaar goed beschermd zijn.’

Lees ook: 10 hardnekkige misverstanden over griep en het griepvaccin

Wat moeten we doen om de griep te bestrijden?

De Hoge Gezondheidsraad raadt aan om mensen die risico lopen of dreigen griep te krijgen vanaf half oktober te vaccineren, omdat het vaccin na 10 tot 15 dagen een optimale bescherming biedt. In België wordt gemiddeld 59 procent van de mensen van 65 jaar en ouder tegen griep gevaccineerd, terwijl een vaccinatiegraad van 75 procent nodig is voor een optimale bescherming. Daarnaast zijn de gouden regels handen wassen, een mondmasker dragen, niet naar het werk gaan als je ziek bent en afstand houden. De coronamaatregelen, dus. Die hebben tijdens de winter van 2020-2021 overigens sterk bijgedragen aan het indammen van de griep. De B/Yamagata, een van de vier griepstammen die circuleert, is er zelfs door weggevallen. ‘Hierdoor weten we dus wat we moeten doen om influenza te beperken, maar niemand wil deze maatregelen nog door de hoge maatschappelijke kost ervan’, aldus Van Ranst.

Een vaccin, dus. Maar is er geen vaccinmoeheid?

Tijdens de winter van 2020 was er een grote bereidheid om zich te laten vaccineren tegen griep. ‘Iedereen had schrik van het coronavirus, maar ook van het influenzavirus’, aldus Van Ranst. ‘Maar het jaar erna zagen we de cijfers al stabiliseren en zelfs afnemen’, klinkt het. Volgens Van Ranst speelt vaccinvermoeidheid hierin een factor. Of er dit jaar wel een grote prikbereidheid zal zijn, valt af te wachten.