Je conditie op peil houden is makkelijker dan afvallen en blijvend op je gewicht letten. Maar welk van de twee levert het grootste gezondheidsvoordeel op?
Stilzitten wordt het nieuwe roken genoemd. Te weinig beweging en een slechte fysieke conditie zijn zowat de belangrijkste oorzaken van vroegtijdig overlijden. Van overgewicht is dan weer geweten dat het bijdraagt tot kanker, hart- en vaatziekten en andere kwalen. Gewicht en een passieve levensstijl samen aanpakken kan, maar dat maakt de inspanning wel extra zwaar. Elk afzonderlijk grijpen ze diep in op je leven, en dus kijk je beter naar wat je het meest oplevert.
Het risico op een vroegtijdig overlijden ligt bij niet-fitte mensen ongeveer 2,5 maal (of 250 procent) hoger dan bij fitte mensen. Het gewicht speelt daarbij bijna geen rol. Hoe beter de conditie, hoe kleiner het risico op een onfortuinlijk vroeg einde. Kijk je alleen naar het gewicht, dan zie je dat het risico op vroegtijdig overlijden vanaf een body mass index (BMI) van 30 geleidelijk naar 30 procent stijgt. Onder die grens verschilt het sterftecijfer niet wezenlijk van dat van slanke mensen.
Onmiddellijk effect
Een flinke verbetering van de conditie kan de vooruitzichten op een langer en gezonder leven met 50 procent doen stijgen. Je moet er wel iets voor ondernemen. Met af en toe rustig een rondje in het park lopen red je het niet. De Nederlandse Gezondheidsraad publiceerde recent een leesbaar rapport waarin hij onderstreept dat meer bewegen ons een flinke gezondheidswinst kan opleveren.
Met af en toe rustig een rondje in het park lopen red je het niet.
Ook gewichtsverlies heeft een massa voordelen: heel wat klachten nemen af en het helpt bij het afbouwen van de medicatie bij diabetes type 2. Maar het effect op fatale hartaanvallen en vroegtijdige dood lijkt klein. Bovendien houden weinig mensen het gewichtsverlies lang vol, zodat de aanvankelijk geboekte gezondheidswinst ook weer snel verdampt.
Lichaamsbeweging daarentegen heeft bij wijze van spreken vanaf de eerste pas een positieve invloed op elk weefsel, elke cel en elk functioneel systeem in ons lichaam. Het zet een massa spiercellen aan het werk, die vervolgens stoffen aanmaken die een invloed uitoefenen op het hele lichaam die vele malen sterker is dan die van geneesmiddelen. Daarbij treedt niet één ongewenst effect op. Die positieve effecten staan los van het gewicht. Ze doen zich bij iedereen voor, zowel bij licht- als zwaargewichten.
Spieren
Lichaamsbeweging daarentegen heeft bij wijze van spreken vanaf de eerste pas een positieve invloed op elk weefsel, elke cel en elk functioneel systeem in ons lichaam.
De BMI is een verraderlijk cijfer om de gezondheidsrisico’s van te veel lichaamsvet weer te geven. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat mensen met een schijnbaar normaal gewicht vaak toch vrij weinig spiermassa hebben en vooral te veel vet. Dat zie je niet aan de buitenkant, maar het onzichtbare vet verstoort hun stofwisseling even erg als het zichtbare. Een slanke lijn is dus geen garantie voor een prima gezondheid, want daarvoor heb je altijd spieren nodig. Zij zijn de echte aanjagers van een goede gezondheid.
Enkele tips
– Een goede uithouding lijkt gunstiger voor een lang en gezond leven dan zuivere spierkracht. Maar krachtige spieren blijven altijd een belangrijke troef, zeker op wat hogere leeftijd.
– Meer bewegen is geen tovermiddel voor een lang en gezond leven zonder ouderdomskwalen. Maar elke verbetering is meegenomen en zonder twijfel de moeite waard.
– Meer bewegen vraagt voor mensen met overgewicht een zeer specifieke aanpak. Ze moeten vooral niet trachten het tempo te volgen van slanke mensen, bijvoorbeeld voor een start-to-run. De opwarmingsoefeningen zijn vaak al een volwaardige training voor mensen met overgewicht. Zij gaan beter op zoek naar specifiek voor hen ontworpen oefenprogramma’s die zeer voorzichtig opbouwen.
