Ook wie werkt in de zorg wordt dit najaar aanbevolen om het vaccin tegen het coronavirus te nemen. Maar het enthousiasme daarvoor is minder groot dan tijdens de eerste vaccinatiecampagne. Moet de verplichte inenting opnieuw ter tafel komen?
De inschrijvingen voor het boostervaccin tegen covid-19 lopen als een trein bij risicopatiënten. De vraag is of dat ook zo is voor werknemers die werkzaam zijn in de zorg. Die omvatten een resem profielen, gaande van thuisverplegers, ziekenhuismedewerkers, apothekers, bandagisten, ergotherapeuten en tandartsen, tot diëtisten en tandartsen.
De gretigheid voor de coronaprik was er in het begin alvast wel. In het najaar van 2021 werden de covidvaccinaties bij het zorgpersoneel nog officieel geregistreerd door het Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid. Toen bedroeg de dekkingsgraad voor de medewerkers in de ziekenhuizen voor België 90,6 procent, en zelfs 96,5 procent voor Vlaanderen. De cijfers lagen in Vlaanderen ook hoger dan in de andere deelstaten.
Tijdens deze herfstcampagne worden de gegevens voor het zorgpersoneel niet langer bijgehouden, maar Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van zorgkoepel Zorgnet-Icuro, vermoedt dat het enthousiasme bij het zorgpersoneel, net als bij de algemene bevolking, iets lager ligt. ‘Dat is zo bij elke booster. Mensen denken dat het ergste voorbij is en willen zich liever niet nog eens laten vaccineren. Dat heeft niet zozeer met wantrouwen tegenover het vaccin te maken. Ze denken eerder: ik overleef dit wel.’
Misverstanden over covid
Toch blijken ook onder gezondheidswerkers, ook al zijn zij medisch geschoold, nog altijd hardnekkige misverstanden te circuleren over het vaccin. Dat je er ziek van wordt, bijvoorbeeld, of dat het funest is voor je immuunsysteem. ‘Dat is inderdaad wat vreemd voor mensen die in de zorgsector werken, maar het is niet nieuw’, zegtCloet. ‘Ook tijdens de voorbije golven en vaccinatiecampagnes heersten er misverstanden bij zorgverstrekkers. Een aantal mensen blijft die verkeerde informatie bovendien oppoken door bijvoorbeeld te verwijzen naar wielrenners die door het vaccin hartproblemen zouden hebben ontwikkeld. Nochtans is het wetenschappelijk aangetoond dat de vaccins perfect veilig zijn.’
‘Door de onterechte verhalen dat de covidvaccins mogelijk onveilig zijn, aarzelen sommigen bovendien om het griepvaccin te nemen, hoewel de vaccinatiegraad tegen griep doorgaans vrij stabiel is’, gaat Cloet verder. ‘Bepaalde ziekenhuizen geven daarom extra incentives om mensen te stimuleren zich ook tegen griep te beschermen.’
Kun je een zorgverlener weigeren?
Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat zo veel mogelijk zorgverleners zich laten vaccineren tegen zowel covid als griep. Verpleegkundigen lopen door hun vele contacten met patiënten een hoger risico op infectie en kunnen daardoor uitvallen. Daarnaast spelen zorgverleners een belangrijke rol bij de verspreiding van het virus onder hun kwetsbare en oudere patiënten wanneer ze zelf niet gevaccineerd zijn.
Kun je als patiënt dan weigeren om verzorgd te worden door een thuisverpleger of verpleegkundige die niet gevaccineerd is? Daar valt weinig aan te doen, vreest Cloet. ‘In principe weet je als patiënt niet of jouw zorgverlener gevaccineerd is, omdat die dat niet aan zijn of haar patiënten bekend hoeft te maken. Want vaccinatie valt onder de bescherming van de persoonsgegevens.’
Dan maar opnieuw verplichten?
Vorig jaar was er nog commotie over het wetsontwerp van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) over de verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel tegen het coronavirus. Die vaccinatieplicht bestaat nu al voor hepatitis B.
Het voorstel ging volgens de vakbonden erg ver. Personeel dat zich niet wil laten inenten tegen covid-19 zou geschorst of ontslagen kunnen worden. Intussen ligt het ontwerp door de positief evoluerende epidemiologische situatie niet meer op tafel. Maar een wettelijk kader is volgens Vandenbroucke niet onbelangrijk omdat er omstandigheden kunnen zijn waarin een verplichte vaccinatie in de zorg wél nodig is.
‘Een verplichting is momenteel niet aan de orde en zou eerder contraproductief werken’, meent Cloet, die pleit voor specifieke overheidscampagnes voor covid en griep, gericht naar het zorgpersoneel. ‘Een verplichting is alleen belangrijk wanneer de incidentiegraad hoog is en er veel covid aanwezig is in de samenleving. We zien dat mensen niet meer zo ernstig ziek worden en dat er minder overlijdens zijn. Ik ben voorstander van nudging, waarbij men onder de vorm van lichte dwang zo veel mogelijk mensen probeert te overtuigen. Wij moeten als gezondheidswerker het goede voorbeeld geven. We hebben niet alleen een verantwoordelijkheid tegenover onze patiënten, maar ook tegenover de collega’s om hen niet extra te belasten wanneer iemand uitvalt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier