Volgens onderzoek in negentien landen is 71,5 procent van de mensen bereid zich te laten vaccineren tegen covid-19 als dat vaccin veilig en effectief blijkt te zijn. Dat is te weinig om te voldoen aan de eisen voor groepsimmuniteit, zeggen wetenschappers. In Europa is het wantrouwen groter.
‘We haalden niet de 80 procent die we graag hadden willen zien’, zegt Jeffrey Lazarus, hoofdauteur van de studie die in Nature Medicine is gepubliceerd.
Twijfelaars
De studie peilde in juni bij 13.426 mensen uit negentien landen in Europa, Afrika, Azië en Amerika de bereidheid om zich tegen covid-19 te laten vaccineren.14 procent van de deelnemers antwoordde dat ze zouden weigeren zich te laten vaccineren en nog eens 14 procent was onbeslist. Voor onderzoekers is dit percentage twijfelaars hoog in het licht van de pandemie.
Respondenten die meer vertrouwen hebben in overheidsinformatie, accepteerden een vaccin eerder. En 61,4 procent van alle deelnemers zei dat ze de aanbeveling van hun werkgever zich te laten vaccineren zouden accepteren.
China het hoogst
In China is de acceptatie het hoogst (88,6 procent). Het weerspiegelt de neiging in Aziatische landen om een sterk vertrouwen in de eigen regering te tonen, aldus de auteurs. Ook middeninkomenslanden zoals Brazilië (85,3 procent), Zuid-Afrika (81,5 procent) en Zuid-Korea (79,7 procent) behaalden hoge percentages.
De andere twee Latijns-Amerikaanse landen die in het onderzoek waren opgenomen, lieten ook een hoge acceptatiegraad zien: Mexico met 76,2 procent en Ecuador met 71,9 procent.
Europa
Hoewel de pandemie in juni zijn hoogtepunt bereikte in Europa, toen het onderzoek werd uitgevoerd, lieten het Verenigd Koninkrijk (71,4 procent), Italië (70,7 procent), Frankrijk (58,8 procent) en Polen (56,3 procent) een lage acceptatie zien. Het grootste wantrouwen werd in Rusland (54,8 procent) geregistreerd.
‘We moeten vertrouwen in regeringen opbouwen, maar op hun beurt moeten regeringen streven naar transparant beleid, gebaseerd op robuuste gegevens en duidelijke en nauwkeurige communicatie’, zegt Lazarus, hoofd van de onderzoeksgroep voor gezondheidssystemen van het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) en hoogleraar aan de Universiteit van Barcelona.
Religieuze overtuigingen
Religieuze overtuigingen, cultuur, desinformatie en antivaxxers worden door de auteurs genoemd als de belangrijkste oorzaken van het wantrouwen tegen vaccins. Dat wantrouwen werd vorig jaar door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een van de tien belangrijkste bedreigingen voor de mondiale gezondheid genoemd, samen met onder meer klimaatverandering, ebola en hiv.
Volgens Lazarus is het de verantwoordelijkheid van de regeringen ‘om het belang van vaccinatie uit te leggen en de effectiviteit van het vaccin, de duur van de bescherming en het belang van dekking van de hele bevolking voor groepsimmuniteit duidelijk te maken.’
Carmelo Polino, een onderzoeker aan het Centro Redes in Argentinië en hoogleraar aan de Universiteit van Oviedo in Spanje zegt dat dialoog tussen regering en bevolking essentieel is. Meer de nadruk leggen op de veiligheid en werkzaamheid van het vaccin garandeert geen bredere acceptatie, zegt hij.
Kleine steekproefomvang
Polino noemt de steekproefomvang van het onderzoek klein: het aantal deelnemers per land varieerde van 619 tot 773. ‘Dat is een laag aantal voor nationale peilingen. Het doet niets af aan het belang van de studie, maar het vereist voorzichtigheid bij het wegen van de resultaten of bij de interpretatie van de verschillen tussen landen.’
Volgens Polino waren sommige resultaten voorspelbaar. Zo zijn ouderen eerder bereid een vaccin te accepteren, alsook mensen met een betere opleiding en hoger inkomen.
Hij is het ermee eens dat acceptatie van het vaccin verband kan houden met de geloofwaardigheid van een regering, zoals de studie aangeeft. Maar dit mag niet worden gezien als een oorzakelijk verband. “De analyse moet contextuele, politieke en culturele variabelen omvatten”, zegt hij.
Druk van Trump
Jeffrey Lazarus is het daarmee eens. ‘Elk resultaat moet worden geëvalueerd, rekening houdend met de context en het moment waarop het onderzoek is uitgevoerd.’
Een studie in de VS toonde bijvoorbeeld aan dat 62 procent van de Amerikanen vreest dat door politieke druk van president Trump de Food and Drug Administration (FDA) een coronavirusvaccin goedkeurt waarvan de veiligheid en effectiviteit niet zeker zijn. 54 procent zei geen vaccin te willen als dat vóór de verkiezingen wordt goedgekeurd, terwijl 42 procent zich wel laten vaccineren.
Een andere wereldwijde studie, die het vertrouwen in vaccins in 149 landen tussen 2015 en 2019 in kaart bracht, toonde een afname van het aantal mensen dat massale vaccinatie als veilig en effectief beschouwt. ‘Het is een zeer complex en vluchtig fenomeen, waardoor het moeilijk is om de bevindingen te vergelijken’, besluit Lazarus.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier