Heel wat mensen luisteren naar white noise of witte ruis omdat het zou helpen om in slaap te vallen. Volgens experts is dat geen goed idee. ‘We ontprikkelen ons zenuwstelsel niet door het aan nóg meer prikkels bloot te stellen.’
In Hasselt wordt de Spotify-ranglijst niet aangevoerd door een popnummer, maar door Clean Baby Sleep White Noise (Loopable) – een nummer (of eerder een geluid) dat niet veel meer is dan een geruis. Het is alsof er ergens een beeldbuistelevisie aanstaat die geen signaal ontvangt.
White noise of witte ruis is een constant, monotoon geluid dat heel wat mensen gebruiken als hulpmiddel bij het inslapen. Bij volwassenen helpt het bijvoorbeeld om minder te piekeren.
De Spotify-ranglijst laat zien dat het ook vaak gebruikt wordt om baby’s sneller te doen inslapen. Er bestaan allerhande – dure – toestellen en speelgoed die witte ruis produceren voor kinderen.
Het idee is dat white noise de omgevingsgeluiden uit de baarmoeder nabootst, een vertrouwd geluid dat de baby rustig maakt.
Mondplakker of slaapelixir? 5 TikTok-trucjes voor een betere slaap
Alarmsysteem
Wetenschappers zijn er niet van overtuigd dat witte ruis effectief beter doet slapen. Integendeel. ‘Het gehoor is ontwikkeld als een alarmsysteem dat 24/7 aanstaat’, zegt neuroloog en slaapexpert Inge Declercq van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. ‘Daarom moet het ‘s nachts stil en donker zijn. Geluiden die luider zijn dan 35 à 40 dB verstoren de slaap.’ In een bibliotheek of een rustige woonkamer zijn er doorgaans geluiden van 40 dB te horen.
‘Het gehoor is ontwikkeld als een alarmsysteem dat 24/7 aanstaat. Daarom moet het ‘s nachts stil en donker zijn.’
Ook volgens professor Bart Vinck, expert audiologie (Universiteit Gent) en oprichter van het expertisecentrum On-gehoord, de eerste tinnituskliniek in Vlaanderen, slapen we het best in een stille omgeving. ‘Witte ruis prikkelt ons zenuwstelsel, terwijl we voor een goede slaap net moeten ontprikkelen.’
Normaal zorgt melatonine ervoor dat we ’s avonds, wanneer het donker wordt, rustig worden. Dat hormoon, dat in de hersenen geproduceerd wordt, speelt een belangrijke rol in het reguleren van het slaap-waakritme. Het vertraagt de hersenactiviteit en bereidt ons voor op de slaap. ‘Melatonine probeert ons op alle mogelijke manieren tot rust te brengen, en uitgerekend dan zetten we witte ruis op, wat het zenuwstelsel opnieuw activeert’, zegt Vinck. ‘Bovendien heeft ons brein niets aan een artificieel geluid zoals witte ruis. Zoiets komt onze hersenen binnen als een nonsens-signaal.’
Ook geen slaappodcasts
Volgens Vinck zullen we geen innerlijke rust vinden door naar witte ruis te luisteren in een maatschappij die al boordevol prikkels zit. ‘Je zet ook geen wasmachine of ventilator in je slaapkamer die de hele nacht blijft draaien om zo beter te slapen. Het tegendeel is waar: ons brein wordt alleen maar overprikkeld.’ Voor hem is het duidelijk: witte ruis brengt geen rust. ‘Niet voor kinderen, en ook niet voor volwassenen. We ontprikkelen ons zenuwstelsel niet door het aan nóg meer prikkels bloot te stellen.’
Melatonine probeert ons op alle mogelijke manieren tot rust te brengen, en uitgerekend dan zetten we witte ruis op, wat het zenuwstelsel opnieuw activeert.
Wie regelmatig naar witte ruis luistert, overprikkelt het brein in die mate dat het na verloop van tijd nog gevoeliger wordt voor geluid. ‘Wie last heeft van oorsuizen en white noise opzet, zal daar alleen maar meer last van krijgen’, aldus Vinck.
Ook in slaap vallen met een (slaap)podcast doet u beter niet. ‘Dat kan de slaap onderbreken’, zegt Declercq. ‘Je wordt dan frequent kort wakker, zonder het te beseffen. Dat komt de diepe slaap niet ten goede.’
Geen dure snufjes
Het is nergens voor nodig om dure snufjes in huis te halen om beter in slaap te vallen, zegt Vinck. ‘Er bestaat een veel goedkoper hulpmiddel: ons ademhalingssysteem, dat ons brein tot rust kan brengen.’ Volgens hem zijn ademhalingsoefeningen de sleutel tot een rustig brein en dus ook tot een goede slaap.
Ook Declercq vraagt zich af waarom we naar machines zouden grijpen. ‘Kinderen leren sowieso beter van zichzelf slapen als een natuurlijk fenomeen. Vanaf ongeveer zes maanden is het slaap-waakritme voldoende ontwikkeld, soms zelfs vroeger.’
Als het van Vinck afhangt, stoppen we nu allemaal met die geluiden om bij in slaap te vallen. ‘De eerste nacht zul je wellicht niet goed slapen, maar dat betert snel. Het is een mentaal proces waar je door moet en dat slechts een paar dagen duurt.’
Jongeren worstelen met hun nachtrust: ‘Sommigen piekeren de hele dag over hun slaap’
Stilte
Terwijl we ’s nachts gebaat zijn bij stilte, kunnen we overdag net wel geluid gebruiken. Ironisch genoeg sluiten we overdag ook steeds vaker geluid buiten. ‘Als omgevingsgeluid wegvalt, bijvoorbeeld omdat je een noise cancelling hoofdtelefoon opzet of omdat je slechthorend wordt, dan ervaart ons lichaam dat als bijzonder bedreigend’, zegt Vinck. ‘Ons brein probeert die stilte dan te compenseren door onze zenuwen in een staat van overactiviteit te zetten. Alsof de gevoeligheid van de microfoons aangepast worden.’
Ook dat leidt tot de overprikkeling van het zenuwstelsel, wat op zijn beurt weer aanleiding geeft tot andere symptomen, zoals tinnitus, overgevoeligheid voor geluid, slaapstoornissen, migraine- of hyperventilatie-aanvallen. ‘We worden geboren met open oren en open neusgaten, omdat we zuurstof en geluid nodig hebben’, besluit Vinck. ‘We gebruiken geluid bijvoorbeeld om ons te oriënteren, om te communiceren en om ons goed te voelen. Alles wat het brein in een toestand van overprikkeling brengt, is slecht. Je overdag afschermen van geluid is dus geen goed idee.’
Moe door het leven: welkom in de eeuw van de uitputting
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier