Een onderzoek van duizenden menselijke beenderen onthult de geleidelijke achteruitgang van onze botten door de opkomst van landbouw en een sedentaire levensstijl.
Moderne levensstijlen hebben de mens van vandaag zwaarder, maar in zekere zin ook lichter gemaakt dan onze voorouders. Een nieuwe studie onderzocht de beenderen van honderden mensen die de afgelopen 33.000 jaar in Europa leefden. Hieruit blijkt dat de opkomst van landbouw en de daaruit volgende verminderde mobiliteit leidden tot lichtere beenderen.
De ontdekking werd gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences. Het geeft een mogelijke verklaring voor de vatbaarheid van de moderne mens voor osteoporose, een botaandoening die gekenmerkt wordt door broze en dunne beenderen. Botten die worden blootgesteld aan onder meer wandelen, heffen en lopen nemen meer calcium op en zullen dus sterker worden, stellen de onderzoekers.
Sedentaire levensstijl
Door middel van vele arm- en beenstalen merkten wetenschappers van de Johns Hopkins University dat de Europese mensen hun beenderen geleidelijk zwakker werden terwijl landbouw opkwam en er werd overgegaan naar een meer sedentaire levensstijl. Verhuizen naar steden, dieet en andere factoren hadden dus weinig impact.
De studie, die van start ging in 2008, was een samenwerking tussen onderzoekers vanuit Europa en de VS. De focus lag op Europa omdat het continent goedonderzochte sites heeft. Ook heeft de Europese bevolking relatief weinig genetische variatie, ondanks enkele volksverhuizen. Dit betekent dus dat levensstijl een grotere oorzaak is van de geobserveerde veranderingen dan genetica.
Bovenste versus onderste ledematen
Tegen de middeleeuwen hadden beenderen ongeveer dezelfde kracht als vandaag
De bovenste ledematen worden weinig beïnvloed door de hoeveelheid stappen die een persoon doet. Dus door de bovenste met de onderste ledematen te vergelijken, kon worden bepaald of de vastgestelde veranderingen aan mobiliteit of aan iets anders liggen.
Bij het analyseren van de geometrie van beenderen, ontdekten onderzoekers een achteruitgang van beenbotkracht. Dit gebeurde tussen het mesolithicum, dat ongeveer 10.000 jaar geleden begon, en de tijd van het Romeinse Rijk, die ongeveeer 2.500 jaar geleden begon. Tegen de middeleeuwen hadden beenderen ongeveer dezelfde kracht als vandaag. Botkracht van armen daarentegen bleef relatief gelijk doorheen de tijd.
‘Het is nog steeds mogelijk om onze botkracht terug te verhogen, althans voor jongere mensen’, stellen de onderzoekers. Tot op zekere hoogte de levensstijl van onze voorouders nabootsen, en dus veel wandelen, zou moeten volstaan. (Andreas De Nutte)
