Waarom moet je jodiumtabletten in huis hebben? En zijn ze voor iedereen nuttig?

Drie jaar geleden werd door de overheid beslist dat alle Belgen jodiumpillen in huis zouden moeten hebben om zich te beschermen in het geval van een kernramp. Maar waarom moeten we die pillen eigenlijk nemen? En zijn ze wel nuttig voor iedereen?

Drie jaar na de uitrol van een eerste informatiecampagne over nucleaire risico’s hebben acht miljoen Belgen nog steeds geen jodiumpillen in huis. ‘Sinds het begin van de campagne in maart 2018 blijken er slechts 722.926 doosjes jodiumtabletten te zijn uitgedeeld’, weet Kamerlid Kim Buyst van Groen. De volgende sensibiliseringscampagne is wettelijk gepland in 2023, maar Groen wil dat er meteen een nieuwe campagne wordt opgestart. ‘Elke Belgische burger moet weten dat hij in zijn apotheek recht heeft op een gratis tablet voor zijn gezin’.

Waarom moeten we jodiumtabletten nemen bij een kernramp?

Jodiumpillen moeten het risico op schildklierkanker bij een nucleair ongeval verhinderen. Bij een kernramp komt radioactief jodium vrij dat via de lucht of via ons voedsel in het lichaam kan terechtkomen en vervolgens door onze schildklier, die (natuurlijk) jodium nodig heeft om goed te functioneren, wordt opgenomen. Om het risico op kanker te vermijden, moeten jodiumtabletten ingenomen worden zodat de schildklier verzadigd raakt met niet-radioactief jodium waardoor het radioactief jodium geen kans meer maakt. Het teveel aan jodium (niet-radioactief en radioactief) plas je uit.

Wie moet jodiumtabletten innemen?

Als je dicht bij een nucleaire installatie woont (in eeen zone van 20 kilometer rondom een nucleaire installatie), haal je best jodiumtabletten in huis. Hoe jonger, hoe kwetsbaarder je bent voor de gevolgen van radioactief jodium. In heel België krijgen families met kinderen en jongeren tot 18 jaar, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven het advies om een doosje jodiumtabletten af te halen. Volwassenen ouder dan 40 vragen best eerst raad aan hun huisarts over jodiumtabletten.

Waarom worden jodiumtabletten bij 40-plussers niet aangeraden?

Voor deze leeftijdscategorie is het innemen van jodiumtabletten minder aangewezen, omdat het risico op schildklierkanker verkleint naarmate je ouder wordt en bij personen ouder dan 40 de werking van de schildklier vaak ontregeld is, zeker in regio’s die arm zijn aan jodium, zoals België. Het risico op ongewenste bijwerkingen als je jodiumtabletten neemt is dan hoger. Wanneer de werking van de schildklier erg ontregeld is, kunnen de nadelen van het nemen van jodiumtabletten (ongewenste bijwerkingen zoals hartproblemen) groter zijn dan de voordelen (schildklierkanker vermijden). 40-plussers kunnen dus verkiezen om geen jodiumtabletten in te nemen, tenzij er een risico is op zeer hoge dosissen. Dit is echter enkel van toepassing op interventiepersoneel, niet op omwonenden.

Oudere personen die dichtbij een nucleaire installatie wonen kunnen wel jodiumtabletten in huis halen om hun solidariteitsrol te vervullen. Er kunnen altijd jonge personen op bezoek zijn bij een nucleair ongeval of ze kunnen hun buren helpen.

Hoeveel jodiumtabletten moet je innemen?

Afhankelijk van je leeftijd, moet je een andere dosis innemen. De bijsluiter geeft je meer informatie over hoe je die het best inneemt, en in welke gevallen het afgeraden is om jodium in te nemen. De aanbevolen dosis mag niet overschreden worden. Normaal zal je slechts één dosis moeten innemen. Jodiumtabletten hebben een beschermend effect met een duurtijd van minimaal 24 uur, Je moet dan wel binnen blijven. Je kan de jodiumtabletten best eerst oplossen in een kleine hoeveelheid water en daarna toevoegen aan een grotere hoeveelheid drank.

Moeten we ons dan nergens zorgen meer over maken als we jodiumtabletten innemen?

Toch wel. Jodiumtabletten bieden geen bescherming tegen andere radioactieve stoffen die bij een nucleair ongeval vrijkomen. De beste voorzorgsmaatregel tegen die andere gevaren is schuilen. Schuilen is steeds de beste bescherming tegen radioactief jodium en andere stoffen, ongeacht je leeftijd.

Wat met de jodiumtabletten die je al in huis hebt?

Als je de jodiumtabletten correct bewaart (zie bijsluiter), blijft hun goede werking lange tijd behouden. Op de verpakking van de jodiumtabletten staat de productiedatum, niet de vervaldatum. Ervaring en regelmatige analyses tonen aan dat jodiumtabletten tot 10 jaar houdbaar zijn als je ze op een correcte manier bewaart. Heb je nog tabletten in huis met de fabricatiedatum okt 2010 – juni 2011 (lotnummers: 0L078A – 0L079A – 0L080A – 0L081A – 0L082A – 0L083A – 0L084A – 0L085A – 0L086A – 0L087A – 0L148A – 0L149A – 0L150A – 0L151A)? Je moet voorlopig geen nieuwe tabletten in huis halen. Sciiensano voert momenteel testen uit om de houdbaarheid van deze tabletten te bevestigen. Van zodra deze testen voltooid zijn, kan je de resultaten vinden op de website van het Nationaal Crisiscentrum.

Mogen jodiumtabletten preventief worden ingenomen?

Absoluut niet. De preventieve inname van jodiumtabletten valt manifest af te raden. Deze tabletten mogen slechts worden ingenomen na een aanbeveling van de bevoegde instanties.