Sinds mensenheugenis heeft chocolade een bijzondere status. Maar is het eetbare zwarte goud ook goed voor de gezondheid?
De oude Meso-Amerikaanse volkeren beschouwden cacao als een geschenk van god. Ze dronken bij religieuze gelegenheden xocoatl, een rituele drank op basis van geroosterde en gemalen cacaobonen. Pas later, bij de introductie op de Europese markt, werd suiker toegevoegd en ontstond de voorloper van de huidige chocolade.
Cacaobonen vormen nog altijd de basis. Na de oogst worden ze gefermenteerd, gedroogd en vervolgens gebrand en gemalen. Zo ontstaat een dikvloeibare cacaomassa waaruit cacaoboter geperst wordt. De droge koek die overblijft, wordt vermalen tot cacaopoeder. Dat poeder vormt samen met cacaoboter en suiker het basisingrediënt van chocolade. Je kunt er nog andere ingrediënten aan toevoegen, zoals melkpoeder, noten, vruchten of smaakstoffen. Hoe hoger het gehalte cacaopoeder, hoe donkerder en bitterder de chocolade.
Flavanolen
Tot op vandaag worden aan chocolade allerlei geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven. Die zouden te danken zijn aan een bepaalde stof in cacaopoeder, de zogenaamde flavanolen. Hoe meer flavanolen, hoe positiever het effect. Het gehalte flavanolen wordt beïnvloed door de variëteit, de teeltwijze en de manier van verwerken. Tijdens het branden van de bonen gaat meer dan de helft van de flavanolen verloren. Rauw cacaopoeder of rauwe chocolade, gemaakt van ongebrande bonen, heeft dan ook een hoger gehalte.
Hoe meer cacao, hoe meer flavanolen: zwarte chocolade bevat er meer dan bruine chocolade. Witte chocolade, waarin geen cacaopoeder zit, bevat geen flavanolen. Jammer genoeg wordt het gehalte flavanolen zelden vermeld op de verpakking.
Flavanolen zouden onder andere de kans op hart- en vaatziekten verminderen. Uit onderzoeken waarbij mensen gedurende langere tijd gevolgd werden, bleek dat zij die meer chocolade aten minder kans hadden op hart- en vaatziekten. Het probleem bij deze studies was dat enkel gevraagd werd hoe vaak ze chocolade aten en dat ze onvoldoende nagingen hoeveel en welke chocolade geconsumeerd werd. Dat maakt het moeilijk om conclusies te trekken.
10 gram per dag
Klinische studies waarbij proefpersonen een bepaalde hoeveelheid zwarte chocolade moesten eten, onderzochten het effect op hart- en vaatziekten verder. Als je al die onderzoeken samenlegt, blijkt dat cacao een klein positief effect heeft op verschillende parameters. De goede cholesterol stijgt, terwijl de slechte cholesterol en de bloedvetten dalen. De bloeddruk daalt en de elasticiteit van de bloedvaten verbetert. Voor dat laatste heeft de Europese voedselautoriteit (EFSA) een claim goedgekeurd waarin ze stelt dat 2,5 gram cacaopoeder of 10 gram zwarte chocolade per dag (overeenkomend met 200 mg flavanolen) een positief effect heeft op de elasticiteit van de bloedvaten en zo de doorbloeding verbetert. De positieve effecten zijn echter beperkt, waardoor de vraag gesteld kan worden of het effectief een invloed zal hebben op het optreden van hart- en vaatziekten.
Daarnaast zouden de flavanolen een gunstig effect hebben op ons suiker- en insulinemetabolisme en zo de kans op suikerziekte verkleinen. Ook hier geldt dat de resultaten van de verschillende onderzoeken niet eenduidig zijn. Chocolade eten om je kans op diabetes te verkleinen, wordt niet aangeraden.
Portie geluk
Of je echt verslaafd kunt worden aan chocolade, is twijfelachtig.
Een andere veelgehoorde bewering is dat chocolade je gelukkig maakt. Onlangs zetten onderzoekers de verschillende studies op een rij. Het eerste wat opviel, is dat er weinig goede onderzoeken zijn. Ze vonden er uiteindelijk 8. Uit 5 bleek dat chocolade inderdaad een positief effect heeft op de gemoedstoestand. Het effect is echter sterk wisselend en kortdurend (3 tot 90 minuten na consumptie).
Chocolade bevat verschillende psychoactieve bestanddelen die een positief effect hebben op onze gemoedstoestand, maar de concentratie is te laag om een impact te hebben. Waarschijnlijk is de combinatie van de unieke smaak en het mondgevoel, samen met suiker en vet, verantwoordelijk voor het positieve effect. Of je echt verslaafd kunt worden aan chocolade, is twijfelachtig. De suiker en het vet stimuleren wel bepaalde hersengebieden waardoor een aangenaam gevoel optreedt, maar allicht gaat het eerder om een gedragsverslaving dan om een voedselverslaving.
Chocolade zou ook een positief effect hebben op je geheugen en zou maken dat je bepaalde taken beter kunt uitvoeren. De betere hersendoorbloeding dankzij de flavanolen verklaart dat deels. Daarnaast zouden de flavanolen de hersencellen beschermen tegen de negatieve effecten van toxinen en ontstekingsfactoren. Ook de cafeïne en theobromine in cacao spelen een rol. Beide verhogen kortdurend de alertheid. Wat de effecten op de lange termijn zijn en hoeveel precies nodig is, moet verder onderzocht worden.
Caloriebom
Moeten we nu met zijn allen dagelijks aan de chocolade om gelukkig en gezond te leven? Het antwoord is duidelijk: niet nodig. Je inname van flavonoïden kun je ook verhogen door regelmatig thee, citrusvruchten, appels, bessen en peulvruchten op je menu te zetten. Chocolade bevat behalve flavanolen ook heel wat suiker (± 50 gram per 100 gram) en verzadigde vetten (± 20 gram/100 gram). Het is met andere woorden een echte caloriebom (525 tot 575 kcal/100 gram).
Wil je toch graag genieten van chocolade, dan kies je het best voor een klein stukje met een zo hoog mogelijk percentage cacao.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
