‘Waarom co-creatie een vaccin tegen burn-out is’

Onlangs nam ik deel aan een congres georganiseerd door de Universiteit van het Leven, rond positivisme, innovatie en co-creatie. Ik stelde dat je om te kunnen co-creëren eerst jezelf moet (her)creëren. Dat we om in onze creatiekracht te komen, zoals hoogleraar innovatie Jeff Gaspersz opgooide, eerst onze conformistische onmacht moeten verlaten en doen wat we echt kunnen en willen in plaats van te doen wat (we denken dat) van ons verwacht wordt. Want dan staan we eigenlijk stil. Bij co-creatie denk ik aan de rol van een individu voor zichzelf en zijn biotoop, zowel maatschappelijk als professioneel. Je bent namelijk pas in staat om te creëren als je beseft wat jouw kwaliteiten zijn en die ook durft in te zetten. Op die manier zet je het beste van jezelf in voor jezelf, je omgeving en bij uitbreiding de hele samen-leving. Dat is co-conformeren omzetten in co-creëren.

“Je kunt pas vooruitgaan als je beseft dat je stilstaat.” (Stijn Meuris*)

Ik ben ervan overtuigd dat je zo ook het beste in anderen naar boven haalt. Persoonlijk kan ik alvast getuigen dat mezelf kwetsbaar delend opstellen en uitkomen voor wie ik ben ook anderen losgemaakt heeft. Je wordt zo een katalysator van talenten. Met respect voor jezelf en anderen. Maïzena voor de maatschappij, als je wilt. Menselijke co-creatie als vaccin om het virus van burn-out, bore-out of andere vormen van identiteitscrisis aan te pakken, van curatief naar preventief. Ik heb daarvoor een aantal angsten moeten overwinnen maar dat heeft mij nooit zo pijn gedaan als de mentale moeheid die me een hele tijd parten gespeeld heeft. Soms moet je de door jou gekende comfortzone durven verlaten om – misschien onverwacht – een nieuwe te vinden. Even proeven, voorzichtig buiten de lijntjes van jezelf kleuren en voelen wat het met je doet.

Toegegeven, maar dat zal je bij een hoogsensitief zoals ik niet verbazen, het geven van presentaties in groep stond nooit bovenaan mijn lijstje van favoriete activiteiten, ook al werd me verteld dat ik dat best aardig deed. Het perfectionistische stemmetje? Het ging mij beter af om een originele invalshoek of stevige copy in elkaar te boksen die dan op een natuurlijke wijze door iemand anders gebracht werd. Een ghosthost. Je zult geloven dat het angstzweet meermaals tot in mijn schoenen uitbrak vooraleer ik enigszins op mijn gemak was, zeker als ik ononderbroken van achter een pupiter mijn ding moest doen. In vraag en antwoord lag mijn kracht, interactie en verbinding met de aanwezigen zoeken, zonder microfoon of met een headset, dat was mijn manier om het beste uit mijn cocon te halen. Een tip voor alle hoogsensitieve mensen: besef dat anderen er zijn om iets van jou te leren; dat je hen iets geeft en dat ze jou die kennis niet kunnen afnemen. En vooral: blijven ademen.

Van de maatschappij naar het bedrijfsleven. Ook daar willen de meeste medewerkers de kans en vrijheid krijgen om goed in iets te zijn en daarvoor gewaardeerd worden, zich verbonden voelen met zichzelf en collega’s. De leidinggevende wordt dan een facilitator van talenten. Meer een begeleider, waarbij het heus geen kwaad kan dat er wel eens buiten de lijntjes gekleurd wordt. Integendeel. Dat is co-volgen omzetten in co-creëren. Het hogere doel dat velen onder ons nastreven, een persoonlijke missie, kan in die van het bedrijf maar ook ernaast liggen, in de privésfeer. Zolang de balans er maar is. Voor mij voelt die combinatie op dit moment goed aan.

Informatieconsumptie

Tijdens het congres verspreidde de Nederlandse psycholoog en communicatiewetenschapper Jaap van Ginneken nog het enthousiasmevirus. Volgens hem zijn gevoelens en emoties besmettelijk en praten we elkaar in plaats van ellende beter wat positivisme aan. De Zweedse keynotespreker Johan Norberg stak een tandje bij en gaf tien redenen om positief naar de toekomst te kijken, zoals hij die in zijn boek Progress (Nederlandse titel Vooruitgang) poneert. ‘What bleads, leads‘, is zijn visie op het overaanbod aan negatieve berichtgeving. We willen blijkbaar miserie zien. De stelling dat het vroeger beter was, weerlegt hij met statistieken van gerenommeerde instellingen. En toch overheerst een gevoel van angst. We focussen ons volgens hem dan ook beter op wat goed gaat dan op problemen, doen er goed aan naar de langere trend te kijken, houden liefst de informatieconsumptie onder controle en horen angst vooral als een slechte raadgever te beschouwen om ons oneindige potentieel echt aan te boren.

Het klopt dat positiever in het leven staan veel beter werkt dan de negatieve of cynische kaart te trekken. Het glas is niet halfvol of halfleeg maar altijd vol. Want waar geen vloeistof is, zit lucht. Zo krijgt het water ademruimte. Dat voorbeeld haalde ik vorige week aan tijdens een workshop met 50 werknemers bij een overheidsinstelling. Ook dat was een nieuwe trede op de trap naar een andere comfortzone die zich als vanzelf aandiende, want de uitnodiging kwam er nadat de HR-medewerkster een opiniestuk van me op Knack.be gelezen had. Eerst mijn verhaal delen en dan in kleine groepjes op zoek gaan naar ideeën om stress en burn-out op de werkvloer aan te pakken. Het viel me op hoe herkenbaar velen het vonden en vooral met hoeveel concrete pistes werknemers na amper twintig minuten co-creëren op de proppen kwamen. Bijzonder blij om dat te mogen faciliteren.

Het is alsof je een bewuste druppel van jezelf, die ooit een traan was, met een glimlach in een grote vijver laat vallen en waarbij die een steeds grotere kring vormt. Je ziet dat anderen ook druppels (durven) loslaten en hoe die bij het uitdijen elkaar raken, waardoor verbinding ontstaat. Collectief bewust zijn. Door mezelf te (her)creëren heb ik het voorrecht gekregen anderen mee te (her)creëren. Zij zijn voor mij een katalysator. Ik voor hen een zachte spiegel. Waardoor we samen anders naar onszelf kijken dan voorheen. Is dat niet waar co-creatie om draait?

(*) Ik link de uitspraak aan Stijn Meuris omdat hij die tijdens het congres Progress deed. Hij bracht er een enorm sterk pleidooi om uit de luie hangmat van onszelf te komen en te bewegen omdat we in ons land de kampioenen van de stilstand zijn. Straffe spreker, de moeite waard om een zaal eens goed wakker te schudden.

Tommy Browaeys schreef in zijn boek ‘Wake-up call’ over hoogsensitiviteit en burn-out. Je kan hem volgen op de blog waarjewerkelijkademt.wordpress.com.