Vier op de tien Belgen weten niet hoe ze gezond moeten leven. Nochtans is er dankzij het internet een overvloed aan gezondheidsinfo beschikbaar, helaas ook foutieve. Hoe en waar kan je je kritisch informeren over gezondheid?
We zitten allemaal weleens met de handen in het haar bij het raadplegen van allerlei media: de ene dag is een glaasje wijn goed voor het hart, de andere dag moet je er zo ver mogelijk vandaan blijven. De ene dag is brood ongezond, daarna blijkt het onmisbaar. Hetzelfde geldt voor koffie, chocolade, kokosolie, enz.. , maar ook voor vaccinaties, het al of niet innemen van een vitamine D-supplement. Al die tegenstrijdige informatie zorgt vaak voor verwarring, bij sommigen zelfs voor onnodige paniek.
Een goede kennis van wat goed is voor de gezondheid is nochtans essentieel. Uit studies blijkt dat een goed geïnformeerde burger een manier is om de oplopende kosten voor gezondheidszorg te verminderen. Daarom hebben zowel de Vlaamse als de federale regering de zogenaamde ‘gezondheidsvaardigheden’ ingeschreven in het regeerakkoord. Helaas is het vandaag met die gezondheidskennis slecht gesteld: vier op de tien Belgen weten niet hoe ze gezond moeten leven, zo blijkt uit onderzoek van het christelijk ziekenfonds CM en de universiteit UCL na een bevraging van bijna 10.000 CM-leden. Het probleem is nog nijpender bij kortgeschoolde mensen.
Mensen die angstig aangelegd zijn, zijn geneigd door te klikken naar de meest ernstige ziekte.
Een van de oplossingen is het toegankelijker maken van gezondheidsinformatie, bijvoorbeeld via het internet. Maar daar knelt net het schoentje. Uit onderzoek blijkt dat in 2 op de 3 gevallen de aangeboden info online niet betrouwbaar of correct is. Dat komt omdat Google geen filter heeft die beschermt tegen pseudowetenschappelijke nonsens die welig tiert op het internet. Helaas klikken we vaker door op de info die we het meeste vrezen. Zo blijkt uit onderzoek uit 2008 dat mensen die angstig aangelegd zijn, geneigd zijn door te klikken naar de meest ernstige ziekte. Op die manier kwam iemand die zocht naar ‘pijn op de borst’, in 37% van de keren uit bij ‘hartinfarct’, terwijl dat in werkelijkheid slechts in 0,005% van de gevallen de oorzaak is.
Artsen ergeren zich dan ook vaak mateloos aan mensen die hun symptomen googelen en dan zelf met een diagnose bij de dokter komen aankloppen. Leg dan als arts maar eens uit dat die pijn aan de borst echt geen hartinfarct is…
Maar welke informatie is nu betrouwbaar? In het algemeen is die gebaseerd op de gangbare wetenschap, dit is de kennis zoals die aan onze universiteiten onderwezen wordt en door betrouwbare gezondheidsorganisaties wordt ondersteund. Word je met informatie, een wetenschappelijke studie of een medisch nieuwtje geconfronteerd, maar weet je niet of het nieuws te vertrouwen is? Dan zijn dit enkele handige richtlijnen die je in het achterhoofd kan houden:
WIE ZIT ER ACHTER DE WEBSITE?
Is er een contactpagina? Zo ja, is het een bekende, betrouwbare organisatie? Wanneer de initiatiefnemers van de site zich niet kenbaar maken, is de informatie onbetrouwbaar.
IS DE INFO UP-TO-DATE?
Gaat het om een recente tekst? Dat is niet onbelangrijk want de medische wetenschap evolueert voortdurend. Wat tien jaar geleden gangbaar was, kan vandaag achterhaald zijn. Zoals bijvoorbeeld over dat glaasje rode wijn: lang werd aangenomen dat een glas op z’n tijd zou beschermen tegen sterven door hart- en vaatziekte, maar dat is nu weerlegd.
BULKT DE SITE VAN DE RECLAME?
En wat gebeurt er als je op de advertenties klikt? Leiden ze je naar een pagina waar je producten kan kopen, dan is de site onbetrouwbaar. Let bovendien op met geneesmiddelensites: voorschriftplichtige geneesmiddelen kopen via het internet is illegaal. De kans dat je betrapt wordt, is evenwel klein, maar je speelt wel met je gezondheid. 80 procent van die geneesmiddelen is immers vervalst. Denk maar aan de online verkoop van vermageringsproducten waarin bijvoorbeeld schildklierhormonen verwerkt zitten.
KLINKT HET GELOOFWAARDIG?
Gaat het om een kort, simplistisch verhaal op basis van slechts één studie, die ‘baanbrekend’ en ‘revolutionair’ genoemd wordt? Of is de info genuanceerd met commentaar op de beperkingen van de eigen stelling?
WONDEREN BESTAAN NIET!
Worden er op de website ‘wonderbehandelingen’ beloofd? De site is onbetrouwbaar. Luister naar je gezond verstand. Is het te mooi om waar te zijn, dan is het meestal niet waar.
WELKE WEBSITES ZIJN TE VERTROUWEN?
Onderstaande website geven je waar voor je geld en zijn kritisch voor hypes en doorprikken mythes, pseudowetenschap en kwakzalverij. De informatie is dan misschien niet sensationeel, maar wel uiterst betrouwbaar.
Gezondheid & Wetenschap
De website www.gezondheidenwetenschap.be neemt mediageniek gezondheidsnieuws onder de loep door de wetenschappelijke achtergrond van de studie te verhelderen en eventueel nuance aan te brengen. Journalisten baseren zich vaak enkel op het persbericht omdat ze geen tijd hebben om de studie grondig te analyseren, maar de waarheid is soms ingewikkelder dan ze op het eerste gezicht lijkt. De artikels zijn toegankelijk en je kan zelf onderwerpen voorstellen.
De site wordt volledig gefinancierd door de Vlaamse overheid en is een initiatief van het Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine (CEBAM). Dat betekent dat de aangeboden info conform de wetenschappelijk ondersteunde geneeskunde is. Je zal er dus geen advertenties vinden die misschien niet helemaal stroken met de inhoud van de site.
www.gezondheidenwetenschap.be is daarnaast gelinkt met het Elektronisch Medisch Dossier van de arts. De info die de huisarts je meegeeft, kan dus mogelijk van deze website komen.
Zorg en Gezondheid
Een andere door de Vlaamse overheid gefinancierde website is www.zorg-en-gezondheid.be. Het Agentschap Zorg en Gezondheid zorgt er niet alleen voor dat er voldoende en kwaliteitsvolle zorgvoorzieningen zijn, maar ze organiseert ook grootschalige preventieve onderzoeken naar kanker en helpt Vlamingen om gezond te leven door advies te geven over gezonde voeding, drinkbaar water, giftige stoffen in huis of buitenshuis, verslavingen…
Vlaams instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie
Op www.vigez.be vind je info over gezonde voeding, voldoende lichaamsbeweging, beperken van sedentair gedrag en ondervoeding bij ouderen.
Vlaams expertisecentrum voor alcohol en drugs
VAD is het Vlaams expertisecentrum voor alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gokken en gamen. In deze Tournée Minérale-tijden heb je wellicht al heel wat informatie gelezen over de effecten van alcohol, maar wat als je ontdekt dat je kind drugs gebruikt of je partner verslaafd is aan gokken? www.vad.be bundelt alle info over deze verslavingen. Heb je specifieke vragen, dan kan je terecht bij de Druglijn.
Trefpunt Zelfhulp
www.zelfhulp.be is de koepelsite die alle webadressen van Vlaamse zelfhulpgroepen bundelt. Geef een aandoening in de zoekfunctie in en je vindt ongetwijfeld een vereniging van lotgenoten.
Informatie over kanker
Hart- en vaatziekten blijven de eerste doodsoorzaak in ons land. Kanker staat op de tweede plaats. Vandaar de noodzaak aan juiste informatie. De Stichting tegen kanker bundelt alle informatie op www.kanker.be. De website van Kom op tegen kanker is dan weer www.tegenkanker.be. De eerste is een Belgische vereniging, de tweede een Vlaamse, maar beide hebben dezelfde missie: het terugdringen van kanker door onderzoek te steunen en betrouwbare en duidelijke informatie aanbieden.
Ziekenfondsen en ziekenhuizen
Het ziekenfonds De VoorZorg brengt gezondheidsinfo op maat. Op de website www.Well2DAY.be kan iedereen, ongeacht of je lid bent van De VoorZorg, gezondheidsvragen stellen aan verschillende onafhankelijke specialisten in hun vakgebied zoals een psycholoog, tabakoloog, mindfulnesstrainer, huiddeskundige en diëtist. Je krijgt betrouwbaar en snel advies, dat bovendien gratis is. De professionals beantwoorden alle algemene vragen binnen 5 werkdagen. Ze stellen geen diagnose. Voor specifieke en diepgaande vragen kan je een afspraak maken bij de professional van je keuze of word je doorverwezen naar je huisarts.
Ook de gezondheidswebsite van de Christelijke Mutualiteit is een goede bron. Ze helpt ook bij het ontmaskeren van onbetrouwbare informatie. Het ziekenfonds biedt daarnaast een houvast in de wereld van de gezondheidsapps. Met Victor kan je werk maken van een gezonde levensstijl in acht domeinen: slaap, voeding, stemming, stress, beweging, alcohol, roken en gewicht. Victor is voor CM-leden gratis.
Het kan daarnaast geen kwaad om ook eens over de grens te kijken. Goede Nederlandse sites zijn:
www.thuisarts.nl: hier krijg je heel eenvoudige antwoorden op al je vragen zoals ‘Ik wil beter slapen’, ‘Ik wil gezonder eten’ en ‘Hoe houd ik het vol?’
www.voedingscentrum.nl: voeding is ongewtijfeld het gezondheidsthema waarover de meeste fabels de ronde doen. Het Nederlandse Voedindscentrum zegt heel duidelijk hoe het zit. Het enige verschil met ons land is dat de Voedingsdriehoek in Nederland de Schijf van Vijf heet.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
