Word jij geveld door ziekte of extreme oververmoeidheid van zodra de vakantie aanbreekt? Wetenschappers hebben er een naam voor: vrijetijdsziekte. Hoe werkt het en wat kunnen we er tegen doen?
Word je plots geveld door migraine of griep, net wanneer jouw welverdiende vakantie aanbreekt? Wetenschappers noemen dat fenomeen ‘vrijetijdsziekte’. En het zijn net de hardste werkers die het meeste nood aan rust hebben, die er het meeste last van hebben.
Kandidaten die in aanmerking komen voor vrijetijdsziekte zijn mensen die door hun werk bezeten zijn, een veeleisende job uitoefenen en met heel wat stress te kampen hebben.
Ook zij voor wie de overgang van werk naar vakantie niet vanzelfsprekend is omdat ze niet weten hoe ze moeten omgaan met vrije tijd, zijn een vogel voor de kat. Vrijetijdsziekte velt dus vooral diegenen die de controle moeilijk kunnen loslaten en niet weten hoe te ontspannen.
Voetballers
Hoogleraar emoties en welbevinden Ad Vingerhoets van de Universiteit Tilburg vergelijkt het verschijnsel op de website van de Nederlandse Publieke Omroep (NOS) met voetballers, die 90 minuten lang voluit gaan. ‘Pas na de wedstrijd voelen ze het ene na het andere pijntje.’
‘Onze hersenen hebben maar een beperkt vermogen om informatie te verwerken’, aldus Vingerhoets die onderzoek deed naar het fenomeen. ‘Als je het druk hebt op het werk, is je hoofd zo vol dat pijntjes niet doordringen. Maar als de afleiding van het harde werken wegvalt, dringen alle signalen uit het lichaam door en voel je dat het niet goed gaat.’
Meer ernstige ziektes zijn volgens Vingerhoets wellicht te verklaren door de adrenaline. Bij fysieke of mentale inspanning komt immers adrenaline vrij. Maar bij een langdurige grote werkdruk blijft ook het lichaam na de werkuren adrenaline produceren. Hierdoor krijgt het lichaam energie die het niet nodig heeft en dat ontregelt het afweersysteem.
Het is dus niet de vrije tijd die mensen ziek maakt, maar de spanning in het lichaam. Op het moment dat ze zich ontspannen, raakt het immuunsysteem in de war.
Tips
Welke voorzorgsmaatregelen neem je dan het best om gezond aan je vakantie te beginnen? Uiteraard is de beste remedie de balans tussen werk en privé onder controle houden en de dagdagelijkse stress van het werk tot een minimum beperken. Sta bewust in het leven, stel prioriteiten en probeer niet te veel druk op jezelf te leggen. Focus bijvoorbeeld ook op andere dingen in het leven dan alleen op het werk. Probeer daarnaast ook minder koffie en alcohol te drinken.
Tot slot helpt ook bewegen om de overtollige adrenaline in het lichaam weg te werken. ‘Vlak voor de vakantie of aan het begin van het weekend even sporten, voorkomt dat je met te veel adrenaline aan je vrije tijd begint’, besluit Vingerhoets. (TE)
