Sinds deze week mogen er geen levensmiddelen meer geproduceerd worden in de EU met E171 of titaandioxide, een kleurstof die vaak in snoep en bakproducten voorkomt.
In 2008 besloot de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) om alle reeds goedgekeurde voedseladditieven die in de EU gebruikt worden opnieuw te onderzoeken op hun schadelijkheid. Dat heeft onder meer geleid tot een verbod op de veelgebruikte kleurstof titaandioxide vanaf 8 augustus 2022
Levensmiddelen die tot en met 7 augustus 2022 geproduceerd werden, mogen wel nog verkocht worden, maar ze mogen niet meer gebruikt worden voor het maken van samengestelde levensmiddelen die op de markt gebracht worden (ook niet voor het versieren van taart bij voorbeeld).
Wat is het?
Titaandioxide maakt kauwgom, saladedressing, het witte laagje op chocolade en glazuur op gebakjes sneeuwwit. Dat zijn net producten die vaak door kinderen geconsumeerd worden. Van titaandioxide wordt trouwens ook verf gemaakt.
Het additief zit ook in broodbeleg, soepen, koffiecreamer, witte sauzen en voedingssupplementen. Opvallend: Test Aankoop trof dit additief in 2021 ook aan in pompoenpitten die door Delhaize werden verkocht. Delhaize heeft ondertussen laten weten dat het over een etiketteringsfout ging aangezien E171 sinds eind 2020 verwijderd werd uit dit product.
Waarom is het verboden?
De EFSA concludeerde dat titaandioxide niet langer als een veilig levensmiddelenadditief kan worden beschouwd. Het is namelijk niet uitgesloten dat de titaniumdioxide-nanodeeltjes, die zich in het lichaam ophopen, effecten hebben op het genetisch materiaal van de mens na consumptie.
Dat betekent niet dat de stof bewezen onveilig of kankerverwekkend is – daar bestaat in de wetenschappelijke wereld heel wat discussie over, maar de mogelijke risico’s wegen niet op tegen het bewerken van producten, enkel en alleen voor een mooi wit kleurtje. Frankrijk had E171 al in 2020 uit voorzorg verboden. In het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten noemen gezondheidsautoriteiten titaniumdioxide vooralsnog wel veilig.
Op 18 januari 2022 werd de Europese verordening 2022/63 uitgevaardigd voor het verbod op het gebruik van titaandioxide in levensmiddelen. De producenten kregen zes maanden de tijd om op zoek te gaan naar alternatieven en om recepten en etiketten aan te passen. Producten waar titaandioxide uit verwijderd is, zullen een iets minder heldere kleur wit hebben, maar de andere producteigenschappen blijven ongewijzigd.
De kleurstof mag nog wel verkocht worden voor gebruik in geneesmiddelen. Daaronder vallen voedingssupplementen niet. Ook voor die laatste mag titaandioxide dus niet langer gebruikt worden.
Test-Aankoop roept de Europese Commissie ondertussen op om ook E551 (siliciumdioxide), een anti-klontermiddel in koffiecreamers, sauzen en instant soepjes, en E174 (zilver), een kleurstof in likeuren en suikerparels, te verbieden in voeding, vooral wanneer ze worden gebruikt in producten voor kinderen.
Wat met verzorgingsproducten?
De witte kleurstof wordt niet alleen in voeding gebruikt, maar zit ook in (minerale) zonnecrèmes, cosmetica, tandpasta en tampons. Maar over de risico’s van de opname van titaandioxide via deze weg, is weinig bekend. De nanodeeltjes zouden niet door de huidbarrière heen gaan. Wat wel vaststaat, is dat titaniumdioxide een kankerverwekkend middel is wanneer er hoge doseringen ingeademd worden. Het is dan ook raadzaam om geen antizonnebrandsprays met titaniumdioxide te gebruiken, zeker niet bij kinderen. Op de verpakking van verzorgingsproducten staat titaandioxide aangegeven met het nummer CI 77891. Er zijn voldoende natuurlijke producten als alternatief op de markt die de stof niet bevatten.
Weet wat je eet
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier