ProVeg wil dat koffiebars van plantaardige melk de standaardoptie maken voor de gezondheid van de planeet. Voedingsdeskundigen vinden alternatieve melkdranken niet de beste keuze voor de gezondheid van de mens. Voor wiens gezondheid kies je dan?
Het is een frustratie van veel milieubewuste latte-liefhebbers: koffiebars vragen vaak een meerprijs – tot wel 1 euro meer – voor wie een caffé latte of cappuccino met een plantaardige melk verkiest boven de koemelk die standaard op het menu staat. Dat komt omdat plantaardige melk hoger belast wordt door de overheid en koffiebars zulke melk in kleinere hoeveelheden aankopen.
ProVeg, de belangenorganisatie van de plantaardige voedingsindustrie, wil af van die ‘straftaks’. Idealiter zou plantaardige melk, zoals amandel-, haver-, rijst-, erwten-, cashew-, of sojamelk zelfs de standaardoptie moeten worden.
Wie de fluweelzachte schuimlaag in zijn of haar koffie echter niet wil inruilen voor een minder romig plantaardig schuim, zou volgens ProVeg expliciet moeten vragen naar koemelk.
De belangrijkste argumenten voor het voorstel zijn het welzijn van de dieren en de planeet. Onderzoek heeft aangetoond dat de CO2-uitstoot voor een liter koemelk bijna drie keer zo hoog ligt als voor een liter sojamelk. ‘Ketens die geen straftaks aanrekenen, stimuleren hun klanten dus om een milieuvriendelijke melkvervanger te kiezen’, aldus ProVeg.
‘Alternatieve melkdranken bevatten nauwelijks eiwitten’
Maar een gezondere keuze voor de planeet betekent ook dat je ietsje inboet op de voedzaamheid van je melkdrankje. Koemelk bevat immers belangrijke voedingsstoffen als eiwitten, calcium, kalium, vitamine B12, vitamine B2, fosfor, magnesium en zink.
Alternatieve melkdranken, daarentegen, zijn volgens het Vlaams Instituut Gezond Leven geen goede vervanger voor melk en hebben weinig meerwaarde in een gezonde voeding. ‘Je kunt noten en granen beter in hun geheel of in minder bewerkte vorm eten’, aldus Gezond Leven.
‘Plantaardige varianten leveren nauwelijks eiwitten, of uitsluitend eiwitten met een lage biologische waarde’, stelt het Instituut. ‘Bovendien bevatten ze standaard geen calcium en vitaminen zoals B2 en B12, al worden die er vaak wel aan toegevoegd.’
Voor sojadranken, die verrijkt zijn met calcium en vitaminen B2 en B12 maakt Gezond Leven een uitzondering omdat ze een vergelijkbare voedingswaarde als melk hebben. Ook erwtenmelk bevat een evenwaardige hoeveelheid eiwitten als koemelk. Maar het Instituut waarschuwt voor toegevoegde suikers in sojadranken met een smaakje, zoals chocolade- en fruitsmaken.
Erwt, soja, haver of amandel: welk plantaardig melkalternatief is het gezondst?
‘Niet de keuze van de melk is belangrijk, wel je voedingspatroon’
‘De keuze van de melk in je caffé latte is niet de doorslaggevende factor die je gezondheid zal bepalen’, nuanceert Fien Louwagie, woordvoerder van ProVeg. ‘Het gaat om je totale voedingspatroon, melk maakt daar maar een klein deeltje van uit. Als je gezond en gevarieerd eet, met heel veel kleur op je bord, haal je zaken zoals eiwitten en calcium ook uit andere voedingsbronnen. Het is ook belangrijk dat je goed checkt of er aan de plantaardige variant vitaminen en calcium zijn toegevoegd, want er bestaan grote verschillen tussen de plantaardige melkdranken onderling.’
‘Mensen denken dat ze vitamine B12 van nature uit koemelk en vlees halen, terwijl het eigenlijk de dieren zijn die vitamine B12-supplementen via verrijkt voer krijgen.’
Het argument dat plantaardige melk door die toevoegingen een ultrabewerkt, en dus te mijden product wordt, gaat voor Louwagie niet op. ‘Mensen beschouwen koemelk en vlees vaak als “puur”. Consumenten denken dat ze vitamine B12 van nature uit koemelk en vlees halen, terwijl het eigenlijk de dieren zijn die vitamine B12-supplementen via verrijkt voer krijgen. Dat is een schakel in de voedingsketen waarvan weinig consumenten op de hoogte zijn en die niet zo erg verschilt van het toevoegen van vitamine B12 aan plantaardige melk.’
Op bepaalde vlakken is plantaardige melk beter dan koemelk
Aan de andere kant is het belangrijk om aan te stippen dat plantaardige melk ook gezondheidsvoordelen heeft die koemelk dan weer niet bezit, benadrukt Louwagie. Vezels, waarvan de meeste Belgen er te weinig binnenkrijgen, vind je niet in koemelk, maar wel in bescheiden hoeveelheden in verschillende plantaardige melken. En de meeste plantaardige melken, behalve kokosmelk, bevatten weinig of geen ‘slechte’ cholesterol, wat gelinkt is aan hartaandoeningen. Haver heeft zelfs cholesterolverlagende eigenschappen en volgens sommige studies geldt dat ook voor havermelk.
‘Het verhaal van plantaardige voeding is een verhaal met vele aspecten: gezondheid, klimaat, dierenwelzijn’, besluit Louwagie. ‘Het is belangrijk om dat verhaal als een geheel te blijven zien. Iedereen moet voor zichzelf uitmaken welk aspect voor hem of haar doorweegt.’
Waarom u vlees blijft eten alsof er niets aan de hand is
In het oorspronkelijke stuk stond dat koeien via veevoer soms antibiotica krijgen en dat restanten daarvan in de melk terechtkomen. Dat klopt niet. Melk van koeien die met antibiotica behandeld worden, moet buiten het melkcircuit gehouden worden. Zelfs nadat de antibioticakuur gestopt is, is er nog een zekere periode waarin de melk niet in de melktank terechtkomt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier