In het Wilde Westen van de sociale media duiken steeds meer cowboyverhalen op over gezonde voeding. Hoe doorprikt u de digitale nutri-nonsens van foodfluencers?
Millennials en gen Z’ers halen maar wat graag hun gezondheidsadvies van sociale mediaplatformen. Uit onderzoek bij 2000 jongeren blijkt dat meer dan de helft van hen regelmatig beïnvloed wordt en nieuwe voedingstrends uitprobeert. Het probleem is dat slechts 2,1 procent van de voedingsinhoud op sociale media overeenkomt met de richtlijnen voor gezonde voeding, zo blijkt uit een AI-gebaseerde analyse van meer dan 67.000 TikTok-video’s.
‘Mensen zien door de bomen het bos niet meer door de onwaarschijnlijke hoeveelheid aan informatie’, zegt diëtist Helle Van Laer. ‘Sterker nog: de kennis over een gezond voedingspatroon vervaagt. Wat je in je mond stopt, is nochtans allesbepalend voor je gezondheid.’
Hoe uit die onwetendheid zich in uw praktijk?
Helle Van Laer: Brood wordt nog vaak onterecht verguisd. Sommige mensen vermijden het zelfs volledig, maar eten dan wel zogenaamde gezonde ontbijtbiscuits in de ochtend. Maar waarom zou je bang zijn van brood? Het is een product waar we mee zijn opgegroeid, het is lekker en praktisch. Je moet alleen uitkijken welk brood je kiest: een voedzame volkorenboterham met gezond beleg is beter dan een witte boterham met Nutella.
Noten zijn een ander voorbeeld van een voedingsmiddel waar mensen huiverig voor zijn, uit angst om aan te komen. Maar noten zitten boordevol beschermende stoffen en hebben een verzadigende werking, wat ze tot de perfecte snack maakt. Ook magere yoghurt komt vaak op tafel bij mensen die willen afvallen, terwijl het je bijlange niet verzadigt zoals volle yoghurt of skyr. Gevolg: na twee uur hunker je naar een snack.
Een complexer verhaal is het met fruit. Ja, fruit is gezond, maar zorgt ook voor een piek in de bloedsuikerwaarden. Voor een actief persoon is fruit een uitstekende keuze als tussendoortje, zeker in vergelijking met een koek. Het probleem is dat de meesten een stuk minder bewegen. Iemand die de hele dag achter de computer zit en ’s avonds op de bank ploft, heeft minder behoefte aan constante glucose-inname en kan beter kiezen voor een handje noten. Ook vrouwen in de menopauze doen er goed aan om hun glucosepieken te beperken, omdat ze daardoor gevoeliger zijn voor gewichtstoename. Dit advies geldt ook voor de groeiende groep mensen met insulineresistentie, metabool syndroom en diabetes type 2.
#Detox, #cleaneating, #proteinshake… Van welke hypes en hacks over gezonde voeding op social media gaan uw haren rechtop staan?
Van Laer: De veelheid aan shakes en voedingssupplementen is een zorgwekkende trend. Mensen hebben weinig tijd om gezond te eten en geven daarom massa’s geld uit aan die dingen. Ook de hele hetze rond haver, die zogezegd ongezond zou zijn, moet je met een korrel zout nemen. Instanthaver heeft inderdaad minder voedingswaarde dan de klassieke, gerolde havervlokken, omdat ze meer bewerkt zijn. Maar haver bevat ook veel vezels en werkt cholesterolverlagend. Als je het combineert met goede vetten en proteïnen, past het wel degelijk in een gezond en gevarieerd voedingspatroon.
De commerciële belangen van veel influencers zijn belangrijker dan de gezondheid van hun volgers. Er komt veel schone schijn bij kijken. De maaltijden die ze promoten zien er supergezond uit – vaak gaan er heel wat shoots aan vooraf om het perfecte beeld te maken – maar ze zijn meestal niet erg vullend. Influencers houden ook zelden rekening met het leven zoals het echt is, als je bijvoorbeeld kinderen hebt rondrennen in huis, een fulltime job hebt en lijdt aan slaaptekort.
Wat adviseert u mensen die verloren lopen in de voedingsjungle?
Van Laer: Het is belangrijk om altijd de basisfilosofie van eten in het achterhoofd te houden. Focus op de juiste hoofdmaaltijden zoals onze overgrootouders deden: voedzame maaltijden die verzadigen. Drink voldoende water. En vermijd om de hele dag door gedachteloos te eten. Het wordt zo snel een gewoonte. Voor je het weet, ben je een slaaf van die ultrabewerkte snelle hap.
Ik geef toe dat het niet altijd simpel is om nutri-nonsens te doorprikken. Zit je met vragen? Maak dan eens een afspraak met een erkende diëtist. Het zal je op termijn geld besparen omdat je je minder lusteloos voelt en niet meer naar allerlei voedingssupplementen zult grijpen. Tegenwoordig is het hip om een personal trainer te hebben. Helaas heeft ons beroep een veel minder flitsend imago.
Wat maakt een diëtist anders dan zo’n foodfluencer?
Van Laer: Een goede diëtist is op de hoogte van de huidige richtlijnen en de nieuwste, wetenschappelijk onderbouwde inzichten en overlegt multidisciplinair met verschillende collega’s. Met die onderbouwde kennis bekijkt een diëtist minder goede gewoontes, zonder te veroordelen, maar vanuit een empathische houding. Hij of zij wijst op valkuilen of ‘voedingsfouten’ en helpt je op weg met concrete producten uit de supermarkt.
Ook het persoonlijke aspect speelt een rol. Geen twee mensen zijn dezelfde. Is iemand verslavings- of depressiegevoelig? Is er een probleem van een overbelast brein, wat invloed heeft op het eetgedrag? Hoe zit het met slaap, stress en fysieke activiteit?
Geneesmiddelen als Ozempic en Mounjaro zijn revolutionair, maar ook daar kan de diëtist een rol spelen door bijvoorbeeld te wijzen op het belang van krachttraining om spierverlies tegen te gaan. Allemaal zaken waar artsen vaak niet altijd de tijd voor hebben.
Gezonde voeding is niet altijd wat het lijkt: ‘Waarom moeten zelfs basisproducten E-nummers bevatten?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier