Virologe Anne-Mieke Vandamme is kritisch voor het generiek pandemisch noodplan van de regering-De Croo. ‘Eigenlijk zeg je dat we niet voorbereid zijn op een nieuwe crisis.’
Ook voor Vivaldi wordt de aanpak van het coronavirus een absolute prioriteit. Naast extra investeringen in de zorgsector belooft het regeerakkoord een ‘nieuw sociaal contract’, een nieuw gezondheidsplan en een regeringscommissaris die de taakverdeling tussen de beleidsniveaus zal stroomlijnen. Er moet ook een nieuw generiek pandemisch noodplan komen.
Anne-Mieke Vandamme, die aan de KU Leuven de Coronavirus Pandemic Preparedness Group leidt, toont zich uiterst ontgoocheld over dat plan. ‘Een pandemie is geen medisch, maar een maatschappelijk probleem’, benadrukt Vandamme. ‘De voornaamste uitdaging in het bestrijden van deze pandemie is de vraag hoe we mensen meekrijgen in het verhaal. Toch lees ik in dat noodplan alleen medische maatregelen: een grotere strategische voorraad, een virusbank waarmee je onderzoek kunt doen, een vaccinatiestrategie.’
Voor een noodplan is dat helemaal de verkeerde aanpak, vindt Vandamme. ‘Het is waanzin om in een noodplan alleen op medische oplossingen te mikken. Als er ooit een nieuwe pandemie uitbreekt, zullen we dat virus niet kennen. Net zoals aan het begin van deze pandemie zullen we geen medicijnen of vaccins hebben, en zullen we dus voor een hele tijd ons gedrag moeten aanpassen. Eigenlijk zeg je hiermee dat we niet voorbereid zijn op een nieuwe crisis. Ik vrees dat we bij de volgende pandemie opnieuw zullen moeten improviseren.’
‘Wicked problem’
Vandamme pleit voor een structureel plan om de bevolking meer bij de aanpak van de pandemie te betrekken. ‘We moeten in kaart brengen hoe mensen een pandemie ervaren, welke maatregelen moeilijk liggen, hoe zwaar mensen het hebben of in welke mate ze de maatregelen opvolgen. Nu gaan de rode lichten pas knipperen als de ziekenhuisopnames stijgen, en dan is het al te laat. We varen vandaag in zekere zin blind. En als we daar niets op bedenken, zullen we bij de volgende pandemie opnieuw blind varen.’
Het heeft geen zin om niets te doen tot je een perfect plan hebt, want dat perfecte plan bestáát gewoon niet.
Sowieso vergt de aanpak van de pandemie een specifieke manier van denken, vindt Vandamme. ‘De nieuwe minister van Volksgezondheid moet inzien dat deze pandemie een ” wicked problem” is: een probleem dat nooit opgelost raakt, en waarbij elke oplossing voor nieuwe problemen zorgt. Het heeft dus geen zin om niets te doen tot je een perfect plan hebt, want dat perfecte plan bestáát gewoon niet.’ Vandamme geeft het voorbeeld van de coronabarometer, het plan om een kleurencode in te voeren waarbij maatregelen automatisch strenger worden zodra een bepaald aantal besmettingen bereikt wordt. ‘Die barometer wordt voortdurend uitgesteld omdat het systeem nog niet helemaal klaar is. Maar zo’n systeem zal nóóit perfect zijn. We moeten een cultuur kweken waarbij we voortdurend leren en aanpassen. Want nu verliezen we kostbare tijd.’
Vandamme benadrukt dat de cijfers de verkeerde kant opgaan. ‘De nieuwe minister moet zo snel mogelijk de nationale Veiligheidsraad samenroepen en actie ondernemen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
