Verbod op kindermarketing voor ongezonde voeding? Experts pleiten voor meer drastische maatregelen
Er komen strengere regels voor reclame voor ongezonde voeding die op kinderen is gericht. Experts pleiten voor meer drastische maatregelen.
Van de Belgische kinderen tussen 2 en 17 jaar kampt 20 procent met overgewicht. Van de kleuters is een kwart te dik. Een kleine 6 procent van alle kinderen heeft obesitas.
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke werkt aan een beperking van de reclame voor ongezonde voeding voor jongeren en overweegt zelfs een verbod als onderdeel van een ruimer federaal voedselplan dat Vandenbroucke binnenkort presenteert in de strijd tegen de obesitasepidemie bij alle bevolkingsgroepen.
Vlaams minister van Jeugd en Media Benjamin Dalle (CD&V) heeft alvast met voedingsfederatie Fevia, handelsfederatie Comeos en de reclamesector afgesproken dat voor snoep en suikerhoudende frisdranken straks geen reclame meer wordt gemaakt richting -16-jarigen.
Is het voldoende? Experten vinden van niet. Dit moet er wel gebeuren.
Pak voedingsindustrie en supermarkten aan
Met het Belgian Pledge-charter heeft de voedingsindustrie nu al een zelfregulerende code: marketing en reclame voor kinderen jonger dan 12 jaar zijn alleen toegelaten voor producten die aan bepaalde voedingscriteria voldoen (minder vetten, suiker en zout). Vanaf 2023 geldt het charter voor de volledige voedingssector – en niet alleen voor de ondertekenaars van het charter.
Maar het systeem schiet tekort. De sector legt zelf de criteria vast die bepalen of er voor een voedingsmiddel geadverteerd mag worden of niet. En die criteria zijn nogal laks, vindt consumentenorganisatie Test-Aankoop.
De Hoge Gezondheidsraad adviseert om gebruik te maken van de voedingsrichtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) of de Nutri-Score om te bepalen voor welke ongezonde voedingsmiddelen marketing voor kinderen moet worden verboden.
Advies van de Hoge Gezondheidsraad
– Overheden moeten op alle niveaus ingrijpen en een regelgeving invoeren die kinderen tot achttien jaar beschermt tegen reclame en marketing voor ongezonde voeding.
– Verbied ongezonde voedselmarketing op plaatsen waar kinderen samenkomen, zoals crèches, scholen, opvangcentra en kinderklinieken, maar ook tijdens sportieve of culturele activiteiten gericht op kinderen.
– Verbied reclame voor ongezonde voeding op de televisie tussen 6 uur ’s ochtends en 11 uur ’s avonds.
– Leg sancties op als de vooropgestelde regels worden overtreden.
– Leer kinderen om reclame te herkennen en hoe ze zich ertegen kunnen wapenen.
Voer een gezondheidstaks in
Zowel gezondheidsinstituut Sciensano als het Vlaams Instituut Gezond pleit voor een algemene gezondheidstaks van 20 procent op ongezonde, ultrabewerkte fabrieksvoeding. Nu zijn die voedingswaren veel te goedkoop. ‘Productprijzen moeten rekening houden met mogelijke gezondheidskosten van die producten op de langere termijn’, klinkt het.
Voorwaarde voor zo’n gezondheidstaks is dat hij past binnen een breder preventief gezondheidsbeleid en dat socio-economische effecten continu worden opgevolgd. Mensen met een lager inkomen mogen niet getroffen worden. Een gezondheidsheffing op Europees niveau zou doeltreffender zijn, maar is momenteel niet haalbaar wegens de sterke voedingslobby in Europa.
Ga voor een gezondheidsshift
Een prijsverhoging op ultrabwerkte voeding moet gepaard gaan met een prijsverlaging van onbewerkt of minimaal bewerkt voedsel, bijvoorbeeld door de btw op groenten en fruit te schrappen. Minimaal bewerkt of onbewerkt voedsel (1,29 euro/100 kcal) is vandaag aanzienlijk duurder dan ongezond, ultrabewerkt voedsel (0,55 euro/100 kcal), aldus een onderzoek van voedingsdeskundige en expert voedingsbeleid Stefanie Vandevijvere (Sciensano). De verlaging van de btw op groenten en fruit naar 0 procent ligt op tafel van de regering, maar moet nog verder uitgewerkt worden.
Zorg voor een gezond voedings- en drankenaanbod in en rond de school
De voedingsindustrie maakt het ons niet makkelijk. Uit een onderzoek van Sciensano blijkt dat het aanbod van junkfood in de omgeving van Vlaamse scholen tussen 2008 en 2020 is toegenomen en heeft geleid tot zwaardere kinderen. Vooral jonge kinderen blijken vatbaar voor een ongezonde schoolomgeving. Een basisschool in Vlaanderen telt gemiddeld 3,8 gemakswinkels en 6,3 fastfoodrestaurants binnen een afstand van een kilometer. Voor de secundaire scholen liggen de aantallen nog hoger, met respectievelijk 7,6 gemakswinkels en 12,7 fastfoodrestaurants binnen een afstand van een kilometer.
De Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) moet de mogelijkheid krijgen om vergunningen te weigeren. Vandaag kan er geen onderscheid gemaakt worden tussen gezonde en ongezonde spelers. ‘De vrijheid van handel is een belangrijk principe, maar als wij weten dat de gezondheid van jongeren in het gedrang komt, is het tijd om in te grijpen’, zegt VVSG-woordvoerster Nathalie Debast die gehoor hoopt te vinden bij federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke, Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) of de Vlaamse minister bevoegd voor Vergunningsbeleid, Zuhal Demir (N-VA).
Geef kinderen al van jongs af aan voedingskennis mee
Uit onderzoek blijkt dat kinderen slechte eetgewoontes vaak een leven lang met zich meenemen. ‘Kinderen moeten op school al op heel jonge leeftijd leren wat écht gezonde voeding is’, zegt Hella Van Laer, voedingswetenschapper en diëtist. ‘Ze moeten leren welke factoren ons eetgedrag bepalen. Bijna iedereen grijpt naar ongezonde voeding om stressvolle situaties en bepaalde emotionele gebeurtenissen te verwerken. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan die gevoelens en ermee om te leren gaan.’
Weet wat je eet
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier