Van voetreflexologie tot cupping: hoed je voor deze bizarre therapieën

‘Kleurendouches gaan huidveroudering tegen, rugpijn verdwijnt door een “dialoog met het lichaam”, tape helpt tegen hooikoorts en cupping voorkomt kanker’, … Boude beweringen, waarvoor helaas geen enkel wetenschappelijk bewijs bestaat.

Chromotherapie kleurt je dag

Denk aan een zonnebank waarbij het uv-licht vervangen werd door gekleurde lampen. Na een grondige huidanalyse en diagnosestelling wordt je huid met welgekozen gekleurd ledlicht beschenen. Het gekleurde licht zou elektromagnetische energie afgeven met een bepaalde trillingsfrequentie, die vervolgens de kleurenbalans in het lichaam herstelt. Wat die kleurenbalans precies inhoudt, heeft nog niemand ontdekt, maar dat hindert de zogenaamde kleurtherapeuten niet om hun waar aan de man te brengen. Ze verkopen hun kleurendouches tegen huidveroudering, vermoeidheid, futloosheid en andere kwalen.

Chromotherapie is zogezegd afkomstig uit ruimtevaartonderzoek; dat klinkt alvast chic. Enkele minuten ambergeel ledlicht zou de collageenvorming stimuleren, waardoor je huid meteen strakker aanvoelt. Rood geeft energie, groen is goed voor de spijsvertering en violet helpt bij eetstoornissen. Je betaalt je wel blauw.

Japanse anti-verouderingsmassage

Yukuko Tanaka, een gewezen Japanse make-upartieste, ontwikkelde een vorm van gezichtsmassage die je minstens 10 jaar jonger doet lijken. De massage zou de lymfeklieren stimuleren, de verwijdering van overtollig vocht versnellen en rimpels geleidelijk wegstrijken, zo klinkt het. Wie vroeg genoeg begint, zou zelfs helemaal geen rimpels krijgen. Tijdens de massage moet je je mond dichthouden en zachtjes op je tanden bijten. Op het resultaat hoef je niet lang te wachten: na twee weken dagelijks masseren zie je er volgens de massagesalons die Tanaka-massage aanbieden al een pak jonger uit. En wie durft hen tegen te spreken? Weg centen, maar weg rimpels? De massage werkt misschien ontspannend, maar heeft geen enkel effect op verouderingsprocessen van de huid.

Kinesiologie

Het voorvoegsel ‘kine’ doet weliswaar aan kinesitherapie denken, maar kinesiologie heeft daar heel weinig mee te maken. De praktijk heeft niet als doel spier- en skeletaandoeningen te corrigeren, maar wel ‘een dialoog met het lichaam aan te gaan, via de spierspanning’.

Kinesiologie is gebaseerd op het principe dat het geheugen zich niet tot onze hersenen beperkt, maar dat er ook een geheugen zit in onze spieren en in het bindweefsel. Door ze met een ‘nauwkeurige spiertest’ te ‘bevragen’, beweert de kinesioloog toegang te krijgen tot dat geheugen en daarmee tot de oorzaak van blokkeringen die fysieke problemen veroorzaken (rugpijn, gewrichtsproblemen, maar ook eczeem, darmklachten, onvruchtbaarheid, neus-keel-oor-problemen, obesitas, diabetes tot zelfs kanker).

Men beweert ook dat kinesiologie de oorzaak van psychische problemen kan verhelpen door de bron van die problemen (zoals stress, leerproblemen, concentratieproblemen, gedragsproblemen, angst, allerlei verslavingen, communicatieproblemen en zo verder) door middel van aanrakingen van bepaalde plekken op het lichaam aan het licht te brengen. De wetenschap heeft tot nog toe geen geheugen teruggevonden in spierweefsel.

Dyslexiebril

Kinderen met dyslexie kijken vaak over letters in woorden. Als ze lezen, lijken de lettertjes alle kanten uit te springen. Speciaal voor hen worden dure brillen met gekleurd glas verkocht die de lettertjes op hun plek zouden houden.

Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van lenzen of filters met een specifieke kleur tonen aan dat de heilzame werking van de dyslexiebril volledig toe te schrijven is aan een placebo-effect. De kinderen die zo’n speciale bril dragen lezen inderdaad wat vlotter dan kinderen die geen bril dragen, maar als ze vergeleken worden met kinderen die een bril dragen met gewoon glas, dan verdwijnt het effect van de dyslexiebril helemaal. Het volstaat dus om het kind een brilletje met gewoon glas te geven, als het kan met een leuk kleurtje: veel goedkoper en even efficiënt.

Tape tegen hooikoorts

Volgens een Nederlandse tapeproducent geeft het aanbrengen van tape op welbepaalde plaatsen op rug en schouders spectaculaire resultaten bij hooikoorts. Kleef een tape vóór het pollenseizoen, en je hebt geen of zeer weinig last van snotteren en niezen, zo wordt beloofd.

Taping kwam enkele decennia geleden overgewaaid uit Japan en Zuid-Korea en wordt gebruikt als behandeling van blessures. De indicatie hooikoorts is nieuw. De opgeplakte stroken zorgen voor permanente bindweefselmassage, aldus de fabrikant. Tegelijk krijgt de bloedcirculatie meer ruimte ‘om haar werk te doen’, en ook de luchtstroom in de luchtwegen geniet ‘meer vrijheid’. Boude beweringen, waarvoor helaas geen enkel wetenschappelijk bewijs bestaat. De Nederlandse vereniging van longartsen betreurt dan ook dat dergelijke nonsens wordt aangeboden aan hooikoortspatiënten.

Cupping

Cupping is de techniek waarbij omgekeerde glaasjes via een handpompje vacuüm gezogen worden en op knooppunten van onderliggende energiebanen geplaatst worden, gewoonlijk op de rug. De kopjes zuigen bloed aan en trekken negatieve energie uit het lichaam. Van deze absurde theorie bestaat ook een bloederige variant, ‘wet cupping’, waarbij eerst sneetjes in de huid worden gemaakt. Wet cupping is een moderne versie van de vroegere aderlatingen.

Aanhangers geloven dat cupping allerlei kwalen geneest en zelfs kanker voorkomt. Mensen die cuppingtherapie ondergaan, zouden minder last hebben van eczeem, migraine en allergieën. Cupping is een vorm van kwakzalverij die uit Oost-Azië komt overgewaaid en vooral bij moslims populair is. In het Arabisch spreekt men van ‘hijama’, wat letterlijk ‘zuigen’ betekent.

Helende klankschalen

Aan Tibetaanse klankschalen worden allerlei helende krachten toegedicht. De tonen die ze voortbrengen zouden een invloed uitoefenen op de hersenen, het zenuwstelsel, de meridianen en de energiecentra. Door de frequenties van het geluid ontstaat een trillingsveld waarbinnen genezing kan plaatsvinden. De achterliggende theorie stelt dat iedere gedachte, daad en emotie een eigen trilling heeft. Ziekte zou voortspruiten uit een verstoring tussen lichaam en geest, waardoor er verdichtingen ontstaan in de natuurlijke trillingsbeweging. Dat leidt tot blokkades. Door de klanken van klankschalen worden de verdichtingen weggewerkt en de frequenties weer op de juiste tonen geplaatst. Dat zou genezing brengen. Dat klankschalen ontspannende geluiden voortbrengen, willen we niet in twijfel trekken. Al is de theorie over trillingen en verdichtingen door ziekte complete nonsens. Ziekten, zoals kanker, zijn niet te genezen met klanktherapie. Zogenaamde klanktherapeuten die zieke cliënten tegen betaling uit de knoop trillen, zijn daarom te mijden.

Tenenkrullende voetreflexologie

Voetreflexologen geloven dat het volledige lichaam in de voetzool wordt weerspiegeld en dat een inspectie van de voetzool en drukken op zogenaamde reflexpunten een diagnose kan opleveren. De techniek zou gebaseerd zijn op een duizenden jaren oude Egyptische geneeswijze, die in het begin van de 20e eeuw werd heruitgevonden door de Amerikaanse arts William FitzGerald. Hij verdeelde het lichaam in de lengte in 10 zones. Elke klacht in een bepaalde zone kan beïnvloed worden door druk uit te oefenen elders in dezelfde zone, stelde hij.

De voetzolen lenen zich daar uitstekend toe. Voetreflexologen kennen de reflexpunten in de voetzool en de overeenkomstige lichaamszones. Duwen op een bepaald reflexpunt verwijdt bloedvaten in de overeenkomstige zone, waardoor daarin aanwezige ziekmakende kristallen wegspoelen. Wetenschappelijk gecontroleerd onderzoek over voetreflexologie bestaat en vindt geen enkel effect (*). Zowel de zonetheorie, de kristallen als de afstandsbediening met drukpunten zijn pure verzinsels. Laat daarom niet met uw voeten spelen.

*The efficacy of reflexology: systematic review. J Adv Nurs 2008; 62(5): 512-20.