De feestdagen zijn traditioneel een aanslag op onze lever: de cava vloeit rijkelijk, de aanvoer van warme ovenhapjes stopt niet en de raclettekaas op de tafelgrill smelt smeuïg weg. En dan moet de kerststronk nog komen. Hoe vermijdt u dat de foie gras in plaats van op uw bord op termijn in uw buik gaat zitten?
Onze lever is misschien wel het meest fantastische orgaan van ons hele lichaam, stellen zes leverspecialisten van UZ Gent – misschien niet geheel objectief – in hun uitgebreid naslagwerk ‘De lever’. Ze regelt de energie- en vitaminehuishouding van ons lichaam, speelt een rol in het immuunsysteem en breekt toxische stoffen af.
Maar tijdens de feestdagen wordt de lever extra op de proef gesteld door de bourgondische maaltijden die rijkelijk op de feesttafel verschijnen. Toegegeven, overgewicht en leververvetting ontstaan niet tussen kerst en nieuw, maar eerder tussen Nieuwjaar en Kerstmis. Toch denken veel mensen verkeerdelijk dat ze in januari een detoxkuur moeten inlassen om hun lever te ontlasten.
1. Kunt u iets innemen om uw lever te zuiveren of te ondersteunen?
Een ‘overbelaste lever’ is een term die vaak wordt gebruikt om allerlei vitaminesupplementen, kruiden of zogenaamde leverzuiverende thee te promoten. De bekendste functie van de lever is inderdaad detoxificatie en in natuurwinkels prijzen supplementen met bijvoorbeeld mariadistel een ondersteunende werking van de lever aan. Maar dat is nooit wetenschappelijk bewezen.
Eigenlijk is het puur geldverspilling, stellen de zes leverspecialisten. Zij raden ook af om dergelijke producten online te kopen, want daarvan is de precieze samenstelling niet gekend. ‘We maken weleens mee dat iemand binnenkomt met een acuut leverfalen veroorzaakt door een toxisch bestanddeel in een Chinees of een plantaardig product.’
Het klinkt misschien mooi, het idee dat u uw lever kunt ‘zuiveren’ of een tijdje kunt ‘laten rusten’, maar dat doet u alleen maar door gezond en gevarieerd te eten en geen alcohol te drinken.
Ook met zogenaamde leverreinigende thee past u beter op. Groene thee in grote dosissen uit de natuurwinkel of online kan eveneens leiden tot een acuut leverfalen, omdat het toxische bestanddelen kan bevatten. Dat neemt niet weg dat recente studies aantonen dat het actieve bestanddeel van groene thee mogelijk gunstige effecten zou kunnen hebben bij leververvetting. Dit moet weliswaar nog verder onderzocht worden.
Conclusie: ‘Iemand die gezond is heeft geen supplement nodig dat de lever zuivert of ondersteunt of hoe het ook wordt genoemd.’
2. Welke vitamines helpen om de lever beter te doen werken?
Als u overweegt vitaminesupplementen te nemen, laat dan altijd eerst uw bloed door de huisarts controleren op tekorten. U moet al enorm hard uw best doen om door een ongezonde levensstijl levensbelangrijke vitaminetekorten op te lopen. En het is niet omdat u moe bent dat er automatisch sprake is van een vitaminetekort.
Jammer genoeg helpt in de meeste gevallen geen quick fix van een vitaminesupplement. Integendeel: sommige supplementen bevatten vaak hoge concentraties, wat de opname van andere voedingsstoffen of medicatie kan verstoren. Zogenaamde over-the-counter medicatie (medicatie of vitamines die zonder voorschrift te verkrijgen zijn) kunnen zelfs ernstige problemen veroorzaken. Zo kunnen vullingsmiddelen of actieve bestanddelen voor zware leverproblemen zorgen. ‘In een heel klein aantal gevallen komt het niet meer vanzelf goed en is de lever echt beschadigd, met geelzucht en extreme jeuk tot gevolg. In de ergste gevallen is zelfs een levertransplantatie nodig.’
Conclusie: ‘Extra vitamines innemen is absoluut niet nodig als u gezond bent en gevarieerd eet. Dat is anders voor personen met bepaalde tekorten of voor mensen die veganistisch eten. Dan is vitamine B12-suppletie noodzakelijk via verrijkte voedingsmiddelen of voedingssupplementen, want deze vitamine komt alleen voor in dierlijke producten.’
3. Kunt u na de feestdagen uw lever ontgiften met een detoxkuur of een leversparend dieet?
Het antwoord is duidelijk: een detox van de lever bestaat niet. Het klinkt misschien mooi, het idee dat u uw lever kunt ‘zuiveren’ of een tijdje kunt ‘laten rusten’, maar dat doet u alleen maar door gezond en gevarieerd te eten en geen alcohol te drinken. Dat is niet alleen het beste voor uw lever, maar ook voor de rest van uw lichaam. Er bestaat jammer genoeg geen wondermiddel om uw lever ‘beter’ te doen werken. Het is een orgaan dat op zichzelf al het nodige werk doet, behalve als er sprake is van een zeer vergevorderde cirrose.
Conclusie: ‘Detoxen om uw lichaam te reinigen hoeft helemaal niet. Het lichaam reinigt zichzelf op verschillende manieren. De lever breekt voldoende afvalstoffen af. De afvalstoffen verlaten het lichaam via de urine, de stoelgang en de ademhaling. Het is niet nodig om daarvoor een detoxdieet te volgen. Bovendien heeft het ook geen effect. Het klopt ook niet dat een detoxdieet de vetverbranding zou stimuleren en u dus zou helpen om gewicht te verliezen.’
4. Is chocolade slecht voor de lever?
Over chocolade bestaat een hardnekkige mythe dat het niet goed zou zijn voor de lever… Dat klopt niet. Pure chocolade zou zelfs gunstig kunnen werken op de lever. Te veel chocolade eten geeft meer een lastig gevoel op de maag, wat qua gevoel verward kan worden met de lever omdat maag en lever anatomisch dicht bij elkaar liggen. Dat lastige gevoel komt waarschijnlijk door de grote hoeveelheid vet die chocolade bevat. Vetten zijn immers moeilijker om te verteren en blijven langer in de maag aanwezig.
Conclusie: ‘U mag gerust een stukje chocolade eten, ook als u al een leverprobleem hebt. Te veel chocolade eten is nergens goed voor, niet specifiek alleen voor de lever.
5. Stimuleert een saunabezoek de werking van de lever?
Sommige mensen denken dat een saunabezoek na een zwaar avondje drinken helpt om het eens ‘goed uit te zweten’, wat dan de lever extra zou zuiveren. Maar dat is niet zo. Voor mensen met vergevorderde levercirrose wordt saunagebruik zelfs afgeraden, omdat ze door de warmte gemakkelijk een lage bloeddruk kunnen krijgen. De hete temperaturen zetten de bloedvaten open, waardoor deze mensen het risico lopen een lage bloeddruk te krijgen.
Conclusie: ‘Een sauna heeft veel andere gezondheidsvoordelen, bijvoorbeeld een betere conditie van hart- en bloedvaten, maar u kunt er niet de schade door alcohol ongedaan mee maken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier