Twee nieuwe ebolamedicijnen: ‘Ebola is niet langer ongeneeslijk’

Wetenschappers hebben twee veelbelovende ebolamedicijnen ontdekt die de ziekte niet langer ongeneeslijk maken. 90 procent van de patiënten die met één van de twee middelen in een vroeg stadium behandeld wordt, overleeft de ziekte.

In totaal waren er vier ebolamedicijnen in de running om ebola te behandelen. Twee van hen, ZMapp dat gebruikt werd tijdens de ebola-uitbraak in Sierra Leone, Liberia en Guinee, en Remdesivir zullen niet langer worden toegediend aan ebolapatiënten. Zij worden voortaan vervangen door twee nieuwe medicijnen REGN-EB3 en mAb114 die veel efficiënter blijken, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie op basis van klinische studies in de Democratische Republiek Congo waar het virus welig tiert.

90 procent van de patiënten die met één van de twee middelen in een vroeg stadium behandeld wordt, overleeft de ziekte. Bij ZMapp was dat 76 procent en bij Remdesivir 67 procent.

‘Voortaan zullen we niet meer spreken van een ongeneeslijke ziekte’, zegt professor Jean-Jacques Muyembe, directeur-generaal van het Institut National de Recherche Biomédicale in Congo en mede-ontdekker van ebola in 1976, die de klinische studies leidde. ‘Deze ontwikkelingen zullen duizenden levens redden.’

Het oosten van Congo wordt sinds 1 augustus vorig jaar geconfronteerd met de op een na ergste ebola-uitbraak uit de geschiedenis. De epidemie eiste al 1.900 mensenlevens. 844 patiënten zijn genezen verklaard. De epidemie is tot op heden ingeperkt tot de provincie Noord-Kivu (met de steden Beni en Goma) en marginaal aanwezig in de provincie Ituri. In buurland Oeganda zijn verder twee gevallen geregistreerd.

Gebrek aan vertrouwen

Een van de grootste obstakels in de strijd tegen de ebola-uitbraak in Congo is de onwil van de patiënten om zich te laten behandelen. ‘Gemiddeld duurt het vier dagen voor patiënten naar een behandelcentrum gaan’, zegt Michael Ryan van de WHO. ‘Dat verkleint hun kansen op overleving aanzienlijk en verhoogt de kans dat het virus zich kan verspreiden naar hun familieleden en ruimere omgeving.’

Een van de redenen is dat de overlevingskans tot nog toe erg klein was: 70 procent van de geïnfecteerden in Congo zijn gestorven. Mensen denken al snel dat een behandeling toch geen zin heeft en blijven thuis om er te sterven waar ze na hun dood besmettelijk blijven. ‘Als mensen zien dat 90 procent van de mensen die worden behandeld, volledig geneest, zal er meer vertrouwen ontstaan’, aldus Muyembe.

De klinische studies vonden plaats sinds november op vier plaatsen in Congo: Beni, Katwa, Butembo en Mangina. Het ging om de eerste gerandomiseerde tests met verschillende medicijnen tegen ebola. In een volgende fase zal tijdens een studie met alle Congolese ebolapatiënten nagegaan worden welke van de twee het beste werkt in bepaalde omstandigheden.

Dat ebola niet langer ongeneeslijk is, betekent niet dat het virus verdwenen is. Ebola zal wellicht nooit de wereld uitgaan, maar de ziekte wordt wel beter controleerbaar. Een uitbraak zoals die in Congo zal niet langer uitgroeien tot een noodtoestand met internationale draagwijdte, zoals dat nu wel het geval was. Daarnaast blijven sensibilisering, vaccinatie, preventie en toezicht belangrijk.