Het Oostenrijkse parlement buigt zich donderdag over een omstreden algemene vaccinatieplicht. ‘Dit is een strijd om onze vrijheid op het virus terug te winnen’, aldus kanselier Karl Nehammer. Wie langdurig een prik weigert, loopt het risico om jaarlijks bijna 15.000 euro te moeten betalen.
‘I just don’t care what you have done in your life.‘ In een après-skihut in het Oostenrijkse skioord Kitzbühel galmde de klassieker L’amour Toujours van de Italiaanse dj Gigi D’Agostino afgelopen zaterdag feestelijk door de luidsprekers. Op de dansvloer en tafels tientallen mensen die zich van de geldende afstandsregels en de mondmaskerplicht niets aantrekken.
Weinig verrassend zorgt een korte video van de feiten voor oproer – nergens in het Alpenland ligt het aantal bevestigde besmettingen zo hoog als in het bewuste district. In een reactie besloten de lokale autoriteiten dinsdag om de maatregelen verder aan te scherpen en de controles op te voeren. In het gebied geldt al een tijdlang de zogenaamde 2G-regel. Enkel wie gevaccineerd of genezen is, komt openbare plaatsen of de gastronomie in.
Routinecontroles
Maar nu de omikronvariant ook in Oostenrijk als een sneltrein rondwaart, wil de nationale regering van kersvers bondskanselier Karl Nehammer de 2G-regel nog verder aanscherpen. Op voorstel van Nehammer buigt het Oostenrijkse parlement zich donderdag over een algemene vaccinatieplicht voor volwassenen. Enkel wie zwanger is, om medische redenen niet kan worden gevaccineerd of de afgelopen 150 dagen van een covid-19-besmetting genezen is, krijgt een uitzondering.
En dat heeft verstrekkende gevolgen. Anderhalf miljoen Oostenrijkers hebben nog geen enkele prik gekregen, zijn nog niet geboosterd of gelden volgens de regels niet langer als genezen. Begin februari, wanneer de vaccinatieplicht juridisch in werking moet treden, komen daar ongeveer 900.000 mensen bij van wie het coronacertificaat afloopt. Voor een land met slechts negen miljoen inwoners is dat een flinke slok op de borrel.
Bedoeling is dat iedereen met een hoofdverblijfplaats in Oostenrijk vanaf 1 februari nog anderhalve maand de tijd krijgt om zich te laten vaccineren. Vanaf 15 maart loopt die periode af en zal de politie beginnen met het uitvoeren van routinecontroles – bijvoorbeeld in het verkeer of op straat. Wie zich toch niet wil laten vaccineren, krijgt een aanmaning in de bus. En wie vervolgens meer dan twee weken weigert, mag een boete tussen de 600 en de 3.600 euro verwachten – afhankelijk van de procedure en de sociaaleconomische status van de persoon in kwestie. Per jaar kan iemand vier keer worden gecontroleerd en dus ook gestraft.
Weerstand
De minister voor Grondwettelijke Aangelegenheden Karoline Edtstadler benadrukt evenwel dat vaccinweigeraars noch wanbetalers moeten vrezen voor een verblijf achter de tralies. Volgens het huidige voorstel zal de vaccinatieverplichting eind januari 2024 aflopen. Wel kan de minister van Volksgezondheid in overleg met een parlementair comité de verplichting aanpassen indien de epidemiologische situatie mildert.
Omdat de regering in 2022 maar liefst 1,4 miljoen administratieve strafprocedures verwacht, is de maatregel weinig verrassend erg omstreden. Uit een representatieve rondvraag van het Oostenrijkse weekblad Profil blijkt dat het Alpenland tot op het bot verdeeld is over de vaccinatieplicht. 45 procent gaat principieel akkoord, ruim een derde is resoluut tegen. Ruim 15 procent vindt de inwerkingtreding in februari eenvoudigweg te vroeg.
Om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren heeft de conservatief-groene regering-Nehammer ook de steun van de liberale en sociaaldemocratische oppositiepartijen gevraagd. Met succes. Toch verliep dat niet vlekkeloos. Het groene kamp is verdeeld en zag prominenten opstappen. De liberalen wilden enkel meedoen als voorgestelde minimumleeftijd van 14 naar 18 werd opgetrokken. De sociaaldemocraten maken zich net als de vakbonden zorgen over de werklast die de verplichting voor de autoriteiten met zich meebrengt.
Risico
Met de steun van vier van de vijf verkozen partijen wacht het voorstel donderdag een comfortabele en breed gedragen parlementaire meerderheid. Toch nemen ze allemaal een politiek-strategisch risico, klinkt het in Oostenrijkse media. De radicaal-rechtse Freihitliche Partei Österreichs (FPÖ) van de niet-gevaccineerde voorzitter Herbert Kickl is als enige gekant tegen een algemene vaccinatieplicht en kan zich de komende periode dus van de rest onderscheiden.
Afgelopen zaterdag kwam het in hoofdstad Wenen tot meerdere demonstraties tegen de algemene vaccinatieverplichting. Volgens de politie kwamen er in totaal 27.000 mensen opdagen bij de vreedzaam verlopen protesten. Zij werden nadrukkelijk door de Freiheitliche ondersteund. ‘Ze willen ons allemaal herprogrammeren en uitleveren aan marionetten in duistere internationale netwerken’, aldus de aanwezige Kickl.
Nehammer, die aan het roer staat omdat zijn voorganger Sebastian Kurz wegens schandalen vertrekken moest, wuift die aantijgingen weg. ‘Dit gaat niet om een strijd tussen gevaccineerden en ongevaccineerden, wel om onze vrijheid op het virus terug te winnen.’ Vicekanselier Werner Kogler krijgt dan weer kritiek omdat hij nauwelijks ergens te bespeuren valt.
Oostenrijk wordt naar alle verwachting de eerste Europese lidstaat die een algemene vaccinatieverplichting invoert. Ook in onder meer België, Duitsland en Griekenland wordt er nagedacht over een gelijkaardige maatregel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
