‘Tijd om de zaadlozing eens grondig onder de loep te nemen’

Voor de Universiteit Van Vlaanderen staat Piet Hoebeke (UGent) stil bij de onzekerheden en vragen die mannen hebben over hun zaadlozing.

Er bestaan veel onzekerheden en vragen bij mannen over hun zaadlozing. Het gaat dan niet enkel over hoe lang die duurt, maar bijvoorbeeld ook over hoeveel en hoe ver, en hoe vaak er wordt geschoten. Het is daarom tijd om de zaadlozing eens grondig onder de loep te nemen.

Voor de Universiteit Van Vlaanderen volgt hier wat juiste informatie over de zaadlozing. De kennis over wat een normale ejaculatie is niet zo wijd verspreid, en dat heeft voor een deel te maken door vlot toegankelijke pornografie, die een vervormde beeldvorming in de hand werkt.

De homo sapiens kent interne bevruchting waarbij het genetisch materiaal van de man in de vrouw terecht moet komen om een nakomeling te produceren met kenmerken van beiden. Het instrument daarvoor is de penis, het vehikel is sperma dat bij coitus de zaadcellen hoog in de vagina aflevert. Sperma bestaat voor 10 % uit vocht dat de zaadcellen bevat uit de teelballen, 60% komt uit de zaadblaasjes en bevat vooral de voedingsstoffen voor de zaadcellen voor onderweg en 30% van het vocht komt uit de prostaat. Dit laatste is een alkalische kleverige vloeistof die de zaadcellen moet beschermen tegen het zure milieu van de vagina. Het zorgt er ook voor dat sperma kleverig is zodat de zaadcellen ook bij een vrouw die rechtop staat na de coitus nog in de vagina blijft. Evolutionair was dat een voordeel. 20.000 jaar geleden was er geen sprake van seks met voorspel, naspel etc. Alles ging snel omdat de omgeving niet veilig was, en na de coitus stond men snel op, en ging weer over tot de orde van de dag. (Na 15 minuten verweekt het sperma en wordt het helemaal vloeibaar zodat de zaadcellen vlot kunnen doorzwemmen.)

Uiteindelijk resulteert dit in een wit-grijze slijmerige vloeistof met de geur van kastanjebloesem en bittere smaak, in een volume tussen 2 en 8 ml. Ter vergelijking: een koffielepel is 5 ml, een dessertlepel 10 ml. Het volume wisselt tussen mannen maar ook binnen mannen. Het hangt onder meer af van leeftijd (volume neemt af met leeftijd) van tussentijd tussen twee ejaculaties (hoe langer je wacht, hoe meer volume) en ook van hydratatiestatus. (Als je veel water drinkt heb je kans op iets meer sperma, veel alcohol daarentegen zal je dehydrateren zodat het volume afneemt.) Geur en smaak kunnen beïnvloed worden door voedsel. Zo zorgen look en asperges voor een meer bittere smaak en geur, en zou ananas uit blik het zeer zoet doenmaken. De reden waarom sperma van nature niet zoet smaakt is omdat het anders nooit op de juiste plek zou terecht komen men zou bij voorkeur orale seks willen omwille van de lekker smaak van het sperma. Wat niet wil zeggen dat sperma kwaad zou kunnen om door te slikken. Het bevat maar 20 calorieën per 5 ml.

Hogedrukkamer

De zaadcellen met de vloeistof van de zaadblaasjes en het vocht van de prostaat komen samen in de plasbuis net onder de blaas. Dat transport wordt op het moment van orgasme bij de man geactiveerd; de zaadleiders gaan het vocht vooruit stuwen richting zaadblaasjes, de zaadblaasjes gaan samentrekken en ook de prostaatkapsel trekt samen. Dus alle vocht dat het sperma zal bevatten komt samen in de plasbuis net onder de blaas en om het uit te stoten zal daar zal nu een hogedrukkamer ontstaan. De spieren naar de blaas gaan dicht (blaashals) de bekkenbodemspieren ritmisch trekken samen rond de plasbuis waardoor een hoge druk ontstaat. Hierbij komt het sperma in gulpen naar buiten over een wisselende afstand. De snelheid is maximaal 50 km/uur en het sperma schiet tussen de 18 en 25 cm ver (Het record zou 5.5 meter zijn). Ook hier geldt: hoe jonger hoe verder, hoe meer de opwinding hoe verder en hoe langer de tijd tussen twee ejaculaties hoe verder.

Soms vragen mannen hoe ze meer en verder kunnen. Er zijn niet zoveel opties. Voor verder kunnen bekkenbodemoefeningen helpen, waarbij men de spieren die de druk opbouwen gaat versterken zodat die meer kracht en dus meer druk kunnen geven. Méér betekent vooral langer wachten tussen twee ejaculaties, net als voldoende water drinken, maar het effect zal niet spectaculair zijn. Ook de vraag of te vaak ejaculeren gevaarlijk is voor de gezondheid wordt vaak gesteld.

Ik kan iedereen geruststellen: ejaculeren is gezond.

Stoornissen

De zaadlozing verloopt echter niet steeds zoals hierboven beschreven, en er zijn dus ejaculatiestoornissen gekend. De meest frequente is de vroegtijdige zaadlozing. Maar wanneer is vroeg te vroeg? Er zijn natuurlijk veel verschillen tussen maar ook binnen individuen. Zo kan een man bij uiterste opwinding van een nieuwe onenightstand zeer snel klaarkomen, terwijl hij bij zijn vaste partner er veel langer over doet. We gebruiken als maat de Intravaginale Ejaculatie Latentie Tijd (IELT). Deze bedraagt gemiddeld 6.5 min bij 18- tot 30-jarigen. Met het ouder worden neemt die tijd ook toe. We spreken van een vroegtijdige zaadlozing als de IELT minder dan 2 minuten bedraagt. Het is zeer vervelende en psychologisch belastend en daarenboven moeilijk te behandelen. Wil men een voortijdige zaadlozing voorkomen, dan is het zaaks bij zichzelf de verschillende stadia van opwinding te leren herkennen. Vooral het ogenblik dat in het Engels ‘the point-of-no-return‘ wordt genoemd, is belangrijk. Op dit punt tijdens de seksuele opwinding waarop het voor de man onmogelijk is om de ejaculatie tegen te houden.

De knijptechniek en de start-stoptechniek zijn twee oefeningen waarbij de man dat punt leert herkennen en door aan iets anders te denken of hard in zijn penis knijpen net voor dit fameuze point of no return in de hoop het automatisme te stoppen. Er is ook medicatie die hiervoor gebruikt kan worden. Het betreft geneesmiddelen die als antidepressiva op de markt gekomen zijn en waarbij bleek dat mannen die deze namen voor depressie minder snel konden klaarkomen. Ze worden dan ook gebruikt in de behandeling van vroegtijdige zaadlozing maar hebben het nadeel dat ook de bijwerkingen er moeten bijgenomen worden onder andere erectiezwakte. Sommige claimen tot 200% winst, maar als je al op 15 seconden klaar komt dan betekent 200% dat je het 30 seconden langer volhoudt. Ook erectiepillen worden soms voorgeschreven als ondersteuning voor herhaaldelijk seksueel contact kort na elkaar. Na orgasme bestaat iets als de refractaire periode waarin de penis een periode tot minder in staat is en ook minder seksueel gevoelig is. Bij een tweede ronde kunnen mannen het soms iets langer uithouden.

Als de IELT langer is dan 30 min, dan spreken we van ejaculatio tarda. Dit wordt gezien bij ouder worden, bij gebruik van sommige medicatie, na heelkunde in het kleine bekken, bij hoge alcoholconsumptie en alcoholisme, bij cannabis en cocaïne gebruik en soms zonder duidelijke reden. Er bestaat behalve het vermijden van de middelen die het veroorzaken geen behandeling voor.

Soms gaat het sperma bij ejaculatie niet naar buiten komen maar naar binnen. We spreken dan van retrograde ejaculatie. Hierbij sluit de blaas niet af bij de drukopbouw in de plasbuis waardoor het sperma naar de blaas gaat in plaats van naar buiten. Dit kan voorkomen na heelkunde op de prostaat voor goedaardige prostaataandoeningen en ook bij sommige medicaties. Er bestaat geen therapie voor.

Zeldzaam bestaat ook een droog orgasme. Dan is er geen ejaculatie (ondanks een gevoel van orgasme). Dit wordt gezien na een radicale prostatectomie voor prostaatkanker, en bij sommige zeldzame aangeboren aandoeningen. Er bestaat geen behandeling voor.

Tenslotte kennen we ook hematospermie of bloed in het sperma. In tegenstelling tot alle andere organen (bloed in urine, bloed in stoelgang, bloed in fluimen) is bloed in sperma geen alarmsymptoom. Het is meestal een gevolg van een gesprongen bloedvaatje in de zaadblaasjes waardoor streepjes bloed in het sperma zichtbaar zijn. Dit is goedaardig en verdwijnt vanzelf, dus hiervoor is geen verder onderzoek nodig (tenzij het heel lang blijft duren natuurlijk).

Conclusie

Het mag duidelijk zijn dat zaad lozen of ejaculeren in verscheidene volumes en over verschillende afstanden komt, en dat de meeste mannen dus binnen de normale grenzen zaad lozen. Wat de echte stoornissen betreft is er weinig soelaas te verwachten van de medische wereld, het is vooral zaak je eigen lichaam “mindful” te leren kennen en in relatie met je partner open te communiceren en te oefenen, dan kan je al een heel eind komen.