Tai chi met de baas: werkgevers doen er alles aan om hun personeel fit te houden

Het kantoorleven trekt zich weer op gang, en daarmee ook een trend die voor de pandemie aan het opbloeien was: almaar meer bedrijven organiseren sportactiviteiten op de werkvloer. ‘Als ik één tip mag geven: mik niet op de fanaat.’

‘Dagelijks acht uur op een bureaustoel zitten is onvermijdelijk in een job als de onze. Collega’s voelden zich daar slecht bij en wilden weer vitaler worden’, zegt Sam Bonte. En dus begonnen ze bij ingenieursbureau SBE uit Sint-Niklaas te sporten op het werk.

In het begin liep dat niet vlot. ‘Ik herinner me een workshop over gezonde voeding waar twee man op afkwam. Het was trial-and-error’, lacht Bonte. ‘De beste raad die ik andere bedrijven kan geven, is om hun medewerkers nauwgezet te vragen welke activiteiten hen interesseren, maar ook wanneer zij er tijd voor hebben. Zo bleek dat we bij SBE het best kozen voor een laagdrempelige sport met een competitie-element. Het kantelpunt was een tafeltennistoernooi, waar plots vijftig collega’s aan deelnamen. Toen pas beseften we hoeveel competitiebeesten er in ons bedrijf werken. De dag van de finale was het dringen voor een plaatsje en wie niet meespeelde, nam zich voor om de volgende keer niet aan de kant te blijven staan. Voor we het wisten, behoorde sport hier tot de bedrijfscultuur. Dat had niet alleen op onze conditie een gunstig effect. SBE is de laatste jaren sterk gegroeid: door samen te sporten zijn de nieuwe collega’s in een recordtempo geïntegreerd.’

Weg excuses

Uit een enquête van Sport Vlaanderen bij meer dan 18.000 werknemers blijkt dat 77 procent van hen meer wil sporten. Gebrek aan tijd en motivatie zijn de voornaamste redenen waarom dat er niet van komt. Sporten op de werkvloer maakt een eind aan die excuses: aan je conditie werken tijdens of vlak na de werkuren bespaart tijd, en wat gezonde groepsdruk kan bij sommigen de motivatie aanzwengelen.

Een gezonde levensstijl speelt een steeds grotere rol op de werkvloer, en werkgevers doen er alles aan om hun personeel fit te houden. Veel bedrijven hebben de laatste jaren sportprojecten opgestart. De pandemie zette er een rem op, maar nu weer meer mensen naar kantoor komen, wordt de draad weer opgepakt. Niemand gaat daar verder in dan Janssen Pharmaceutica. Op zijn campus in Beerse huisvest de farmareus een fitnesscentrum, dat voor en na de uren gratis beschikbaar is voor werknemers, die er in groten getale gebruik van maken. Er zijn zumba- en yogalessen, de site is voorzien van looppistes en het bedrijf heeft eigen kinesisten en sportleraars in dienst, bij wie werknemers een individueel trainingsprogramma kunnen aanvragen. ‘Sport wordt bij Janssen Pharmaceutica nadrukkelijk gestimuleerd’, zegt woordvoerder Tim De Kegel met gevoel voor understatement.

Wandelvergaderingen waren tijdens de pandemie een van de schaarse mogelijkheden om zonder beeldscherm te overleggen met collega’s, maar bij Janssen Pharmaceutica gaan ze nog een stap verder. Het bedrijf experimenteert met vergaderen op spinningfietsen. ‘Je kunt een zaal boeken met fietsen die opgesteld staan zoals je rond een tafel zou zitten, of internationale videogesprekken voeren terwijl je fietst voor een scherm’, vertelt De Kegel. ‘Doorgaans gebruiken we het voor meetings waarbij je vooral volgt en maar af en toe actief participeert. De ervaringen zijn zeer positief. Het lijkt de concentratie én het plezier te verhogen.’

Zen voor een scherm

Bedrijven zien sport als een schild tegen ziekteverzuim, stress en burn-outs. Het hoeft niet om competitieve prestatiesport te gaan: voor de pandemie bleken yogasessies en andere activiteiten die eerder in de sfeer van mindfulness zitten een grote hype. Eerst werden ze aangeboden als teambuilding, maar zodra het onwennige gegiechel was weggestorven, werden het vaste afspraken. Tijdens corona gingen veel yoga- en meditatietrainingen online. Met weinig succes: een staat van zen bereiken blijkt moeilijk voor een computerscherm.

Het lijkt vanzelfsprekend dat mindfulness en sport werknemers mentaal en fysiek gezond helpen te houden, maar concrete cijfers zijn moeilijk te vinden. Je kunt ook opwerpen dat sporten, of níét sporten, tot de privésfeer behoort. ‘Fit omdat het moet van de baas: oprechte zorg of betutteling?’ kopte de Volkskrant over die trend. Het Nederlandse dagblad berichtte over een marketingbedrijf dat de prullenbakken uit zijn kantoren weghaalde zodat werknemers wel moesten bewegen om hun afval weg te gooien. Dreigt het inderdaad niet wat betuttelend te worden? De Kegel zegt dat het bij Janssen Pharmaceutica in ieder geval niet de insteek is. ‘Alles gebeurt op vrijwillige basis. Niemand móét, maar als mens in balans zijn, dat willen we allemaal. Onze ervaring is dat werknemers blij zijn met meer aandacht voor beweging en voeding. We bieden bijvoorbeeld ook programma’s aan om werknemers te begeleiden bij het stoppen met roken. Een hele afdeling heeft de sigaret op die manier collectief afgezworen. Dat is het geheim van zulke programma’s: omdat je het samen doet, wordt het vanzelfsprekend en dus plezieriger en makkelijker. Zien sporten, doet sporten. Is dat betuttelend? Nee, ik heb het idee dat het ons bedrijf extra aantrekkelijk maakt.’ Zo blijkt: Janssen Pharmaceutica won dit jaar voor de vijfde keer de Randstad Award voor Meest Aantrekkelijke Werkgever.

Weinig werkgevers hebben de middelen om het zo breed aan te pakken als het farmabedrijf. Sport Vlaanderen biedt tal van opties aan om bedrijven op weg te helpen. Zo kunnen ze een gratis sport- en beweegscan aanvragen. ‘Eerst wordt via een online-enquête het sportieve profiel van de werknemers in kaart gebracht. We stellen een rapport op van de sportieve noden en verlangens die in het bedrijf leven en schenken een gratis starterskit’, zegt Ken Nys van Sport Vlaanderen, dat in elke provincie een uitleendienst heeft waar bedrijven gratis sportmateriaal kunnen ontlenen om te ondervinden wat werkt en wat niet. ‘We helpen werkgevers om een permanente looppiste aan te leggen nabij het bedrijf, en bieden in Hofstade een zensportplatform aan: een parcours om yoga, tai chi en pilates te beoefenen.’

Sam Bonte van SBE geeft als tip: mik niet op de fanaat. ‘Stel dat je met het bedrijf een marathon wilt lopen. Dat klinkt als een fantastische uitdaging, maar je legt de lat meteen zo hoog dat je ongetwijfeld mensen zult afschrikken. Er zijn genoeg laagdrempelige alternatieven die de fanatiekelingen evengoed prikkelen. Als je toch een marathon wilt lopen, zou ik de challenge formuleren als een groepsproject, zodat elkaar motiveren deel van het verhaal wordt.’