Niet koffie, maar thee is na water veruit de populairste drank ter wereld. Hij is niet alleen lekker maar ook nog gezond. Inmiddels heeft ook de wetenschap de smaak te pakken van thee in alle soorten.
Ken jij de legende van de thee? De drank zou toevallig ontdekt zijn in China, zo’n 3000 jaar voor Christus, door de god Shen Nong. Op een dag vielen er wat blaadjes van een struik (de theestruik) in zijn kopje heet water en de god genoot van de smaak die hij daarna proefde. De thee was geboren. De grote ontdekkingsreizen over land en zee brachten de thee veel later naar Europa. India is in middels de grootste producent ter wereld.
Lees ook: De kracht van thee: 10 feiten en fabels
Eén plant, drie kleuren
Alle theesoorten (groene, zwarte, witte en oolong) zijn afkomstig van de blaadjes van dezelfde plant, de Camellia sinensis. De belangrijkste fase bij de productie van thee is het stoppen van de oxidatie op een moment dat afhangt van het gewenste type thee. Dat proces heet fermentatie, hoewel er eigenlijk geen gisting aan te pas komt. Bij groene thee blijft de oxidatie beperkt, omdat de blaadjes heel snel na het oogsten worden gedroogd. Witte thee wordt in de open lucht gedroogd. Zwarte thee ondergaat een vrij sterke oxidatie, zij het met beheersing van de temperatuur en de vochtigheid, waardoor de blaadjes langzaam bruin kleuren. Oolongthee is het resultaat van een behandeling tussen die van groene en zwarte thee in. In het westen gaat de voorkeur uit naar zwarte thee, vaak geparfumeerd met bijvoorbeeld vruchten, kruiden of chocolade. De Aziaten drinken hoofdzakelijk groene thee.
Een infusie is geen thee
Infusies en kruidendrankjes behoren niet tot de theefamilie. Het zijn aftreksels van planten zoals linde, munt, kamille en rozenbottel. Rode thee is ondanks zijn benaming ook geen thee, maar een infusie bereid van rooibos, een struik uit de familie der acacia’s in Zuid-Afrika. In tegenstelling tot echte thee bevatten de meeste infusies trouwens geen cafeïne. Wie moeilijk in slaap valt, doet er goed aan ’s avonds een infusie te drinken.
Thee bevat flavonoïden, plantaardige pigmenten uit de familie der polyfenolen, waaraan sterke antioxidatieve eigenschappen worden toegeschreven. Antioxidanten beschermen onze lichaamscellen tegen aanvallen van buitenaf. Die uit zwarte thee zouden zelfs krachtiger zijn dan bepaalde vitamines. De vraag is echter wat dit effect, dat in laboratoriumproeven is vastgesteld, concreet kan betekenen voor de theedrinker. De positieve werking van de flavonoïden in thee op de gezondheid is veel moeilijker aan te tonen dan wat men in een lab kan vaststellen, al heeft de drank die reputatie wel.
Vanaf drie koppen per dag vermindert theedrinken de kans op een hartinfarct met 11 procent.
Een kop of een mok thee bevat gemiddeld 140 tot 300 mg flavonoïden. De meeste flavonoïden uit de blaadjes komen na 4 minuten trekken in het hete water terecht, of na 2 minuten als het builtje minstens drie keer heen en weer bewogen en uitgeknepen wordt. Ideaal is dus de thee tussen 2 en 6 minuten te laten trekken, afhankelijk van de gewenste sterkte, en het zakje af en toe heen en weer te bewegen.
Thee bestaat ook uit veel water en levert dus veel vocht. De drank bevat een beetje cafeïne, die in dit geval theïne genoemd wordt (de helft minder dan in een kopje koffie). Als je thee met mate drinkt, heeft dit alkaloïde een licht stimulerend effect door bijvoorbeeld de bloeddruk en het hartritme te prikkelen, het uithoudingsvermogen te verbeteren en wat meer pit te geven. Theanine tot slot is een natuurlijk aminozuur dat bijna uitsluitend in thee voorkomt. De enige andere bekende bron is een handvol eetbare paddestoelen uit de familie van de boleten. Theanine zou de immuniteit bevorderen. Het ontspant ook en maakt tegelijkertijd alerter.
Fluor: de achilleshiel
Thee bevat veel fluor. Dit mineraal voorkomt tandbederf (net zoals de flavonoïden in thee), maar heeft ook zijn nadelen. Een overdosis leidt tot fluorose, te herkennen aan de donkere vlekjes in het tandglazuur. Op lange termijn verhoogt een overdosis fluor ook de kans op osteoporose en beschadiging van het centrale zenuwstelsel.
Eén liter thee per dag komt al dicht in de buurt van de nog veilig geachte dosis van 4 mg fluor. Een liter staat gelijk aan ongeveer zes koppen. Volgens de deskundigen is drie koppen per dag realistischer om risicoloos te kunnen profiteren van de heilzame werking van thee.
Het fluorprobleem blijft trouwens niet beperkt tot thee. In bepaalde landen of streken is het drinkwater zeer rijk aan fluor. Sommige merken natuurlijk bronwater (zoals Vichy, Saint-Yorre, Célestins, Saint-Amand en Badoit) en bepaalde soorten keukenzout bevatten eveneens te veel fluor voor onbeperkte consumptie. En dan zijn er nog de fluorhoudende tandpasta’s. Nog een reden om niet te overdrijven met het drinken van thee.
Goed voor hart en bloedvaten
Uit epidemiologische studies blijkt dat (vooral zwarte) thee een matig positief effect heeft op hart en bloedvaten. Vanaf drie koppen per dag vermindert theedrinken de kans op een hartinfarct met 11 procent. Recente studies hebben ook uitgewezen dat thee de aders versoepelt door de werking van het endotheel (het weefsel waarmee hart- en bloedvatwanden bekleed zijn) te verbeteren. Er bestaat dus mogelijk een verband tussen het regelmatig drinken van thee en een lagere sterfte als gevolg van hart- en vaatziekten, hoewel dit nog niet voldoende is aangetoond. Thee zonder melk of suiker bevat haast geen calorieën. Ideaal dus voor wie wil af vallen. Thee zou sneller leiden tot een herstel van stress. Ten slotte zijn er verschillende onderzoeken die erop wijzen dat regelmatig theedrinken het risico op ontstekingen of op type 2 diabetes vermindert. De meeste van die onderzoeken bleven tot nog toe echter beperkt tot laboratoriumproeven op dieren en moeten nogbevestigd worden bij de mens.
Thee is dus een lekkere en calorieloze dorstlesser vol antioxidanten en andere heilzame stoffen. Je mag er weliswaar niet zoveel van drinken als van water, maar thee is net als koffie een uitstekende drank om dagelijks van te genieten. Hij heeft dankzij zijn verfijnde smakenweelde ook de weg gevonden naar de keuken en de gastronomie.
Lees ook: Voor elk probleem een kopje thee
Als frisdrank
IJsthee of frisdrank op basis van thee bevat eveneens een aanzienlijke hoeveelheid flavonoïden. Eén blikje bevat nog zo’n 50 %procentvan de flavonoïden in een kop zwarte thee. Het enige nadeel is het suikergehalte (behalve in de lightversies), al ligt dat nog wel iets lager dan in andere frisdranken.
Nicolas Rousseau en Marleen Finoulst
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
