‘Stille dinsdag op de werkvloer? Laten we onszelf elke dag een pauzeknop cadeau doen’

Enkele bedrijven experimenteren sinds kort met ‘No Talk Tuesday’: om het personeel rust te gunnen en prikkels buiten te houden, wordt er elke dinsdagvoormiddag niet gepraat, niet gebeld en niet vergaderd. Tommy Browaeys stelt zich vragen bij het initiatief.

Ik was toch even in de war, zo met de paaskalender in het achterhoofd. Aangezien de catechese voor mijn vormsel al een paar decennia achter me ligt, heb ik toch even Google geprikkeld om één en ander op te helderen. Na Witte Donderdag komt Goede Vrijdag en dan wel degelijk Stille Zaterdag. Op de radio hoorde ik namelijk dat een aantal Belgische bedrijven met een Stille Dinsdag experimenteerden. Waar Jezus die dinsdag voor zijn einde en nieuw begin het goede woord verkondigde, vond ik niet meteen. Wel wat het principe achter het initiatief is: een aantal uren zonder mail, telefoon, vergaderingen of collega’s die elkaar storen.

Als bewust HSP (HoogSensitief Persoon) juich ik elke indijking van prikkels graag toe. Pro memorie: 20% van onze soort is HSP, ervaart prikkels op een dieper niveau en krijgt daardoor sneller dan de overige 80% een overdosis. Er doen de gekste getallen de ronde wanneer je op zoek gaat naar het aantal prikkels dat de mens doorheen een normale dag te verwerken krijgt. Als die prikkels aanhouden en je jezelf er onvoldoende voor afschermt, krijgen ze het effect van de Chinese druppel, die je vroeg of laat mentaal aardig kan toetakelen. Er hoeft al lang niet meer aangetoond te worden dat een continu pingpongspel met je aandacht tot een overdosis leidt en een voedingsbodem wordt van stress. Zeker wanneer die gekoppeld wordt aan een (veel te) hoge prestatiedruk.

Bloggen tijdens het koken

Een prikkel komt heel vaak niet alleen maar brengt al zijn neefjes en nichtjes mee. Want we willen nu éénmaal zoveel mogelijk in zo weinig mogelijk tijd doen. Niks missen. Overal bij horen. Sociale media, sociale druk, weet je wel. Ik geef meteen toe dat ik mezelf er ook al aan bezondigd heb: met iemand aan de telefoon en tegelijkertijd – dankzij de headset – een mail beantwoorden. Op de iPad tijdens een meeting toch al een mail beantwoorden. Aan de keukentafel met vrouwlief en kinderen met de smartphone ernaast. Bloggen terwijl ik soep aan het koken ben – dat ging precies wel hoor. Over welk geslacht wel of niet kan multitasken, spreek ik me hier niet uit. Een computer zou het naar ik vernomen heb eigenlijk niet kunnen en voert verschillende taken eigenlijk gefragmenteerd uit. Ons brein wel, denk je? In ieder geval: de kans op tikfouten in je mail, een foute conclusie uit je gesprek of meeting, discussie aan de keukentafel of te veel zout in de soep stijgt recht evenredig met het volume aan en het niveau van de prikkels om je heen. En in jou, want ook langs de binnenkant word je wel eens aardig gekieteld. Ooit streepjes gezet telkens je tijdens een meeting iemand naar zijn smartphone ziet grijpen? Of collega’s met elkaar zien mailen – terwijl ze voor de rest van de vergadering niet met elkaar praten?

Terug naar Stille Dinsdag. Het doet me denken aan Tournée Minérale, de alcoholvrije februarimaand waarvoor tal van landgenoten zich geëngageerd hebben. Voor velen was de uitdaging groot. Het risico van een onderdosis schuilt echter in zijn antoniem: de overdosis. We hebben wel eens de gewoonte om nadien te overcompenseren. Net als bij een jojo-dieet. Hoe dat komt? We straffen onszelf als het ware en doen onszelf op één of andere manier tekort. Nadien vinden we dat we recht hebben op een beloning. Want net als de hond of kat hebben we toch flink geluisterd. De vraag is dan in welke mate we daardoor achteraf gezien eigenlijk meer kwaad dan goed doen.

Koekjes van stilte

Als we nu eens koekjes van stilte bakken en in plaats van er op dinsdag snel en misschien geforceerd vijf te eten er elke dag eentje met volle aandacht verorberen. Dat smaakt als een advies dat je op verschillende vlakken krijgt: spreiden voor beleggingen met je zuurverdiende spaarcenten, op de juiste momenten de juiste hoeveelheid diëten, jezelf mentaal en fysiek goed inschatten voor die lange sportwedstrijd, en – vooral – een evenwicht in de aandacht voor jezelf en de context om je heen. Persoonlijk heb ik een aantal reflexen aangekweekt om bij een overdosis aan prikkels te compenseren, mezelf even op stil te zetten:

Laten we onszelf een pauzeknop cadeau doen, met daarop het woordje ‘aandacht’ en een stilteteken. Die jou het recht – klinkt wel zwaar – geeft om even in je eigen cocon te schuilen. Weg van die overprikkeling. Ik vraag me trouwens echt af waarom een uitroepteken bestaat en er om stilte aan te geven een pictogram nodig is. Is dat omdat we lawaai als een kracht beschouwen en stilte als een zwakte? 20% van ons heeft misschien wel 80% van de stilte nodig. En dat is niet erg. Het betekent echt niet dat we minder sterk zijn. Wie daaraan twijfelt, moet Stille Kracht van Susan Cain maar eens lezen. Als we elkaar de juiste dosis gunnen, zullen de koekjes voor iedereen smaken. Want wat zeggen de kookgoeroes: bij patisserie moeten de ingrediënten juist afgewogen worden.

Nog een reden om op tijd op die knop te drukken: je vermijdt op die manier dat er, door niet in jouw juiste trilling te zitten – om het zo even te noemen – of minstens op een andere frequentie dan die van de mensen om je heen, woorden over je lippen rollen of dat je iets doet waarvan je achteraf spijt krijgt. In geval van algemene over- of onderprikkeling – want dat bestaat ook – kan een situatie dan wel eens escaleren. Vergelijk het met een scheidsrechter die in een potige voetbalwedstrijd erg lang wacht om de eerste gele kaart te trekken en die, zodra de boel echt ontaardt, niet anders meer kan dan de ene na de andere rode kaart te trekken. Vergelijk jezelf met dat drukvat en ga in functie van je karakter voor de juiste dosis: een beetje overventileren voor de liefhebbers van het stilteteken, wat onderventileren voor wie liever uitroeptekens gebruikt. Als we elkaar begrijpen, komt het wel goed, zo net voor Pasen. En erna. We vermijden bovendien dat we de biechtstoel moeten opzoeken om spijt te betuigen. Biechten… ook al een tijd geleden.