In een interview met De Zondag legt viroloog Steven Van Gucht van gezondheidsinstituut Sciensano uit hoe hectisch maar ook interessant de afgelopen jaren zijn geweest, en wat zijn verwachtingen zijn nu de besmettingen weer toenemen.
Was het coronavirus interessant voor de onderzoeker Van Gucht? wil De Zondag weten.
‘Absoluut. We hebben in de geschiedenis nog nooit een pandemie van zo dichtbij kunnen volgen. Alleen al het feit dat we via internet al die landen tegelijkertijd konden monitoren was uniek. Je kunt hier nog 15 jaar onderzoek op blijven doen. We hebben ook veel geleerd, bijvoorbeeld over het belang van aerosolen.’
Het is juist, geeft de Gucht toe, dat dit eerst ‘onvoldoende erkend’ werd. ‘Maar had het in de eerste golf veel verschil gemaakt? Onze eerste reactie was een lockdown: iedereen thuis, zo weinig mogelijk contacten. Het werd wel belangrijk toen we de maatschappij weer openzetten. Dan hadden ventilatie, verluchting en maskers plots veel meer zin, ook in het kader van de aerosolen. We hebben die bocht sneller dan veel andere landen gemaakt, maar nog te traag, laat dat duidelijk zijn.’
Heeft de wetenschap zichzelf overtroffen door zo snel een vaccin te produceren?
‘Ik denk het wel. De RNA-vaccins zijn prachtig in hun eenvoud en ze zijn heel goed. De RNA-technologie is een echte revolutie. Die technologie bestond al, maar is nu voor het eerst gebruikt bij vaccins. Een ander gegeven is de globale samenwerking. Enorm veel wetenschappers hebben meteen alles laten vallen en hun focus verlegd naar covid.’
Is het belang van zo’n gezondheidsinstituut nu voor iedereen duidelijk?
‘We hebben tijdens de pandemie versterking gekregen, maar zijn nu wel weer in besparingsmodus. Het geheugen is dus vrij kort, dat kan ik u zeggen. Dat is jammer, want er komen nog pandemieën. Alles wat we gedaan hebben om covid te bestrijden, is ook de voorbereiding voor de volgende pandemie. Maar er zit een gat in de schatkist en iedereen vraagt geld. Ik begrijp dat wel.’
Is corona een les in nederigheid voor de mensheid?
‘Ik denk dat het een grote wake-upcall is. We kunnen dit soort zaken niet controleren en dan hebben we met covid nog geluk gehad. Voor de meeste mensen was het vrij mild, slechts bij een klein percentage waren de gevolgen zeer ernstig en je zag dat zelfs dat al voldoende was om de maatschappij volledig tot stilstand te doen komen. We hebben het geluk gehad dat we tegen dit virus een vaccin konden ontwikkelen. Voor HIV is dat bijvoorbeeld nog altijd niet gelukt.’
‘Vaccineren, beter nu dan later’
Wat verwacht hij op het vlak van corona voor de komende maanden?
‘We zitten nu weer in een nieuwe golf. Ik maak me persoonlijk geen zorgen over de brede bevolking, maar wel over de oudere mensen of mensen met onderliggende aandoeningen. Hoe kunnen we die kwetsbare groep beter beschermen? Dit moet nu onze focus zijn. Los daarvan wordt het volgens mij een vrije zomer en komen er geen algemene restricties. Voor het najaar en de winter wordt het nog wat afwachten. Komt er een nieuwe variant? Het zuidelijk halfrond zit nu in de winter, maar het blijft daar vrij rustig.’
Gaan we in het najaar naar een nieuwe vaccinatiecampagne?
‘Sowieso. De Hoge Gezondheidsraad bereidt momenteel een advies voor dat naar de taskforce vaccinatie en naar de ministers van Volksgezondheid gaat. Zij zullen communiceren hoe die campagne in het najaar er zal uitzien: welke groepen benaderen we prioritair en komt er een campagne naar de brede bevolking? Richting oktober komt er wellicht een omikronvaccin, maar laat dat geen excuus zijn om te wachten om je te laten vaccineren. Je neemt het vaccin beter nu dan later, ook al is het dan aangepast aan een nieuwe variant.’
Lees het volledige interview in de Zondag via deze link. Het gaat onder meer ook over de komaf van Steven Van Gucht, en over professor Barabas als inspiratiebron.
